Tai - mũi - họng và các chuyên khoa khác - bệnh viện 103

Tai, mũi-xoang, họng là những hốc tự nhiên ở sâu và tối trong cơ thể, nó đảm bảo những giác quan tinh tế của cơ thể như: nghe, thăng bằng, phát âm đặc biệt là chức năng thở. Bởi vì vậy mà khi các giác quan này bị bệnh nó có ảnh hưởng không nhỏ tới các cơ quan bộ phận trong toàn bộ cơ thể. Đó là một mối liên quan mật thiết bổ xung và hỗ trợ cho nhau. Về phương diện chức năng có nhiều người bị nghễnh ngãng hay bị điếc trong cộng đồng. Ở trường học, trong 6 em, có 1 em bị nghe kém. Ở các kỳ tuyển quân cứ 100 người, có 1 người bị loại vì điếc và hàng ngàn, hàng vạn người bị xếp vào công tác phụ.

Ngày nay cùng với sự phát triển cao về đời sống, con người ngày càng chú trọng tới chất lượng cuộc sống, điều này cũng giải thích vì sao số bệnh nhân đến khám tai, mũi, họng ngày càng đông, theo thống kê  điều tra ARI  cứ 2 cháu nhỏ thì có một cháu bị bệnh tai, mũi, họng. Chứng chóng mặt, mất thăng bằng gắn liền với tổn thương của tai trong, trước một trường hợp chóng mặt, thầy thuốc phải nghĩ tới tai trước khi nghĩ đến bệnh gan, dạ dầy hay u não.

Về phương diện đời sống, người ta có thể chết về bệnh tai cũng như chết về bệnh tim mạch, bệnh phổi, ví dụ trong viêm tai có biến chứng não. Đặc biệt trong các bệnh ung thư. Ung thư vòm họng chiếm tỷ lệ hàng đầu trong ung thư đầu mặt cổ. Bệnh có thể điều trị khỏi nếu được phát hiện sớm.

Một bệnh nhân khàn tiếng kéo dài cần được khám tai mũi họng vì có thể là triệu chứng khởi đầu của bệnh ung thư thanh quản, nếu phát hiện sớm có thể điều trị khỏi bệnh.

Có nhiều bệnh về Tai Mũi Họng nhưng lại có triệu chứng mượn của các chuyên khoa khác ví dụ như: bệnh nhân bị mờ mắt  do viêm thần kinh thị giác hậu nhãn cầu sẽ đến  khám mắt sau khi định bệnh mới biết là viêm xoang sau. Bệnh nhân bị đau đầu, mất ngủ suy nhược cơ thể đi khám thần kinh, định bệnh do nguyên nhân viêm xoang v.v…

Vì vậy thầy thuốc đa khoa cần có kiến thức cơ bản về bệnh tai mũi họng cũng như thầy thuốc Tai – Mũi – Họng cần hiểu biết mối liên quan chặt chẽ nàyđể có thể chẩn đoán và điều trị bệnh nhân được nhanh chóng và chính xác.

1. Quan hệ với nội khoa.

1.1. Nội tiêu hoá.

Khi bệnh nhân bị viêm mũi họng, các chất xuất tiết như: đờm, dãi, nước mũi vv…là những chất nhiễm khuẩn khi nuốt vào sẽ gây rối loạn tiêu hoá. Hơn nữa hệ tiêu hoá có hệ thống hạch lympho ở ruột có cấu tạo giống như ở họng vì vậy mỗi khi họng bị viêm thì các hạch lympho ở ruột cũng sưng theo gây nên tăng nhu động ruột.

• Viêm tai giữa ở trẻ em có rối loạn tiêu hoá tới 70%  do phản xạ thần kinh tai – ruột (phản xạ Rey).
• Nôn ra máu do vỡ tĩnh mạch bị giãn ở 1/3 dưới của thực quản (trong hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa).
• Hội chứng trào ngược, trào dịch dạ dầy vào thanh khí quản gây ra viêm đường hô hấp vì dịch dạ dầy có nồng độ PH thấp.

1.2. Nội tim, thận, khớp.

Khi viêm nhiễm như viêm amyđan mãn tính, bản thân amyđan trở thành một lò viêm tiềm tàng (focalinfection), bệnh sẽ thường xuyên tái phát khi gập điều kiện thuận lợi thông qua cơ chế tự miễn dịch sẽ gây ra các bệnh như viêm cầu thận, viêm khớp và các bệnh về tim. Giải quyết được các lò viêm như cắt bỏ amiđan sẽ góp phần điều trị các bệnh trên.

1.3. Thần kinh.

Các bệnh viêm xoang, viêm tai thường bị đau đầu thậm chí gây suy nhược thần kinh. Đặc biệt trong ung thư vòm triệu chứng đau đầu chiếm tới 68 – 72% các trường hợp. Ung thư giai đoạn muộn bệnh nhân thường xuyên bị liệt các dây thần kinh sọ não.

