Tại sao đột nhiên bị khô âm đạo?

Nội dung chính của bài viết

• Khô âm đạo là một vấn đề khá phổ biến. Có nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng này.
• Căng thẳng, hay thói quen sinh hoạt không lành mạnh như hút thuốc lá, uống rượu là một trong những nguyên nhân gây ra khô âm đạo.
• Ngoài ra, bị dị ứng hay đang mang thai, sau khi sinh, thời kỳ mãn kinh cũng góp phần gây ra tình trạng này.
• Thói quen thụt rửa và tác dụng phụ của một số loại thuốc như kháng sinh, chống trầm cảm... cũng khiến cho âm đạo bị khô.
• Có thể dùng kem dưỡng ẩm âm đạo và gel bôi trơn để làm dịu cảm giác khó chịu, đau rát cho đến khi xác định được nguyên nhân gốc rễ và điều trị.

Dưới đây là 14 nguyên nhân phổ biến nhất khiến cho âm đạo bị khô và những dấu hiệu cần đi khám bác sĩ.

Nguyên nhân

Căng thẳng

Kích thích tình dục không chỉ là một phản ứng thể chất mà còn có sự tham gia của yếu tố tâm lý, tinh thần.

Căng thẳng có thể tạo ra trở ngại về tâm lý, khiến cho cơ thể khó đạt được sự kích thích và hạn chế tiết dịch bôi trơn âm đạo.

Căng thẳng còn làm tăng phản ứng viêm trong khắp cơ thể, gây cản trở sự lưu thông máu và sự dẫn truyền thần kinh mà đây đều là những điều cần thiết để âm đạo có thể tiết dịch tự bôi trơn.

Thực hiện các biện pháp giảm căng thẳng sẽ giúp cải thiện tình trạng sức khỏe tổng thể, bao gồm cả chức năng tình dục.

Hút thuốc lá

Những phụ nữ hút thuốc lá rất dễ bị khô âm đạo.

Nguyên nhân là bởi hút thuốc gây cản trở sự lưu thông máu đến các vùng của cơ thể, bao gồm cả âm đạo. Điều này sẽ làm giảm sự kích thích tình dục và khả năng bôi trơn.

Uống rượu

Rượu làm mất nước trong cơ thể và điều này cũng xảy ra ở cả âm đạo.

Khi lượng nước trong cơ thể giảm đi thì sẽ có ít chất lỏng để sản xuất dịch bôi trơn âm đạo hơn.

Bên cạnh đó, rượu còn gây ức chế hệ thần kinh trung ương và khiến các đầu dây thần kinh không còn nhạy cảm như bình thường. Điều này làm giảm phản ứng của cơ thể với kích thích và do đó tiết ra ít dịch bôi trơn hơn, khiến cho âm đạo bị khô.

Dị ứng

Không nên sử dụng các sản phẩm có mùi thơm cho vùng kín vì hương liệu có thể gây kích ứng và góp phần dẫn đến khô âm đạo.

Những sản phẩm cần tránh gồm có:

• Xà phòng, nước giặt hoặc nước xả vải có mùi thơm quá mạnh
• Băng vệ sinh hoặc tampon có mùi thơm
• Xà phòng tắm
• Nước hoa vùng kín

Nếu cảm thấy đột nhiên bị khô âm đạo sau khi sử dụng một sản phẩm mới thì hãy ngừng sử dụng ngay.

Ngoài ra cũng không nên dùng bất cứ sản phẩm nào có mùi thơm cho vùng kín. Chỉ nên chọn những sản phẩm có mùi nhẹ và không chứa chất gây kích ứng.

Thụt rửa

Nhiều phụ nữ có thói quen thụt rửa để vệ sinh âm đạo nhưng đây là điều không được khuyến khích. Thụt rửa sẽ loại bỏ vi khuẩn có lợi – những vi khuẩn cần thiết cho sự cân bằng pH và hệ vi sinh vật trong âm đạo.

Hơn nữa, hương liệu và các thành phần khác trong dung dịch thụt rửa có thể gây kích ứng và khô.

Âm đạo có cơ chế tự làm sạch nên thụt rửa là điều không cần thiết.

