Giới thiệu các cách trị mụn

Nội dung chính của bài viết

• Mụn trứng cá là một tình trạng da liễu gây ra các nốt viêm và mụn nhọt, đặc biệt là trên mặt, vai, lưng, cổ, ngực và cánh tay trên.
• Nó thường xảy ra trong giai đoạn dậy thì, khi các tuyến bã nhờn bị kích hoạt, nhưng nó cũng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi.
• Có nhiều cách để điều trị mụn trứng cá. Bạn cần đi khám da liễu để bác sĩ đánh giá tình trạng và có phương pháp điều trị phù hợp.
• Ngoài ra, cần áp dụng một số mẹo để chăm sóc da dễ bị mụn và giúp ngăn ngừa mụn mới.

Mụn trứng cá là bệnh da liễu phổ biến nhất ở Hoa Kỳ, ảnh hưởng đến 50 triệu người Mỹ hàng năm. Ít nhất 85% người Mỹ gặp phải mụn trứng cá trong độ tuổi từ 12 đến 24.

Mụn trứng cá là gì?

Mụn trứng cá là một vấn đề về da liễu thường gặp. Mụn trứng cá là một bệnh viêm da mãn tính, gây ra mụn đầu đen, mụn đầu trắng (mụn cám), mụn mủ, mụn viêm tấy, mụn bọc. Nó không phải là bệnh nguy hiểm, nhưng nó có thể để lại sẹo trên da sau khi khỏi.

Da người có các ống nối với các tuyến dầu dưới da. Nang lông ( lỗ chân lông) bao gồm các tuyến bã tiết dầu và sợi lông. Các tuyến bã sản xuất một chất lỏng gọi là bã nhờn (dầu). Dầu mang các tế bào da chết nằm trong lỗ chân lông đổ lên trên bề mặt da

Mụn trứng cá phát triển khi các nang lông bị tắc nghẽn, và dầu cùng tế bào chết bị tích tụ dưới da. Chúng có xu hướng xuất hiện trên mặt, lưng, ngực, vai, và cổ.

Các tế bào da chết, bã nhờn, và sợi lông có thể kết dính lại thành một cục tắc nghẽn. Cục tắc nghẽn nằm trong lỗ chân lông này bị nhiễm vi khuẩn, và kết quả xuất hiện mụn viêm sưng. Mụn mủ bắt đầu phát triển khi cục tắc nghẽn bị vi khuẩn phân hủy.

Propionibacterium acnes (P. acnes) là tên của vi khuẩn sống trên da và góp phần gây mụn trứng cá viêm.

Các nghiên cứu cho thấy mức độ nghiêm trọng và tần suất của mụn phụ thuộc vào chủng vi khuẩn. Không phải tất cả các vi khuẩn P.acnes đều gây mụn mủ. Một trong những chủng đó còn giúp giữ cho da không nổi mụn.

Nguyên nhân gây mụn

Có một loạt các yếu tố kích hoạt mụn, nhưng nguyên nhân chính được cho là tăng mức androgen.

Androgen là một loại hoóc môn ( nội tiết), nồng độ chất này tăng lên trong máu khi đến tuổi dậy thì. Ở phụ nữ, sau một quá trình chuyển hóa nó được chuyển thành estrogen.

Mức tăng androgen làm cho các tuyến dầu dưới da phát triển. Các tuyến to ra, chứa nhiều dầu. Bã nhờn quá mức có thể phá vỡ thành tế bào trong các lỗ chân lông, làm cho vi khuẩn phát triển.

Một số nghiên cứu cho thấy các yếu tố di truyền có thể làm tăng nguy cơ.

Các nguyên nhân khác bao gồm:

• Một số loại thuốc có chứa androgen và lithium
• Mỹ phẩm chứa nhiều dầu gây nhờn
• Thay đổi nội tiết tố
• Căng thẳng tress
• Chu kỳ kinh nguyệt

Phân loại mụn trứng cá

Mụn trứng cá có nhiều loại (mức độ), khác nhau về kích thước, màu sắc, và mức độ đau.

Có thể chia ra các loại sau:

• Mụn đầu đen: nhìn thấy rõ, chúng có màu đen và xuất hiện trên bề mặt của da
• Mụn đầu trắng ( mụn cám): nằm dưới da, sờ lên thấy lẩn mẩn như cát
• Mụn sần đỏ: Kích thước nhỏ, thường là những nốt sần màu hồng, những mụn sần này có nhìn thấy trên bề mặt da
• Mụn mủ: Chúng có màu đỏ và ở giữa có chóp mủ
• Mụn viêm tấy: Chúng là những mụn kích thước lớn, cứng, đau và nằm sâu bên dưới da
• Mụn bọc ( trứng cá nang bọc): Có thể nhìn thấy rõ ràng trên bề mặt da. Chúng gây đau và chứa đầy mủ bên trong, ấn vào mềm. Mụn bọc thường để lại sẹo.

