Viêm đường tiết niệu trong quá trình mang thai

Nội dung chính bài viết:

• Viêm đường tiết niệu là tình trạng nhiễm trùng xảy ra ở bất kỳ bộ phận nào của đường tiểu, phổ biến nhất là viêm bàng quang, nhiễm trùng thận.
• Phụ nữ mang thai dễ bị viêm đường tiết niệu hơn so với phụ nữ không mang thai. Nguyên nhân do sự thay đổi nội tiết tố cộng với việc bàng quang bị tử cung chèn ép nên làm chậm dòng chảy của nước tiểu.
• Trường hợp viêm đường tiết niệu không có triệu chứng khi mang thai, bệnh nhân khó phát hiện và nếu không được điều trị thì nguy cơ nhiễm trùng thận sẽ tăng lên, ảnh hưởng đến sức khỏe cả mẹ và bé. Điều quan trọng là cần phát hiện bệnh thông qua các lần thăm khám bác sĩ.
• Viêm đường tiết niệu có thể dễ dàng điều trị bằng kháng sinh và dễ dàng phòng ngừa bằng các biện pháp thiết thực.

Viêm đường tiết niệu là gì?

Khi bạn nghe cụm từ "viêm đường tiết niệu" hoặc tên viết tắt UTI, có thể bạn sẽ nghĩ đến bệnh nhiễm trùng bàng quang và các triệu chứng đi kèm – chẳng hạn như tiểu buốt, đi tiểu nhiều lần. Nhưng đó không phải là toàn bộ câu chuyện về viêm đường tiết niệu.

Trên thực tế, bạn có thể bị viêm đường tiết niệu ở bất kỳ bộ phận nào của đường tiểu, bắt đầu ở thận (nơi bài tiết nước tiểu); tiếp tục đến niệu quản, rồi xuống bàng quang (nơi mà nước tiểu tích tụ); và kết thúc bằng niệu đạo, một ống ngắn dẫn nước tiểu ra ngoài cơ thể.

Viêm đường tiết niệu thường gây ra bởi vi khuẩn từ da, âm đạo, trực tràng vào niệu đạo của bạn và đi ngược dòng lên. Có một số loại UTI phổ biến như:

• Viêm bàng quang (nhiễm trùng bàng quang). Thông thường, vi khuẩn sẽ dừng lại trong bàng quang và sinh sôi nảy nở ở đó, gây viêm và kích hoạt những triệu chứng thường thấy của bệnh viêm bàng quang. Viêm bàng quang khá phổ biến ở những phụ nữ có hoạt động tình dục trong độ tuổi từ 20 đến 50.
• Nhiễm trùng thận. Vi khuẩn cũng có thể di chuyển từ bàng quang qua các niệu quản lên trên để lây nhiễm cho một hoặc cả hai thận. Nhiễm trùng thận (còn gọi là viêm thận) là biến chứng nghiêm trọng nhất trong thai kỳ. Nhiễm trùng có thể lan sang máu và đe dọa mạng sống của bạn. Nhiễm trùng thận cũng có thể gây hậu quả nghiêm trọng cho thai nhi. Nó làm tăng nguy cơ sinh non và trẻ nhẹ cân khi sinh và đồng thời cũng liên quan đến tăng nguy cơ tử vong ở thai nhi hoặc trẻ sơ sinh.
• Bệnh vi khuẩn niệu không triệu chứng. Có thể có vi khuẩn trong đường tiết niệu và không có triệu chứng. Đây được gọi là nhiễm trùng đường tiết niệu không triệu chứng. Khi bạn không mang thai, tình trạng này thường không gây ra vấn đề và thường tự khỏi. Tuy nhiên, trong thai kỳ, nếu bệnh này không được điều trị sẽ làm tăng đáng kể nguy cơ bị nhiễm trùng thận và có liên quan đến sinh non cũng như trẻ sơ sinh nhẹ cân. Đây là một trong những lý do nước tiểu của bạn được kiểm tra thường xuyên khi mang bầu.

Mang bầu có khiến tôi dễ bị viêm đường tiết niệu hơn không?

Câu trả lời là có. Mang thai làm tăng nguy cơ mắc cả 3 loại viêm đường tiết niệu kể trên.

Và đây là lý do: Nồng độ cao của hormone progesterone làm giảm trương lực cơ của niệu quản (ống giữa thận và bàng quang), làm chậm dòng chảy của nước tiểu. Thêm vào đó, khi tử cung mở rộng, nó có thể ép niệu quản, nước tiểu rất khó chảy qua niệu quản nhanh chóng như bình thường.

