Bệnh trứng cá đỏ và kí sinh trùng Demodex

Một số người chỉ cần dừng uống đồ nóng, một số người chỉ cần tránh sự thay đổi nhiệt độ đột ngột hay mặc ấm khi trời lạnh là đã khỏi bệnh. Ngoài ra một số cách điều trị khác như dùng thuốc hay trị liệu bằng laser cũng đôi khi có hiệu quả và đôi khi lại không.

Một trong những nguyên nhân gây bệnh trứng cá đỏ là do loài kí sinh trùng Demodex. Loài sinh vật này thuộc lớp nhện và có những chân giống nhện nhưng có kích thước chỉ 3/10mm. Demodex kí sinh trên cơ thể ngườicó hai loài chính, Demodex folliculorum, thường ký sinh ở nang lông, tóc và Demodex brevis thường ký sinh ở lỗ chân lông cạnh nang lông. Cả hai loài đều kí sinh ở những vùng có nguy cơ cao bị trứng cá đỏ như bên trên lông mày và quanh mũi.

Từ lâu, các nhà khoa học đã tìm ra mối liên hệ giữa kí sinh trùng Demodex và trứng cá đỏ nhưng lại không lí giải được tại sao một số người bị trứng cá đỏ có Demodex trong lỗ chân lông trong khi một số người khác lại không có.

Câu hỏi mà giới khoa học đặt ra là liệu kí sinh trùng Demodex là nguyên nhân gây trứng cá đỏ hay mụn trứng cá tạo ra môi trường trú ngụ cho Demodex. Câu hỏi này cũng giống như câu hỏi muôn thuở vẫn chưa có lời đáp “Con gà có trước hay quả trứng cá trước?”. Tuy nhiên, các nhà khoa học trường đại học Y tại tỉnh Tây An – Trung Quốc đã tìm ra câu trả lời. Họ không chỉ tìm hiểu trên những người bị trứng cá đỏ mà còn tiến hành nghiên cứu trên hơn 500 bệnh nhân mắc trứng cá đỏ có kí sinh trùng Demodex trên da. Các nhà nghiên cứu đã tìm ra 860 người trong độ tuổi 12- 84 đang phải điều trị những vấn đề về da. Trong nhóm này, 539 người có vấn đề ở vùng da mặt, và 321 có vấn đề ở những vùng da khác trên cơ thể.

Các nhà nghiên cứu Trung Quốc còn nghiên cứu trên những người có da khỏe mạnh và phát hiện 100% những người này đều có một vài cá thể Demodex trên da. Chỉ có trẻ sơ sinh là hoàn toàn không có kí sinh trùng Demodex nhưng chúng cũng nhanh chóng bị lây nhiễm khi được mẹ hay người thân trong gia đình bế. Tuy nhiên, các nhà khoa học cho biết rằng nếu có ít hơn 5 cá thể kí sinh trùng trên mỗi cm2thì sẽ không gây bệnh.

Trong nhóm bệnh nhân được nghiên cứu nói trên, có 43% bị nhiễm kí sinh trùng với mật độ cao trên cao, trên 5 cá thể/cm2. Vậy những đối tượng nào có nguy cơ bị nhiễm kí sinh trùng mật độ cao?

Những người trên 30 tuổi thường có nguy cơ cao hơn bị nhiễm kí sinh trùng Demodex mật độ cao so với người dưới 30 tuổi. Hiện tượng này cũng thường xảy ra ở da khô và da dầu hơn là da thường, những người có da khô có khả năng gặp phải hiện tượng này cao hơn 60% so với người da thường và con số này ở da dầu là 140% so với da thường và da hỗn hợp (dầu ở vùng chữ T và khô ở hai bên mặt) là 160% so với da thường.

Mặc dù bệnh trứng đỏ có nguyên nhân là do sự tập trung với mật độ lớn của Demodex trên da nhưng đây lại không phải là bệnh về da duy nhất gây ra bởi loài kí sinh trùng này. Những người bị eczema thường bị nhiễm kí sinh trùng Demodex mật độ lớn nhiều hơn gấp 2 lần so với những người bình thường, trong khi đó những người bị viêm da tiết bã nhờn có khả năng nhiễm kí sinh trùng Demodex mật độ lớn nhiều hơn ½ - 2 lần so với những người bình thường, và những người bị trứng cá đỏ thường nhiễm kí sinh trùng Demodex nhiều hơn gấp 8 lần so với người bình thường.

Da thường không phải điều kiện lí tưởng cho kí sinh trùng Demodex, chúng thường thích môi trường ở da khô và da dầu hơn.Vậy việc bôi kem dưỡng ẩm cho da khô có thể làm giảm số lượng kí sinh trùng và ngăn ngừa bệnh trứng cá đỏ không?
Các nhà khoa học Trung Quốc đã công nhận điều này tuy nhiên họ cho rằng việc giải quyết vấn đề về dầu trên da sẽ có ích hơn là giải quyết vấn đề da khô. Họ lưu ý rằng mụn trứng cá đỏ thường bắt nguồn từ tuyến bã nhờn dưới da của những người ở độ tuổi 30 và hiện tượng này sẽ tự hết khi tuyến bã nhờn ngừng tiết dầu khi chúng ta 60 tuổi.

Họ cũng chỉ ra rằng sự di chuyển của kí sinh trùng trong lỗ chân lông gây kích ứng cho da và da sẽ phản ứng lại bằng cách tiết thêm dầu. Ở một số người bị mụn trứng cá đỏ, sự kết hợp giữa dầu trên da và kí sinh trùng Demodex sẽ tạo ra một vòng lặp làm cho da trở nên nhạy cảm hơn với yếu tố bên ngoài như sự thay đổi nhiệt độ và các loại hóa chất độc hại và lại khiến mụn trứng đỏ bộc phát.

Vậy những người bị mụn trứng cá đỏ cần làm gì? Dưới đây là một số lời khuyên từ các nhà khoa học:

• Dùng giấy thấm dầu hàng ngày, nhất là cho những vùng dễ trở thành nơi trú ngụ cho kí sinh trùng Demodex.
• Tránh làm khô da. Mặc dù loại kem dưỡng ẩm thích hợp cho người bị mụn trứng cá đỏ là loại kem có dầu hòa tan trong nước nhưng việc bôi kem dưỡng ẩm chỉ có tác dụng cấp ẩm chứ không hề thêm dầu lên da. Chọn loại kem không chứa cồn và hương liệu để tránh làm da bong tróc, cung cấp nguồn thức ăn cho kí sinh trùng.
• Cố gắng trang điểm mỏng nhất có thể hoặc ít nhất là dùng các loại mỹ phẩm có kết cấu nhẹ và phải tẩy trang kĩ càng mỗi tối. Việc làm thông thoáng lỗ chân lông sẽ giúp loại bỏ dầu thừa trên da, làm mất đi nguồn thức ăn của kí sinh trùng.