Dầu thừa có gây viêm da và mụn trứng cá không?

Nội dung chính của bài viết

• Bất cứ ai cũng có thể bị mụn trứng cá, dù là da dầu hay da khô.
• Điều quan trọng để tránh bị mụn là hiểu rõ loại của mình, sau đó xây dựng một quy trình chăm sóc da phù hợp với các đặc điểm của làn da.
• Nếu bạn không biết da mình thuộc loại nào thì có thể đi khám bác sĩ da liễu để được thăm khám, tư vấn.

Giới thiệu

Mụn trứng cá là một vấn đề phổ biến ở những người có da dầu. Mặc dù đây là loại da luôn có dầu thừa hay bã nhờn và nguy cơ cao bị bít tắc lỗ chân lông nhưng các nghiên cứu đã chỉ ra rằng bản thân dầu thừa không phải là nguyên nhân gốc rễ gây ra mụn trứng cá. Do đó, cho dù có làn da dầu thì cũng chưa chắc bạn sẽ bị mụn trứng cá và ngược lại, sở hữu một làn da khô cũng không đồng nghĩa bạn sẽ không bao giờ bị nổi mụn.

Bài viết này sẽ giải thích các nguyên nhân gây mụn trứng cá và những gì mà cả da khô cũng như là da dầu cần làm để điều trị và ngăn ngừa mụn.

Ai có thể bị mụn trứng cá?

Gần như tất cả những ai có da nhạy cảm đều có thể bị mụn trứng cá. Mụn trứng cá thường bắt đầu hình thành khi lỗ chân lông bị tắc (comedones) và tiến triển thành mụn sẩn đỏ, mụn mủ rồi thậm chí thành mụn cục cứng, mụn bọc. Da dầu có nguy cơ bị bít tắc lỗ chân lông cao hơn và do đó dễ bị mụn hơn vì bã nhờn làm cho các tế bào da chết bị bong tróc dính lại với nhau và gây tắc nghẽn lỗ chân lông. Tuy nhiên, lượng dầu lớn không phải lúc nào cũng là nguyên nhân dẫn đến mụn trứng cá, bởi vi khuẩn P. acnes có thể gây nổi mụn ngay cả khi da không có dầu thừa. Vi khuẩn này gây ra mụn trứng cá khi chúng liên kết với thụ thể giống Toll 2 (TLR-2), điều này tạo ra phản ứng viêm và không hề có liên quan gì đến sự sản sinh bã nhờn. Retinoid có khả năng ngăn chặn sự kích hoạt TLR-2 nên đây là một trong số những thành phần được dùng phổ biến trong các sản phẩm ngăn ngừa mụn trứng cá.

Da khô cũng có thể bị mụn trứng cá

Ở những người có làn da khô, bong tróc thì thường xảy ra tình trạng các tế bào da chết dính vào nhau và không bong khỏi bề mặt da. Điều này gây tắc nghẽn lỗ chân lông ngay cả khi không có bã nhờn. Lỗ chân lông bị tắc sẽ là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn phát triển bên trong và gây ra phản ứng viêm bằng cách kích hoạt các thụ thể giống Toll. Phản ứng viêm sẽ gây ra mụn sẩn đỏ và mụn mủ trên da.

Nguyên nhân gây bít tắc lỗ chân lông

Tăng sản sinh bã nhờn và việc sử dụng các thành phần chăm sóc da gây mụn ví dụ như dầu dừa có thể làm bít tắc lỗ chân lông. Bên cạnh đó, tổn thương nang lông do nhổ, cạo lông hoặc cọ xát cũng đều là những nguyên nhân khiến cho lỗ chân lông bị tắc. Do đó, các phương pháp tẩy da chết vật lý ví dụ như sử dụng các sản phẩm chứa hạt, mài da nông (microdermabrasion),… đều không phù hợp cho những người bị mụn trứng cá.

