Các phương pháp phẫu thuật điều trị u xơ tử cung

Nội dung chính của bài viết

• Phẫu thuật là giải pháp để giảm đau, chữa tình trạng kinh nguyệt ra nhiều và các triệu chứng khó chịu khác của u xơ tử cung.
• Các thủ thuật đều có đi kèm rủi ro và nếu cắt tử cung thì sẽ không còn khả năng sinh sản.
• Khi đi khám, bác sĩ sẽ tư vấn cụ thể về các lựa chọn điều trị.
• Nên tìm hiểu kỹ những lợi ích và rủi ro của từng lựa chọn trước khi đưa ra quyết định.

Khi nào cần phẫu thuật?

U xơ tử cung là khối u lành hình thành và phát triển trong tử cung. Đa phần u xơ là lành tính và không phát triển thành u ác tính (ung thư) nên người bệnh có thể quyết định có cần phải cắt bỏ hay không.

Nếu u xơ không gây ra các triệu chứng nghiêm trọng thì có thể không cần phải phẫu thuật. Tuy nhiên, nên cân nhắc phẫu thuật để điều trị nếu có các triệu chứng như:

• Kinh nguyệt ra nhiều
• Ra máu giữa chu kỳ kinh nguyệt (ngoài thời gian có kinh)
• Đau tức ở bụng dưới
• Đi tiểu nhiều
• Những vấn đề khi đi tiểu như tiểu không hết, bí tiểu, tiểu buốt

Ngoài ra, cũng nên phẫu thuật nếu có ý định mang thai trong tương lai. Đôi khi u xơ tử cung sẽ làm tăng nguy cơ sảy thai hoặc các biến chứng khác trong thai kỳ.

Khi quyết định phẫu thuật để điều u xơ tử cung thì sẽ có ba lựa chọn là:

• Cắt đốt nội mạc tử cung
• Phẫu thuật cắt u xơ
• Phẫu thuật cắt tử cung

Phẫu thuật sẽ điều trị các triệu chứng u xơ tử cung nhưng lại đi kèm với một số rủi ro. Khi đi khám, bác sĩ sẽ tư vấn có nên làm phẫu thuật hay không, nếu có thì nên chọn phương pháp nào hoặc nếu không thì sẽ chỉ định một giải pháp khác.

Các phương pháp phẫu thuật điều trị u xơ tử cung

Có ba phương pháp phẫu thuật để điều trị u xơ tử cung và việc lựa chọn sẽ phụ thuộc vào:

• kích thước của khối u xơ
• số lượng u xơ
• vị trí của u xơ trong tử cung
• có ý định sinh con sau này hay không

Cắt đốt nội mạc tử cung

Đây là một thủ thuật xâm lấm tối thiểu nhằm phá hủy nội mạc hay niêm mạc tử cung – lớp mô bao phủ toàn bộ bề mặt trong của tử cung. Thủ thuật này phù hợp cho những trường hợp có u xơ nhỏ hình thành ở lớp bên trong của tử cung.

Cắt đốt nội mạc tử cung không loại bỏ được u xơ nhưng sẽ làm giảm triệu chứng kinh nguyệt ra nhiều, kéo dài. Phương pháp điều trị này không dành cho những phụ nữ vẫn còn muốn mang thai trong tương lai.

Cắt đốt nội mạc tử cung có thể được thực hiện kết hợp với các thủ thuật khác.

Bệnh nhân có thể được gây mê toàn thân trong suốt quá trình làm thủ thuật hoặc chỉ gây tê tủy sống hay gây tê ngoài màng cứng để làm mất cảm giác từ thắt lưng trở xuống.

Với thủ thuật này, bác sĩ sẽ loại bỏ lớp niêm mạc tử cung bằng một trong những phương pháp sau:

• Vòng điện
• Năng lượng sóng vô tuyến (radio frequency)
• Đầu dò lạnh
• Năng lượng vi sóng
• Bóng nước nóng

Người bệnh có thể về nhà ngay trong ngày. Thời gian phục hồi sau đó sẽ phụ thuộc vào phương pháp được sử dụng để cắt đốt nội mạc tử cung.

Cắt đốt nội mạc tử cung là một phương pháp hiệu quả để giảm triệu chứng ra nhiều máu trong kỳ kinh do u xơ tử cung.

Phẫu thuật cắt u xơ

Cắt u xơ tử cung là thủ thuật loại bỏ trực tiếp khối u, từ đó làm giảm mức độ ra máu kinh và các triệu chứng khác của u xơ tử cung. Đây là giải pháp cho những phụ nữ có ý định sinh con trong tương lai hoặc muốn giữ lại tử cung vì một lý do nào đó.

