Xét nghiệm CA-125 là gì?
Xét nghiệm CA-125 là gì?
CA-125 là gì?
CA-125 hay kháng nguyên ung thư 125 (cancer antigen 125) là một loại protein có trong các tế bào ung thư buồng trứng. Xét nghiệm CA-125 là xét nghiệm đo lượng kháng nguyên ung thư 125 trong máu. Nồng độ CA-125 cao là một dấu hiệu cho thấy có thể đã mắc ung thư buồng trứng.
Xét nghiệm CA-125 được sử dụng để theo dõi ung thư buồng trứng trong và sau quá trình điều trị. Trong một số trường hợp, xét nghiệm này có thể được thực hiện để kiểm tra dấu hiệu sớm của ung thư buồng trứng ở những phụ nữ có nguy cơ cao mắc bệnh. Tuy nhiên, xét nghiệm CA-125 không đủ chính xác để sàng lọc ung thư buồng trứng ở tất cả phụ nữ vì nhiều vấn đề khác cũng làm tăng mức CA-125 trong máu.
Tại sao cần làm xét nghiệm CA-125?
Xét nghiệm CA-125 thường được thực hiện nhằm theo dõi sự tiến triển của ung thư buồng trứng. Bệnh nhân sẽ được kiểm tra mức CA-125 trong máu trước khi bắt đầu quá trình điều trị. Sự sụt giảm nồng độ CA-125 trong và sau khi điều trị có nghĩa là phác đồ điều trị có hiệu quả. Mặt khác, mức CA-125 tăng sau khi điều trị là dấu hiệu cho thấy có thể ung thư đã tái phát.
Sau khi điều trị ung thư buồng trứng, bệnh nhân cần làm xét nghiệm CA-125 định kỳ trong vài năm để đảm bảo bệnh đã được chữa khỏi và không tái phát. Xét nghiệm này thường được thực hiện từ 2 đến 4 tháng một lần trong hai năm đầu sau khi hoàn thành liệu trình điều trị ung thư. Sau giai đoạn này, bệnh nhân sẽ cần làm xét nghiệm 6 tháng một lần trong 3 năm và sau đó một năm mới cần làm xét nghiệm 1 lần.
Xét nghiệm CA-125 cũng được khuyến nghị cho những phụ nữ có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư buồng trứng (nhóm có nguy cơ cao). Tuy nhiên, xét nghiệm này thường không được sử dụng để sàng lọc ung thư buồng trứng ở những phụ nữ có nguy cơ ở mức bình thường. Ngoài ung thư buồng trứng, còn có nhiều nguyên nhân khác cũng có thể khiến nồng độ CA-125 trong máu tăng cao, ví dụ như:
- Mang thai
- Kinh nguyệt hàng tháng
- Ung thư nội mạc tử cung và ung thư ống dẫn trứng
- Khối u lành tính trong tử cung, chẳng hạn như u xơ tử cung
- Lạc nội mạc tử cung - tình trạng mà các tế bào niêm mạc tử cung phát triển ở các khu vực khác trong cơ thể, chẳng hạn như buồng trứng, ống dẫn trứng và bàng quang
- Bệnh viêm vùng chậu – một bệnh lý mà các cơ quan trong vùng chậu như tử cung, ống dẫn trứng hoặc buồng trứng bị nhiễm trùng
- Ung thư tuyến tụy
Xét nghiệm CA-125 được thực hiện như thế nào?
Vì xét nghiệm CA-125 đo nồng độ kháng nguyên trong máu nên sẽ cần lấy một mẫu máu nhỏ, thường là từ tĩnh mạch ở cánh tay. Các bước thực hiện như sau:
- Đầu tiên, bác sĩ sát trùng vị trí lấy máu.
- Sau đó, quấn một dải thun quanh bắp tay để tĩnh mạch phồng lên và có thể lấy máu dễ dàng hơn.
- Sau khi tìm thấy tĩnh mạch, bác sĩ nhẹ nhàng đâm kim vào và rút ra một lượng máu nhỏ.
- Khi đã lấy đủ máu, bác sĩ rút kim ra và ấn bông lên để cầm máu.
- Mẫu máu sau đó sẽ được gửi đến phòng thí nghiệm để phân tích.
- Khi có kết quả, bệnh viện sẽ thông báo đến bệnh nhân.
Rủi ro khi làm xét nghiệm CA-125
Giống như mọi xét nghiệm máu khác, quá trình lấy máu làm xét nghiệm CA-125 cũng tiềm ẩn một số rủi ro như:
- Khó lấy mẫu máu và phải đâm kim nhiều lần
- Chảy máu nhiều tại vị trí đâm kim
- Ngất do mất máu
- Nhiễm trùng
Tuy nhiên, những rủi ro này rất hiếm khi xảy ra và xét nghiệm CA-125 là một quy trình xét nghiệm máu đơn giản, an toàn.
Ý nghĩa kết quả xét nghiệm CA-125
Nồng độ CA-125 trong máu được coi là cao khi ở mức trên 35U/ml.
Tuy nhiên, nồng độ CA-125 cao chưa hẳn là đã mắc ung thư buồng trứng hoặc các loại ung thư khác. Như đã nói ở trên, mức CA-125 có thể tăng do nhiều nguyên nhân khác như u xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung, bệnh viêm vùng chậu, thai kỳ, hành kinh…
Một số loại thuốc điều trị ung thư và phẫu thuật cũng có thể làm thay đổi nồng độ CA-125. Khi có kết quả, bác sĩ sẽ giải thích cụ thể và nếu nồng độ CA-125 cao hơn mức bình thường thì có thể cần làm xét nghiệm thêm để xác nhận.
Khi xét nghiệm CA-125 được thực hiện nhằm mục đích theo dõi hiệu quả điều trị ung thư buồng trứng, nồng độ CA-125 cao là dấu hiệu cho thấy rằng ung thư không đáp ứng điều trị. Trong những trường hợp này thì sẽ cần phải đổi phương pháp điều trị. Ngược lại, nồng độ CA-125 giảm có nghĩa là ung thư đang đáp ứng với điều trị.
Một số phụ nữ bị ung thư buồng trứng có nồng độ CA-125 trước điều trị ở mức bình thường, điều đó có nghĩa là khối u không sản xuất protein CA-125. Nếu vậy thì sẽ không thể theo dõi sự tiến triển của ung thư bằng phương pháp xét nghiệm này.