Đang dùng thuốc kháng histamine

Thuốc kháng histamine có cơ chế hoạt động là ngăn chặn hoạt động của histamine - những hợp chất gây viêm do hệ miễn dịch tạo ra và từ đó làm giảm phản ứng dị ứng.

Có một số loại thụ thể histamine khác nhau.

Ngoài tác dụng ngăn chặn phản ứng dị ứng, thuốc kháng histamine còn có thể chặn cả các phản ứng điều chỉnh những chất dẫn truyền thần kinh chịu trách nhiệm kiểm soát sự sản xuất dịch bôi trơn.

Tác dụng gây khô này của thuốc kháng histamine giúp khắc phục triệu chứng chảy mũi khi bị dị ứng nhưng lại gây khô âm đạo.

Khi ngừng dùng các loại thuốc này thì tình trạng khô âm đạo sẽ tự cải thiện.

Đang uống thuốc tránh thai

Nói chung, bất cứ điều gì tác động và làm giảm nồng độ hormone estrogen đều có thể gây khô âm đạo. Các loại thuốc tránh thai cũng không phải ngoại lệ.

Mức độ khô âm đạo khi dùng thuốc tránh thai phụ thuộc vào liều lượng hormone có trong thuốc.

Khả năng gặp phải hiện tượng khô âm đạo khi dùng thuốc tránh thai kết hợp (có chứa cả estrogen và progestin) thường cao hơn so với thuốc tránh thai chỉ có progestin. Những loại thuốc này làm giảm lượng estrogen để ngăn cản sự rụng trứng, từ đó giúp tránh mang thai ngoài ý muốn.

Nếu lo ngại bị khô âm đạo trong thời gian dùng thuốc tránh thai thì có thể nói chuyện với bác sĩ về việc sử dụng các biện pháp tránh thai không chứa nội tiết tố, chẳng hạn như vòng tránh thai mạ đồng.

Đang dùng thuốc chống trầm cảm

Một số loại thuốc chống trầm cảm phổ biến, chẳng hạn như thuốc ức chế tái hấp thu có chọn lọc serotonin (SSRI) và thuốc chống trầm cảm ba vòng, có đi kèm tác dụng là gây ảnh hưởng đến chức năng tình dục.

Những loại thuốc này có tác dụng can thiệp vào sự trao đổi giữa các tế bào thần kinh và não bộ. Mặc dù điều này giúp cải thiện tâm trạng nhưng lại cũng có thể làm chậm sự trao đổi tín hiệu từ âm đạo đến não và dẫn đến sản xuất ít dịch bôi trơn hơn.

Tác dụng phụ này của các thuốc chống trầm cảm thường xảy ra khi dùng liều cao. Liều càng cao thì càng dễ bị khô âm đạo.

Tuy nhiên, không nên tự ý ngừng dùng thuốc chống trầm cảm mà cần nói chuyện với bác sĩ để giảm liều hoặc chuyển sang các loại thuốc khác không có tác dụng phụ gây khô âm đạo.

Thuốc trị hen phế quản

Thuốc kháng cholinergic là một nhóm thuốc được dùng để điều trị hen phế quản, gồm có các thuốc như ipratropium bromide (Atrovent) và tiotropium bromide (Spiriva).

Nhóm thuốc này ngăn chặn hoạt động của chất dẫn truyền thần kinh acetylcholine và giúp mở rộng phế quản nhưng lại đi kèm tác dụng phụ là gây khô ở nhiều bộ phận trong cơ thể, bao gồm cả miệng và âm đạo.

Tuy nhiên, thuốc kháng cholinergic rất quan trọng cho sự hô hấp bình thường nên không được ngừng thuốc hay tự ý giảm liều. Nếu gặp tác dụng phụ thì cần nói với bác sĩ để có sự điều chỉnh phù hợp.

Thuốc kháng estrogen

Các loại thuốc kháng estrogen như tamoxifen hoặc toremifene (Fareston) sẽ gây cản trở khả năng kiểm soát sự bôi trơn âm đạo của hormone estrogen.

Ngoài chức năng kiểm soát sự bôi trơn, estrogen còn chịu trách nhiệm duy trì độ dày và độ đàn hồi của mô âm đạo.

Do đó mà bất cứ nguyên nhân nào làm giảm nồng độ estrogen cũng đều có thể gây khô âm đạo.

Mới bắt đầu hoặc kết thúc kỳ kinh nguyệt

Nồng độ của các loại hormone trong cơ thể luôn tăng và giảm theo từng thời điểm trong chu kỳ kinh nguyệt.

Đầu tiên, nồng độ estrogen tăng lên để làm cho mô niêm mạc tử cung dày lên nhằm chuẩn bi cho trứng sau khi thụ tinh sẽ bám vào làm tổ.

Nếu trứng không được thụ tinh thì nồng độ estrogen sẽ giảm, niêm mạc tử cung bong ra cùng với máu và bắt đầu hành kinh. Vì estrogen ở mức thấp trong khoảng thời gian này nên phụ nữ có thể gặp phải tình trạng khô âm đạo.

Sử dụng tampon cũng có thể là nguyên nhân gây ra vấn đề này. Tampon được thiết kế để thấm hút dịch kinh nguyệt và có thể hút cả độ ẩm trong âm đạo nên sẽ dẫn đến khô. Hiện tượng thường chỉ xảy ra trong vòng 1 ngày đầu của kỳ kinh và sẽ chấm dứt khi lượng dịch kinh nguyệt nhiều lên.

Nên sử dụng loại tampon có độ thấm hút vừa đủ hoặc dùng băng vệ sinh.

Mang thai

Giống như kỳ kinh nguyệt hàng tháng, mang thai cũng ảnh hưởng đến nồng độ hormone.

Trong thời gian này, nồng độ hormone dao động liên tục và sự mất cân bằng nồng độ hormone này có thể gây khô âm đạo cũng như là tăng nguy cơ kích ứng.

Ham muốn tình dục cũng thay đổi trong suốt thai kỳ. Điều này ảnh hưởng đến mức độ sản xuất dịch bôi trơn âm đạo.

Sau khi sinh

Trong thai kỳ, nồng độ estrogen trong cơ thể sẽ tăng cao và ngay sau khi sinh con xong, hormone này sẽ giảm đi, đặc biệt là ở những phụ nữ cho con bú vì điều này gây ức chế sự giải phóng estrogen. Kết quả là nhiều người không có kinh nguyệt trong suốt thời gian cho con bú.

Nồng độ estrogen sẽ trở lại mức bình thường trong vòng khoảng 1 ngày sau sinh (nếu không nuôi con bằng sữa mẹ) hoặc khi tần suất cho bú thưa hơn.

Trong thời kỳ mãn kinh

Khi gần hoặc đang trải qua giai đoạn mãn kinh, nồng độ estrogen trong cơ thể sẽ bắt đầu giảm.

Vì estrogen là hormone chính quyết định quá trình sản xuất dịch bôi trơn âm đạo nên khô âm đạo là một trong những vấn đề phổ biến nhất trong khoảng thời gian này.

Do đó mà những phụ nữ tiền mãn kinh hoặc mãn kinh thường bị đau rát, khó chịu, trầy xước và thậm chí chảy máu khi quan hệ tình dục. Nên sử dụng gel bôi trơn và kem dưỡng ẩm âm đạo để khắc phục vấn đề này.

Dấu hiệu cần đi khám

Khô âm đạo là một vấn đề phổ biến và có thể khắc phục được bằng nhiều biện pháp.

Nếu tình trạng khô chỉ là tạm thời thì có thể dùng kem dưỡng ẩm âm đạo và gel bôi trơn.

Nhưng nếu tình trạng khô kéo dài quá một tuần thì nên đi khám bác sĩ.

Ngoài ra, cũng nên đi khám nếu như có những hiện tượng dưới đây:

• Bị ngứa ngáy âm đạo dữ dội
• Sưng đỏ âm đạo trong thời gian dài
• Đau rát khi quan hệ tình dục
• Chảy máu sau khi quan hệ

Bác sĩ sẽ tiến hành những phương pháp kiểm tra cần thiết để xác định nguyên nhân gây khô âm đạo và tư vấn các biện pháp khắc phục, điều trị.