Khoảng 80 đến 90% trường hợp phẫu thuật cắt bỏ u xơ tử cung đều không còn gặp phải các triệu chứng. U xơ sau khi bị cắt sẽ không phát triển trở lại nhưng có thể sẽ hình thành những khối u xơ mới. Có đến 33% phụ nữ từng phẫu thuật cắt u xơ tử cung đều cần phẫu thuật lại sau này vì có khối u mới.

Thủ thuật có thể được thực hiện theo một trong ba cách dưới đây, tùy thuộc vào số lượng, kích thước và vị trí của khối u. Bệnh nhân sẽ được gây mê toàn thân trong toàn bộ quá trình. Ba cách phẫu thuật cắt bỏ u xơ tử cung gồm có:

Phẫu thuật nội soi buồng tử cung

Kỹ thuật này phù hợp cho những phụ nữ có khối u nhỏ và ít. Nội soi buồng tử cung cũng cho phép loại bỏ các khối u xơ đã phát triển vào bên trong của tử cung.

Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ đưa một ống nội soi dài, mảnh và có gắn đèn qua âm đạo và cổ tử cung vào bên trong tử cung. Sau đó bơm dung dịch nước muối sinh lý vào buồng tử cung để làm cho cơ quan này căng lên và giúp bác sĩ quan sát được u xơ một cách dễ dàng hơn.

Sau đó, bác sĩ dùng dụng cụ mổ để cắt hoặc phá hủy u xơ. Các mảnh của khối u sẽ được đưa ra ngoài theo dung dịch nước muối bên trong buồng tử cung.

Với phương pháp phẫu thuật nội soi buồng tử cung thì bệnh nhân có thể về nhà ngay sau khi phẫu thuật.

Phương pháp mổ mở

Phương pháp mổ mở phù hợp cho những trường hợp có u xơ cỡ lớn nhưng sẽ để lại sẹo dài hơn so với hai phương pháp còn lại. Với phương pháp này, bác sĩ sẽ rạch một đường ở bụng dưới và loại bỏ u xơ.

Sau phẫu thuật, người bệnh sẽ phải ở lại bệnh viện từ một đến ba ngày. Thời gian để phục hồi hoàn toàn sẽ mất từ ​​2 đến 6 tuần.

Phẫu thuật nội soi ổ bụng

Phẫu thuật nội soi ổ bụng được sử dụng cho những trường hợp có u xơ cỡ nhỏ và ít. Bác sĩ sẽ rạch hai đường nhỏ ở bụng, sau đó đưa ống nội soi vào một đường để có thể quan sát bên trong khoang chậu và xung quanh tử cung, dụng cụ phẫu thuật được đưa vào đường mổ còn lại để cắt bỏ u xơ.

Bác sĩ thường cắt khối u thành nhiều mảnh nhỏ rồi lấy ra ngoài. Hiện nay còn có phương pháp phẫu thuật nội soi bằng robot, trong đó bác sĩ điều khiển cánh tay robot để thực hiện các thao tác.

Sau khi cắt u xơ tử cung bằng phương pháp phẫu thuật nội soi ổ bụng, người bệnh sẽ cần ở lại viện một đêm nhưng thời gian phục hồi sẽ nhanh hơn so với phương pháp mổ mở.

Cắt tử cung

Cắt tử cung là quy trình phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ tử cung. Đây là giải pháp cho những trường hợp có nhiều u xơ, khối u kích thước lớn và không có kế hoạch sinh con trong tương lai.

Quá trình phẫu thuật cắt bỏ tử cung có thể được thực hiện bằng một trong các kỹ thuật dưới đây:

• Kỹ thuật mổ mở: tạo đường mổ ở bụng dưới và cắt bỏ tử cung.
• Kỹ thuật cắt tử cung qua đường âm đạo: đưa dụng cụ phẫu thuật vào qua âm đạo để cắt tử cung. Kỹ thuật này không phù hợp với những trường hợp có khối u xơ cỡ lớn.
• Kỹ thuật cắt tử cung qua thành bụng: đưa ống nội soi và dụng cụ phẫu thuật vào qua đường mổ nhỏ ở bụng để cắt bỏ tử cung. Kỹ thuật này có thể được thực hiện bằng robot.

Khi phẫu thuật cắt tử cung để điều trị u xơ thì có thể giữ nguyên buồng trứng và cổ tử cung. Sau đó, các cơ quan này sẽ vẫn tiếp tục sản xuất nội tiết tố nữ.

Quá trình phục hồi hoàn toàn sau khi cắt tử cung bằng kỹ thuật mổ mở thường mất từ 1 đến 2 tháng. Sau khi cắt tử cung qua đường âm đạo hoặc qua thành bụng thì bệnh nhân sẽ phục hồi nhanh hơn.

Cắt tử cung là phương pháp duy nhất có thể chữa khỏi dứt điểm u xơ tử cung. Tuy nhiên, sau khi phẫu thuật thì sẽ không thể sinh con được nữa.