Mụn trứng cá được quyết định một phần bởi yếu tố di truyền nhưng ngoài ra còn có những yếu tố khác cũng có thể khiến cho da dễ bị mụn trứng cá, ví dụ như chỉ số BMI (chí số khối cơ thể) cao, không thường xuyên vận động, chế độ ăn có hàm lượng đường cao, sử dụng các sản phẩm chăm sóc da chứa thành phần gây mụn và tiếp xúc nhiều với ánh mặt trời. Khi có sự kết hợp của yếu tố di truyền và các yếu tố về lối sống này thì da sẽ rất dễ bị nổi mụn trứng cá, bất kể là da dầu hay da khô.

Nguyên nhân nào gây mụn trứng cá?

Mụn trứng cá là một vấn đề về da do viêm và có các nguyên nhân khác nhau gây ra như:

• Lỗ chân lông bị bít tắc
• Sự gia tăng số lượng vi khuẩn P. acnes kích hoạt các thụ thể giống Toll, dẫn đến viêm

Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Da liễu Anh quốc chỉ ra rằng mặc dù mụn trứng cá là vấn đề xảy ra phổ biến ở những người có da dầu nhưng mức độ tiết dầu của da không ảnh hưởng đến số lượng và mức độ nghiêm trọng của mụn trứng cá. Nói cách khác, da dầu có thể dễ bị nổi mụn do lỗ chân lông bị bít tắc nhưng lượng dầu trên da không phải là yếu tố quyết định khả năng bị mụn trứng cá. Khi lỗ chân lông bị tắc, cho dù là do dầu, bụi bẩn hoặc tế bào da chết thì cả da dầu và da khô đều gặp phải cùng một mức độ mụn tương đương nhau.

Các nhà nghiên cứu cũng chỉ ra rằng ở cả da dầu và da khô thì mụn trứng cá có thể xuất hiện trên bất kỳ phần nào của khuôn mặt. Mặc dù vùng chữ T (trán, mũi và cằm) là khu vực tiết nhiều dầu nhất nhưng không phải ai cũng bị nổi mụn ở vùng này. Điều này càng chứng minh rằng dầu không phải là nguyên nhân gốc rễ của mụn trứng cá nhưng có thể gây tắc nghẽn lỗ chân lông, dẫn đến sự phát triển của vi khuẩn, phản ứng viêm và làm cho vấn đề trở nên nặng hơn.

Điều trị mụn trứng cá bằng cách nào?

Cách hiệu quả nhất để điều trị và ngăn ngừa mụn trứng cá là sử dụng các sản phẩm chăm sóc da phù hợp với loại da của mình để giữ cho lỗ chân lông luôn thông thoáng. Nên ưu tiên chọn các sản phẩm có chứa thành phần hydroxy acid, ví dụ như glycolic acid và salicylic acid - những chất có tác dụng ngăn ngừa tắc nghẽn lỗ chân lông, trong đó salicylic acid còn giúp làm cho lỗ chân lông thông thoáng. Đây được gọi là những thành phần tẩy da chết hóa học và an toàn, hiệu quả cho hầu hết các loại da. Tuy nhiên, một số loại da khô và da nhạy cảm có thể không phù hợp dùng salicylic acid hay glycolic acid. Do đó, cần thận trọng khi sử dụng và nếu phát hiện phản ứng bất thường thì cần ngừng ngay.

Các loại alpha hydroxyl acid như glycolic acid còn có công dụng làm giảm độ pH của da, từ đó khiến cho vi khuẩn gây mụn P. acnes khó phát triển hơn. Một thành phần khác mà những người có da dễ bị mụn nên cân nhắc sử dụng là benzoyl peroxide. Chất này có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn P. acnes và trị mụn trứng cá, phù hợp nhất cho da dầu.

Cuối cùng, retinoid là một thành phần có vai trò rất quan trọng trong quá trình trị mụn trứng cá vì chất này có khả năng cản trở sự hoạt động của TLR-2 và ngăn ngừa lỗ chân lông bị tắc bằng cách can thiệp vào quá trình keratin hóa hay ngăn sự tích tụ các tế bào da chết.