Cách trị mụn bằng mỹ phẩm và kem bôi

Cách trị mụn phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng và sự “ngang bướng” của mụn.

Mụn trứng cá mức độ nhẹ

Có nhiều kem chứa steroid và không chứa steroid và gel trị mụn có bán sẵn ở hiệu thuốc và quầy mỹ phẩm, và nhiều trong số chúng có hiệu quả.

Mụn trứng cá có thể được điều trị bằng các loại thuốc không cần kê toa (OTC), chẳng hạn như gel, xà bông trị mụn, kem trị mụn, được bôi trực tiếp lên da.

Kem (cream) và lotion là tốt nhất cho da nhạy cảm. Các loại gel chứa cồn làm khô da và tốt hơn cho da nhờn.

Các thuốc trị mụn bán ở hiệu thuốc ( không cần bác sĩ kê đơn) có thể chứa các thành phần hoạt chất sau:

• Resorcinol: giúp phá vỡ mụn đầu đen và đầu trắng
• Benzoyl peroxit: giết chết vi khuẩn, đẩy nhanh việc làm mới tế bào da, và làm chậm sự sản sinh bã nhờn
• Salicylic acid: hỗ trợ sự làm mềm và đẩy nhân mụn đầu đen, đầu trắng và giúp giảm viêm và sưng
• Sulphur: chính xác cách thức hoạt động này vẫn chưa được biết chính xác
• Retin-A ( retinol, retinoid): giúp lỗ chân lông thông thoáng
• Axit Azelaic: giảm tế bào chết, ngăn chặn sự sự sản sinh bã nhờn, và làm giảm sự phát triển của vi khuẩn. Hoạt chất này được sử dụng để trị mụn, và cũng có các chế phẩm được dùng để điều trị bệnh trứng cá đỏ.

Bạn nên bắt đầu với những sản phẩm có liều (nồng độ) thấp, vì một số chế phẩm có thể gây kích ứng da, đỏ hoặc nóng da khi sử dụng lần đầu.

Những phản ứng phụ này thường giảm dần khi tiếp tục sử dụng. Nếu không giảm, hãy gặp bác sĩ.

Cách trị mụn trứng cá mức độ vừa đến nặng

Bác sĩ da liễu có thể điều trị các trường hợp mụn nặng hơn. Họ có thể kê toa gel hoặc kem tương tự như thuốc OTC nhưng mạnh hơn, hoặc một loại thuốc kháng sinh uống hoặc bôi.

Tiêm Corticosteroid

Nếu mụn trứng cá trở nên nặng, nó có thể vỡ vào sâu trong da. Điều này có thể dẫn đến sẹo.

Bác sĩ có thể điều trị mụn bọc bằng cách tiêm corticosteroid pha loãng. Phương pháp tiêm corticosteroid này có thể giúp ngăn ngừa sẹo, giảm viêm và tăng tốc quá trình lành bệnh. Các mụn bọc sẽ giảm nhanh trong vòng vài ngày.

Thuốc kháng sinh đường uống

Thuốc kháng sinh có thể được kê đơn lên đến 6 tháng đối với những bệnh nhân có mụn từ trung bình đến nặng.

Thuốc này hướng đến mục tiêu này nhằm giảm số lượng của vi khuẩn P. Acnes. Khi bắt điều trị bệnh nhân sẽ uống liều cao và giảm dần liều về sau.

Vi khuẩn P. acnes có thể trở nên kháng với thuốc kháng sinh, và một thuốc kháng sinh khác là cần thiết. Vi khuẩn có nhiều khả năng trở nên đề kháng với các kem kháng sinh bôi hơn là uống.

Thuốc kháng sinh ngoài việc chống lại sự phát triển của vi khuẩn, nó còn có tác dụng giảm viêm. Erythromycin và tetracycline là hai loại thuốc kháng sinh thường được kê đơn cho mụn trứng cá.

Thuốc tránh thai

Thuốc ngừa thai đường uống có thể giúp kiểm soát mụn trứng cá ở phụ nữ bằng cách ức chế tuyễn bã hoạt động quá mức. Chúng thường được sử dụng làm phương pháp điều trị mụn dài hạn.