Lợi ích của phẫu thuật

Phẫu thuật điều trị u xơ tử cung sẽ giúp giảm hoặc chấm dứt các triệu chứng như kinh nguyệt ra nhiều và đau bụng. Phương pháp cắt tử cung là một giải pháp điều trị và ngăn ngừa u xơ tái phát vĩnh viễn.

Rủi ro khi phẫu thuật

Nhìn chung, tất cả các thủ thuật này đều an toàn nhưng đôi khi có thể xảy ra một số rủi ro, chẳng hạn như:

• Chảy máu
• Nhiễm trùng
• Cần phẫu thuật lại
• Gây tổn thương các cơ quan khác trong ổ bụng, chẳng hạn như bàng quang hoặc ruột
• Hình thành mô sẹo trong bụng, khiến các cơ quan và mô dính liền với nhau
• Vấn đề về đường ruột hoặc hệ tiết niệu
• Vấn đề về khả năng sinh sản
• Biến chứng thai kỳ
• Cần phẫu thuật cắt tử cung sau khi cắt đốt nội mạc tử cung hoặc cắt u xơ

Kỹ thuật mổ nội soi ít gây chảy máu hơn và nguy cơ xảy ra biến chứng thấp hơn so với kỹ thuật mổ mở.

Phẫu thuật và khả năng sinh sản

Phẫu thuật điều trị u xơ tử cung có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản hay không và ảnh hưởng như thế nào sẽ tùy thuộc vào thủ thuật được thực hiện. Phụ nữ sẽ không thể mang thai và sinh con sau khi cắt tử cung vì sẽ không còn tử cung. Nhưng nếu chỉ cắt u xơ thì vẫn có thể mang thai bình thường.

Sau khi cắt đốt nội mạc tử cung thì đa số là không thể mang thai được nữa nhưng vẫn nên sử dụng các biện pháp tránh thai khi quan hệ tình dục. Lý do là bởi thủ thuật này sẽ loại bỏ đi lớp niêm mạc tử cung – nơi mà trứng sau thụ tinh bám vào làm tổ và phát triển thành bào thai. Nếu thụ thai sau khi loại bỏ niêm mạc tử cung thì sẽ dễ có nguy cơ sảy thai cũng như là các biến chứng thai kỳ nghiêm trọng khác.

Kể cả khi chỉ phẫu thuật cắt u xơ thì vẫn nên đợi ít nhất ba tháng rồi mới bắt đầu thụ thai để đảm bảo tử cung đã lành lại hoàn toàn và tránh xảy ra những biến chứng trong thai kỳ.

Các lựa chọn điều trị khác

Phẫu thuật không phải là giải pháp duy nhất để điều trị u xơ tử cung. Có nhiều loại thuốc có tác dụng làm giảm các triệu chứng u xơ nhưng đều không thể loại bỏ được khối u. Các lựa chọn khác để điều trị u xơ tử cung ngoài phẫu thuật gồm có:

Dùng thuốc

• Các thuốc chống viêm không steroid như ibuprofen và naproxen để giảm các cơn đau do u xơ gây ra.
• Thuốc tránh thai đường uống và các loại biện pháp tránh thai nội tiết khác như vòng tránh thai có chứa progestin để giảm mức độ ra máu kinh.
• Thuốc chống nội tiết tố như danazol: có tác dụng ức chế estrogen để điều trị u xơ tử cung.
• Các thuốc chủ vận GnRH (hormone giải phóng Gonadotropin) như Lupron hay Synarel: có tác dụng ngăn chặn sự sản xuất estrogen và progesterone, từ đó đưa cơ thể vào thời kỳ mãn kinh tạm thời và thu nhỏ u xơ tử cung. Bác sĩ có thể kê những thuốc này để làm cho khối u xơ nhỏ lại trước khi phẫu thuật.
• Tranexamic acid (Lysteda) để cải thiện tình trạng kinh nguyệt ra nhiều.

Thủ thuật không xâm lấn

• Công nghệ FUS-MRI: sử dụng sóng siêu âm hội tụ được hướng dẫn bởi máy chụp cộng hưởng từ MRI để làm nóng và phá hủy khối u xơ qua da mà không cần phẫu thuật.
• Nút mạch u xơ tử cung: tiêm một loại vật liệu có chứa các hạt nhỏ vào động mạch cung cấp máu cho tử cung nhằm cắt đứt sự lưu thông máu đến u xơ và khiến khối u teo đi.
• Phá hủy u xơ: sử dụng dòng điện hoặc nhiệt để phá hủy u xơ và các mạch máu nuôi khối u
• Đông hủy u xơ: cũng tương tự như phương pháp phá hủy u xơ bằng điện hoặc nhiệt nhưng phương pháp này sử dụng cơ chế đóng băng để phá hủy khối u xơ.