Bàng quang cũng bị mất trương lực khi mang thai. Việc xả sạch bàng quang cũng trở nên khó khăn hơn, và bàng quang của bạn dễ bị trào ngược hơn (tình trạng nước tiểu chảy ngược lên niệu quản về phía thận).

Kết quả của những thay đổi này là phải mất nhiều thời gian hơn để nước tiểu đi qua đường tiểu, khiến vi khuẩn có thêm nhiều thời gian để sinh sỗi nảy nở và ở lại trước khi bị tống ra, và vì thế vi khuẩn sẽ dễ dàng đến thận của bạn hơn. Ngoài ra, trong thời gian mang thai, nước tiểu của bạn trở nên ít axit hơn và có khả năng chứa glucose, cả hai đều làm tăng khả năng phát triển của vi khuẩn.

Các triệu chứng của nhiễm khuẩn bàng quang?

Các triệu chứng của viêm đường tiết niệu khác nhau ở từng phụ nữ. Một số triệu chứng thông thường bao gồm:

• Đau, khó chịu, hoặc nóng buốt khi đi tiểu và có thể đau khi giao hợp
• Vùng chậu không thoải mái hay đau bụng dưới (thường chỉ ở trên xương mu)
• Đi tiểu nhiều hoặc tiểu không tự chủ, ngay cả khi chỉ có rất ít nước tiểu trong bàng quang
• Bạn cũng có thể thấy nước tiểu của bạn có mùi hôi hoặc có vẻ đục hoặc có thể thấy máu trong đó. Bạn có thể bị sốt nhẹ, nhưng thường thì nhiệt độ sẽ duy trì ở mức bình thường.

Vì việc thường xuyên đi tiểu là rất phổ biến trong thời kỳ mang thai đối với phụ nữ nên rất khó để biết chắc là bạn có bị viêm bàng quang hay không, đặc biệt là nếu các triệu chứng của bạn nhẹ.

Các triệu chứng của nhiễm trùng thận là gì?

Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy bị nhiễm trùng thận, bạn cần phải được chăm sóc y tế ngay lập tức. Triệu chứng thường xuất hiện khá đột ngột và thường bao gồm:

• Sốt cao
• Ớn lạnh
• Đau ở lưng hoặc bên dưới dưới xương sườn của bạn, ở một hoặc cả hai bên, và có thể ở đau ở vùng bụng.
• Buồn nôn và nôn mửa
• Bạn cũng có thể thấy máu hoặc mủ trong nước tiểu và cũng có thể có một số triệu chứng viêm bàng quang.

Điều gì sẽ xảy ra nếu bị viêm đường tiết niệu không triệu chứng khi mang thai?

Chứng nhiễm vi khuẩn niệu không triệu chứng có liên quan đến sinh non và trẻ sinh ra nhẹ cân. Và nếu không được điều trị, cơ hội phát triển nhiễm trùng thận của bạn có thể lên đến 35%. Tuy nhiên, với việc điều trị đầy đủ, nguy cơ của bạn giảm đáng kể.

Để tìm hiểu xem có vi khuẩn trong đường tiết niệu hay không, bác sĩ sẽ lấy nước tiểu vào lần khám đầu tiên và gửi đến phòng thí nghiệm để kiểm tra, cho dù bạn có các triệu chứng hay không. Nếu mẫu nước tiểu ban đầu này âm tính thì bạn sẽ ít có nguy cơ mắc viêm đường tiết niệu trong thời gian còn lại của thai kỳ.

Nếu xét nghiệm dương tính thì bạn sẽ được điều trị bằng kháng sinh đường uống an toàn - loại an toàn cho phụ nữ có thai. Uống đầy đủ các loại kháng sinh, thông thường trong một tuần, sẽ loại bỏ sạch nhiễm trùng.

Sau khi điều trị, bạn sẽ được kiểm tra lại để đảm bảo tình trạng nhiễm trùng đã hết. (Nếu không, bạn sẽ được điều trị lại bằng cách sử dụng một loại thuốc kháng sinh khác). Việc lấy mẫu, kiểm tra nước tiểu nên được thực hiện đều đặn trong suốt thai kỳ để đảm bảo bạn không bị nhiễm trùng khác. Nếu nhiễm khuẩn niệu tái phát, bạn sẽ được điều trị lại và có thể dùng thuốc kháng sinh liều thấp liên tục trong thời gian còn lại của thai kỳ để tránh tái phát.

