Hướng dẫn về xử trí sỏi ống mật chủ- Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn

Các điểm chủ yếu

• Cần phối hợp nhiều chuyên khoa để cùng xử lý những trường hợp bệnh lý gan mật..
• Siêu âm bụng không phải là phương pháp nhạy bén để phát hiện sỏi OMC, nhưng có thể sử dụng bước đầu để tầm soát.
• Siêu âm qua nội soi và chụp đường mật bằng cộng hưởng từ (MR cholangiography) đều rất hiệu quả trong xác định sỏi OMC. Các yếu tố đặc thù cho từng bệnh nhân, khả năng trang thiết bị tại chỗ và yếu tố con người sẽ hướng dẫn việc lựa chọn giữa 2 phương pháp này.
• Nếu có thể được, cần tiến hành lấy sỏi ở những bệnh nhân qua đánh giá, có triệu chứng nghi ngờ do sỏi OMC .
• Cắt cơ vòng OMC và lấy sỏi qua nội soi được khuyến cáo như điều trị bước đầu ở bệnh nhân có sỏi OMC hậu cắt túi mật.
• Trừ phi có lý do chính đáng cho thấy không nên mổ, phẫu thuật cắt túi mật được khuyến cáo trên tất cả các bệnh nhân có sỏi OMC kèm sỏi túi mật có triệu chứng.
• Cần sử dụng kháng sinh dự phòng cho những bệnh nhân có tắc mật hoặc có những dấu hiệu của nhiễm trùng đường mật.

Hình ảnh chụp ERCP

• Cắt cơ vòng khởi đầu bằng dùng pre cut (Sphincterotomy initiated with use of pre cut) có thể được chọn lựa cho những bệnh nhân có nguy cơ cao viêm tuỵ cấp sau ERCP nhưng lại không phải cho những bệnh nhân có nguy cơ xuất huyết gây ra do cắt cơ vòng OMC.
• Dùng bóng nong nhú Vater nên tránh ở phần đông các trường hợp lấy sỏi OMC vì có nguy cơ cao gây viêm tuỵ cấp nặng sau ERCP so với cắt cơ vòng.
• Với những trường hợp chưa lấy được sỏi OMC, khuyến cáo dùng stent đường mật ngắn hạn, rồi nội soi hoặc phẫu thuật về sau để đảm bảo dẫn lưu dịch mật đầy đủ.
• Pre-cut tăng nguy cơ biến chứng, chỉ nên thực hiện bởi những người được đào tạo kỹ lưỡng, có kinh nghiệm, và chỉ tiến hành trên những bệnh nhân mà sau đó nhất thiết phải điều trị bằng nội soi.
• Trước khi tiến hành phẫu thuật cần lượng giá đầy đủ các nguy cơ. Ở những bệnh nhân có nguy cơ cao khi phẫu thuật thì điều trị bằng nội soi được xem là biện pháp thay thế.
• Ở những bệnh nhân thích hợp cho phẫu thuật thăm dò hoặc ERCP sau phẫu thuật, chụp đường mật trong phẫu thuật, hoặc siêu âm trong khi nội soi ổ bụng có thể phát hiện được sỏi OMC.
• Thăm dò OMC qua ngã túi mật hoặc qua ngã đường mật đều được đánh giá là phù hợp để lấy sỏi OMC khi bệnh nhân đang được phẫu thuật nội soi cắt túi mật.
• Phẫu thuật mở bụng thăm dò vẫn được xem là một chọn lựa điều trị quan trọng khi những kỹ thuật ít xâm lấn không thực hiện được việc làm sạch sỏi OMC.
• Các điều trị bổ sung bao gồm tán sỏi cơ học, tán sỏi bằng sóng xung ngoài cơ thể, tán sỏi bằng điện-thuỷ lực (electrohydraulic), tán sỏi bằng laser, điều trị lấy sỏi qua da, và uống ursodeoxycholic acid.

Tóm tắt

• Siêu âm bụng là phương tiện đầu tay, nhưng không nhạy bén lắm để tầm soát sỏi OMC. Siêu âm qua ngã nội soi và chụp đường mật cộng hưởng từ (MR cholangiography) đều rất hiệu quả để xác định sỏi OMC
• Cắt cơ vòng OMC và lấy sỏi qua nội soi là khuyến cáo điều trị đầu tiên cho sỏi OMC hậu cắt túi mật.
• Với tất cả bệnh nhân có sỏi ống mật chủ và sỏi túi mật có triệu chứng, khuyến cáo nên cắt túi mật, trừ phi có những lý do chính đáng để không tiến hành phẫu thuật
• Các bệnh nhân có sỏi OMC đang được tiến hành phẫu thuật nội soi cắt túi mật có thể được điều trị bằng thám sát ống mật chủ qua phẫu thuật nội soi (LCBDE) trong lúc phẫu thuật hoặc tiến hành làm ERCP chu phẫu (perioperative ERCP).

Nguồn: Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn