Viêm họng và viêm thanh quản mùa hè - Bệnh viện Đại học Y Hà Nội

Viêm họng, viêm thanh quản là tình trạng niêm mạc họng và biểu mô dây thanh bị tổn thương viêm do nhiều nguyên nhân khác nhau, có thể do vi khuẩn, vi rút, nấm, dị ứng hoặc nhiễm lạnh.

Câu hỏi đặt ra là tại sao số người bệnh bị viêm họng hay thanh quản vào mùa hè hầu như không thuyên giảm so với mùa lạnh.

Sự thay đổi nhiệt độ 

• Mùa nóng, sự chênh lệch nhiệt độ giữa môi trường và cơ thể làm xuất hiện hiện tượng ra mồ hôi
• Trong thành phần mồ hôi bên cạnh nước, còn có muối và các khoáng chất, vì vậy niêm mạc đường hô hấp trở nên khô, người ta cảm thấy khát và rất muốn uống nước, đặc biệt là nước có nhiệt độ thấp.
• Sự chênh lệch nhiệt độ khi uống dẫn đến hiện tượng kích thích niêm mạc họng, thanh quản gây viêm.
• Sự thay đổi diễn ra đột ngột nên niêm mạc họng thường chưa đủ thời gian để làm ấm như chức năng vốn có, đồng thời làm thay đổi môi trường sống của một số loại vi khuẩn cơ hội trong họng và thanh quản, nhanh chóng gây bệnh.

Do nhiễm các vi rút hoặc vi khuẩn

• Vi rút (chiếm 60 80% các nguyên nhân gây bệnh).
• Viêm họng do vi khuẩn: thường gặp là phế cầu, Hemophilus Influenzae, tụ cầu và nguy hiểm nhất là liên cầu ß tan huyết nhóm A (khoảng 20%), liên cầu, phế cầu Friedlander, Pfeiffer…

Viêm họng do nấm

• Viêm họng, viêm thanh quản do nấm cũng hay gặp trong mùa hè, lý do thời đại công nghiệp hóa, đô thị hóa nông thôn, thói quen sử dụng điều hòa ngày càng phổ biến.
• Nếu điều hòa không được vệ sinh thường xuyên thì đây sẽ là một yếu tố thuận lợi làm cho nấm phát triển và phát tán vào không khí trong nhà.

Viêm họng do hội chứng trào ngược.

• Loại viêm họng do trào ngược cũng hay gặp trong mùa hè do tần suất sử dụng bia lạnh tăng đột ngột, đây là một loại thức uống dễ gây kích ứng thực quản dạ dày.

Viêm họng do dị ứng

• Mùa hè có nhiều yếu tố làm cho những người có cơ địa dị ứng với các loại phấn hoa (hoa sữa, hoa mộc, hoa sói...) hay bị viêm họng.

Một số thói quen

• Thói quen phổ biến sau mỗi buổi liên hoan cùng với rượu, bia, nước giải khát lạnh là lại rủ nhau đi hát karaoke…
• Trời nóng, nhiều người hay sử dụng các thực phẩm lạnh như kem, nước giải khát... cũng dễ kích ứng niêm mạc họng gây viêm.

Biểu hiện viêm họng

• Người bệnh có cảm giác ớn lạnh, gai rét kèm theo đau mỏi người (vi rút). Hội chứng nhiễm trùng: sốt, môi khô, lưỡi bẩn (vi khuẩn).
• Cảm giác khô họng, rát họng, đau họng, nuốt đau nhói lên tai, ho khan trong giai đoạn đầu sau đó ho có đờm.

Biểu hiện của viên thanh quản

• Có thể khàn tiếng xuất hiện đột ngột ngay sau khi ăn thực phẩm lạnh, tắm nước lạnh, hứng một luồng khí lạnh của điều hòa vào vùng đầu mặt cổ hoặc sau một đợt viêm mũi họng có chảy dịch mũi sau xuống cổ.

Điều trị 

Toàn thân

• Sử dụng kháng sinh, kháng viêm đường uống;
• Hạ sốt, giảm đau tùy theo biểu hiện của người mắc bệnh (thường dùng nhóm hạ sốt là paracetamol trong mùa hè để phòng tránh nếu trùng với dịch sốt xuất huyết);
• Corticoid liều cao ngắn ngày được coi là có hiệu quả tốt.

Tại chỗ

• Khí dung họng thanh quản bằng hỗn hợp dung dịch thuốc kháng sinh, chống viêm, chống phù nề: hydrocortisol, gentamycine, α chymotrypsine;
• Giữ ấm, chườm nóng vùng cổ cũng cần thiết, uống nước giá luộc nóng, uống trà gừng, ngậm kha tử, chanh đào ngâm mật ong...;
• Hạn chế nói trong 3 5 ngày.
• Các thuốc súc họng có thành phần là chất kiềm nhẹ NaHCO3, muối sinh lý...

Phòng bệnh

• Sử dụng điều hòa đúng cách, giữ ấm vùng cổ khi sử dụng nhiệt độ điều hòa thấp dưới 26 độ.
• Khi sử dụng thực phẩm nên chú ý đừng để quá lạnh, nhất là những người đã biết có cơ địa dị ứng.
• Bảo hộ lao động đúng quy định khi làm việc trong môi trường ô nhiễm, bụi bẩn hoặc hóa chất.

Nguồn: Bệnh viện Đại học Y Hà Nội