1.4. Nội huyết học.

Bệnh nhân giai đoạn cuối trong các bệnh về máu thường bị viêm loét họng dữ dội chảy máu lớn phải xử trí cầm máu. Bệnh nhân trong phẫu thuật TMH thường phải kiểm tra kỹ hệ thống đông máu tuy nhiên đôi khi thông qua cơ chế dị ứng miễn dịch xuất hiện chứng đông máu rải rác ở vi mạch gây chảy máu ồ ạt phải xử trí nội khoa mới được.

1.5. Nhi khoa.

Tai, mũi, họng gắn bó chặt chẽ với khoa nhi là do hầu hết các bệnh lý khoa nhi đều liên quan chặt chẽ với TMH, ví dụ như: Do các cháu nhỏ, đặc biệt sơ sinh không biết khạc đờm, xì mũi  mỗi khi các cháu bị viêm mũi họng, viêm V.A và amiđan dễ gây ra viêm đường hô hấp (Tỷ lệ viêm khá cao 50% trong các cháu đều mắc bệnh TMH). Do dặc điểm cấu tạo vòi Eustachi của trẻ em luôn luôn mở dễ bị viêm tai giữa khi các cháu bị viêm mũi họng.

Điếc:  sẽ gây thiểu năng trí tuệ, và thường dẫn tới em bé bị câm do không nghe được.

1.6. Truyền nhiễm.

Hầu hết các bệnh truyền nhiễm như sởi, ho gà, cúm v.v… đều có biểu hiện đầu tiên ở các cơ quan TMH. Bệnh bạch hầu thường khởi phát bằng bạch hầu ở họng. Chảy mũi là triệu chứng thường gặp trong các bệnh bạch hầu, sốt rét, bệnh do leptospira.

1.7. Nội hồi sức cấp cứu.

Khi tình trạng khẩn cấp bị nghẹt đường ăn, đường thở thì TMH cùng các BS hồi sức cấp cứu cho bệnh nhân. Suy hô hấp nặng, hôn mê, mở khí quản để làm hô hấp viện trợ và hút đờm dãi…

1.8. Da liễu:

Dị ứng da như bệnh tổ đỉa, eczema có liên quan với dị ứng niêm mạc đường hô hấp. Các bệnh như giang mai, lậu, hủi, HIV đều có biểu hiện ở mũi như gôm giang mai, các vết loét v.v…

1.9. Tâm thần.

• Bệnh nhân bị rối loạn thần kinh chức năng.
• Bệnh nhân bị rối loạn cảm giác: loạn cảm họng.
• Bệnh nhân bị ảo thính v.v…

1.10. Với khoa lao và bệnh phổi.

TMH là cửa ngõ của đường hô hấp, là đường hô hấp trên do đó có mối quan hệ bệnh lý khá chặt chẽ. Lao thanh quản thường là thứ phát sau lao phổi. Dị ứng đường hô hấp.

2. Quan hệ với chuyên khoa răng hàm mặt.

RHM là một khoa cận kề với TMH và các bệnh lý có liên quan chặt chẽ như: trong xử trí đa chấn thương, trong phẫu thuật thẩm mỹ v.v…Trong bệnh lý ung thư đầu mặt cổ, trẻ em có dị dạng bẩm sinh. Viêm xoang hàm do răng ( răng sâu, răng mọc lạc chỗ). Viêm khớp thái dương hàm gây ra nhức đầu, ù tai.

3. Quan hệ với chuyên khoa mắt.

Bệnh lý của khoa mắt liên quan chặt chẽ với khoa TMH đặc biệt trong viêm xoang sau gây viêm  thần kinh thị giác hậu nhãn cầu. Nếu điều trị xoang phục hồi thì thị lực cũng phục hồi. U nhầy xoang trán: u to dần đẩy lồi nhãn cầu. Viêm xoang sàng có thể xuất ngoại ở góc trong của mắt dễ nhầm với viêm túi lệ.

4. Quan hệ với chuyên khoa thần kinh sọ não.

Các khối u tai trong (u dây thần kinh số 8), u xoang bướm v.v…

Trong chấn thương võ nên sọ :

• Vỡ nền sọ trước: chảy máu mũi dữ dội.
• Vỡ nền sọ giữa: chảy máu tai, liệt mặt, điếc.

5. Quan hệ với chuyên khoa sản.

Trẻ sơ sinh có những dị dạng trong TMH ảnh hưởng tới hô hấp và tiêu hoá như: hở hàm ếch, dò thực quản – phế quản, hội chứng trào ngược…

6. Quan hệ với chuyên khoa y học lao động.

Khoa học ngày càng phát triển cùng với tiến độ của khoa học có nhiều bệnh nghề nghiệp xuất hiện như:

• Tiếng ồn trong công nghiệp và trong quốc phòng gây điếc, trong không quân, hải quân: cơ quan tai chiếm một vị trí quan trọng liên quan tới nghề nghiệp.
• Chống bụi.
• Chống hơi độc v.v…
• Chấn thương âm thanh, chấn thương do áp lực không khí trong những quân binh chủng đặc biệt như binh chủng xe tăng, hải quân, không quân.

Nguồn: Bệnh viện 103