Đây có thể là phương pháp không phù hợp với phụ nữ:

• Có rối loạn đông máu
• Hút thuốc lá
• Có tiền sử chứng đau nửa đầu
• Trên 35 tuổi

Điều quan trọng là bạn phải kiểm tra với bác sĩ phụ khoa trước.

Kem bôi trị mụn

Kem kháng sinh đặc trị cũng nhằm mục đích làm giảm P. acnes ở những bệnh nhân có mụn từ trung bình đến nặng. Ví dụ là clindamycin và sodium sulfacetamide.

Bác sĩ da liễu có thể kê toa một kem retinoid bôi ngoài da

Retinoid là một chất dẫn xuất của vitamin A. Chúng ngăn chặn các lỗ chân lông tắc nghẽn và ngăn ngừa mụn đầu trắng và đầu đen.

Một số loại kem retinoid được quy định tại Hoa Kỳ là adapalen, tazarotene và tretinoin.

Isotretinoin

Đây là một retinoid mạnh, dạng thuốc viên uống, được sử dụng để điều trị mụn trứng cá mức độ nặng và rất nặng, hoặc mụn không đáp ứng với các loại thuốc và điều trị khác.

Đây là loại thuốc được kiểm soát chặt chẽ vì có tác dụng phụ nghiêm trọng. Bệnh nhân phải ký một mẫu chấp thuận để nói rằng họ hiểu được những rủi ro.

Tác dụng ngoài ý muốn bao gồm da khô, môi khô, chảy máu cam, dị tật thai nhi nếu dùng trong thời kỳ mang thai, và sự thay đổi tâm trạng.

Bệnh nhân dùng isotretinoin phải tránh các chất bổ sung vitamin A, vì những chất này có thể dẫn đến nhiễm độc vitamin A.

15 mẹo để kiểm soát mụn trứng cá

Dưới đây là một số mẹo để chăm sóc da có mụn hoặc dễ bị mụn.

1. Rửa mặt không quá hai lần mỗi ngày với nước ấm và sữa rửa mặt trị mụn chứa salicylic acid.
2. Không tẩy tế bào chết hoặc làm vỡ mụn, vì điều này có thể đẩy nhiễm trùng sâu hơn, gây tắc nghẽn, sưng tấy và đỏ.
3. Tránh nặn những mụn sưng viêm, vì điều này có thể để lại sẹo lõm.
4. Bác sĩ có thể giúp bạn điều trị một mụn trong những tình huống “ khẩn cấp” đòi hỏi phải loại bỏ nhanh chóng vì lý do thẩm mỹ ( chẳng hạn chụp ảnh hoặc dự lễ hội)
5. Không được sờ vào mặt.
6. Giữ điện thoại cách xa khuôn mặt khi nói, vì nó có khả năng gây giữ bã nhờn dư thừa.
7. Rửa tay thường xuyên, đặc biệt là trước khi thoa kem trị mụn hoặc trang điểm.
8. Làm sạch kính đeo mắt thường xuyên vì có thể lưu chứa bã nhờn và chất cặn da.
9. Nếu mụn trứng cá ở phía sau, vai, hoặc ngực, hãy thử mặc quần áo rộng để cho da thông thoáng. Tránh quần áo bó sát, chẳng hạn như mũ, và khăn quàng cổ, hoặc giặt chúng thường xuyên nếu đã sử dụng
10. Chọn trang điểm cho da nhạy cảm và tránh các sản phẩm có nguồn gốc từ dầu. Tẩy trang điểm trước khi ngủ.
11. Giữ mái tóc sạch sẽ, vì nó sẽ gây dính bã nhờn. Tránh các sản phẩm làm mượt gây nhờn, chẳng hạn như những sản phẩm có chứa cocoa butter
12. Tránh ánh nắng mặt trời, vì nó có thể làm cho da sản sinh nhiều bã nhờn. Một số loại thuốc mụn làm tăng nguy cơ bị cháy nắng, sạm đen
13. Sử dụng máy cạo râu điện hoặc dao cạo râu an toàn khi cạo râu. Làm mềm da và râu bằng nước ấm xà phòng trước khi dùng kem cạo râu.
14. Tránh lo lắng và căng thẳng stress, vì nó có thể làm tăng sản xuất cortisol và adrenaline, làm trầm trọng thêm mụn trứng cá.
15. Cố gắng giữ cho phòng mát và khô khi thời tiết nóng và ẩm ướt, để tránh chảy mồ hôi.

Xem thêm thông tin về cách trị mụn