Cách điều trị nhiễm trùng bàng quang

Nếu bạn bị nhiễm khuẩn bàng quang (cystitis) trong khi mang thai, thì việc điều trị cũng tương tự, mặc dù bạn có thể dùng kháng sinh đường uống trong thời gian ngắn hơn một chút. Thuốc kháng sinh có thể sẽ làm giảm các triệu chứng của bạn trong vòng vài ngày, nhưng điều quan trọng là phải uống hết cả liệu trình mà bác sĩ đã kê đơn để loại bỏ tất cả các vi khuẩn trong đường tiểu.

Bạn sẽ được kiểm tra sau khi điều trị và kiểm tra định kỳ sau đó (cũng như bất kỳ triệu chứng nào khác) và điều trị lại nếu cần. Nếu tiếp tục bị viêm bàng quang, bạn cần phải uống một liều kháng sinh đều đặn hàng ngày để phòng ngừa.

Cách điều trị nhiễm trùng thận

Nếu bị nhiễm trùng thận trong thời gian mang bầu, bạn sẽ được nhập viện và bắt đầu dùng thuốc và kháng sinh, bạn và thai nhi sẽ được theo dõi cẩn thận. Bác sĩ sẽ tiến hành đánh giá rất nhiều yếu tố, bao gồm nhiệt độ, huyết áp, nhịp tim, thở, và khả năng bài tiết nước tiểu; nhịp tim của thai nhi; và xem liệu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào về chuyển dạ sớm hay không.

Thời gian cần điều trị tại viện do nhiễm trùng thận khác nhau tùy theo tình trạng cá nhân của bạn. Nếu sau 12 đến 24 giờ thẩm định đầu tiên, rõ ràng tình trạng của bạn nhẹ, bạn đang đáp ứng tốt điều trị, và chuyển dạ sớm không phải là một mối lo ngại, thì bác sĩ có thể quyết định cho bạn ra viện và chuyển sang uống thuốc kháng sinh cho giai đoạn điều trị còn lại.

Mặt khác, nếu tình trạng nặng, bạn cần phải ở lại bệnh viện để điều trị và theo dõi thêm, và bạn sẽ không được xuất viện cho đến 24 đến 48 giờ sau khi nhiệt độ trở lại bình thường và không còn bất kỳ triệu chứng nào.

Một khi bạn đã hoàn tất việc điều trị, bạn sẽ được chuyển sang chế độ uống kháng sinh liều thấp trong thời gian thai kỳ còn lại để tránh nhiễm trùng khác. Nếu không có liệu pháp ức chế vi khuẩn hàng ngày, nguy cơ bị nhiễm trùng thận sẽ ở mức rất cao.

Cách phòng tránh viêm đường tiết niệu

Thực hiện các bước sau để giảm thiểu nguy cơ bị nhiễm trùng đường tiết niệu:

• Uống nhiều nước. Cố gắng uống 10 ly 220ml nước hoặc đồ uống khác mỗi ngày. (Hoặc, nhâm nhi suốt cả ngày để giữ cho nước tiểu của bạn có màu trong hoặc màu vàng nhạt - dấu hiệu của sự hydrat thích hợp.)
• Đừng nhịn tiểu. Và cố gắng làm rỗng bàng quang hoàn toàn khi đi tiểu (đi hết sạch nước tiểu)
• Sau khi đi tiểu, hãy lau từ trước ra sau để tránh vi khuẩn trong phân đến gần niệu đạo.
• Lau rửa vùng sinh dục sạch sẽ bằng xà phòng dịu nhẹ và nước.
• Làm sạch vùng sinh dục và đi tiểu trước và sau khi quan hệ tình dục.
• Uống nước trái cây nam việt quất. Các nghiên cứu cho thấy nước ép nam việt quất - và nước ép Dâu Lingon - có thể làm giảm mức vi khuẩn và làm cho các vi khuẩn mới không bị ứ trong nước tiểu. (Uống nước ép nam việt quất sẽ không chữa khỏi được bệnh nhiễm trùng hiện tại, vì vậy nếu đang có các triệu chứng, bạn vẫn cần phải gặp bác sĩ ngay để được kê toa thuốc kháng sinh)
• Tránh các sản phẩm vệ sinh phụ nữ dạng xịt hoặc bột và xà phòng mạnh có thể gây kích ứng niệu đạo và bộ phận sinh dục làm cho chúng tạo môi trường tốt hơn cho vi khuẩn. Và không dùng đồ thụt rửa trong thời gian mang thai.