Chấn thương phần phụ của nhãn cầu - bệnh viện 103

1. Đụng dập và tụ máu mi

Tổ chức dưới da mi và hốc mắt khá lỏng lẻo,

• Những va chạm với vật tù đầu không gây rách bề mặt da nhưng có thể gây bầm dập tổ chức mi gây sưng nề khó mở mắt.  máu tụ ở vùng bầm dập gây bầm tím nhưng sẽ nhanh tiêu đi mà không để lại di chứng gì, đặc biệt cần chườm nóng để tăng nhanh quá trình này.
• Tổn thương nặng nhất của nhóm chấn thương này là xuất huyết hốc mắt gây chèn ép thị thần kinh.
• Bệnh nhân có xuất huyêt hốc mắt thường do chấn thương mạnh, gây đứt rách mạch máu của hốc mắt gây chảy máu số lượng lớn, thời gian ngắn trong thể tích hốc mắt cố định (hốc mắt là tháp xương  có đáy là nhãn cầu) gây chèn ép vào thần kinh thị giác cấp tính.
• Biểu hiện thường là mắt đau nhức, mi sưng nề căng cứng, khó mở mắt, thị lực giảm trầm trọng hoặc mất; khám nhãn cầu thấy biểu hiện chèn ép, không có tổn thương các môi trường trong suốt hoặc giác mạc tương xứng với thị lực thấp như vậy.

Xử trí cấp cứu cần cắt dây chằng mi ngoài, giải phóng chèn ép càng sớm càng tốt.

Những tổn thương ở vùng lân cận:

Mũi, thái dương, hốc mắt, nền sọ trước hay gây bầm tím hoặc u máu do máu ngấm lan từ xa tới vùng mắt. Loại này xuất hiện chậm 12-24-48 giời sau chấn thương.

• Tụ máu này cũng làm cho vùng mắt sưng tấy nhưng khám sẽ thấy:
• Nhãn cầu môi trường trong suốt vẫn bình thường, thị lực không giảm.
• Các dấu hiệu tổn thương của nguyên nhân(lạo sạo xương , vết thương…)
• Loại máu tụ này sẽ tiêu đi sau khi đã xử trí tổn thương gốc.
• Việc xử trí cần có các chuyên khoa tương ứng, về mắt chỉ cần: kháng sinh tra mắt phòng bội nhiễm, chườm nóng cho nhanh tiêu máu, thuốc cầm máu, tăng tiêu máu:C,K,Ca.

2. Vết thương

2.1. Vết thương không xuyên thấu: 

Xử trí như những vết thương phần mềm khác vùng mặt.

• Gây tê ngấm quanh vết thương
• Rửa sạch cắt lọc hết sức tiết kiệm để tránh co kéo về sau.
• Khâu vết thương băng kim chỉ nhỏ (6/0), cố gắng đặt khít mép không thắt tạo bờ đê.
• Khâu từng lớp riêng hoặc chỉ khâu lớp trên (lớp da), đặt dẫn lưu nếu cần. Tránh khâu từ đáy lên mép vết thương sẽ gây co kéo sau này

2.2. Vết thương xuyên thấu mi:

• Vết thương góc trong nếu có đứt lệ quản cần được phát hiện và xử trí sớm. Các tổn thương này nếu xử trí muộn (sau 5 ngày) có tỷ lệ thành công rất thấp, dễ để lại di chứng lâu dài.
• Giai đoạn sớm, tại phòng cấp cứu, có thể xác định đứt lệ quản dưới thông qua vết thương và sựu bất cân xứng của hai lỗ lệ (trên và dưới).
• Việc xử trí cần thực hiện ở tuyến chuyên khoa dưới kính hiển vi phẫu thuật để tìm hai đầu lệ quản đứt và đặt nòng bằng ống silicon và khâu nối tổ chức xung quanh. Nếu có đứt dây chằng mi trong – ngoài, phải khâu dây chằng như nối gân hoặc khâu dây chằng vào màng xương chỗ bám cũ.
• Vết thương xuyên thấu mi có đứt bờ tự do cũng cần đánh giá và xử trí thật tốt, tránh biến dạng bờ mi ảnh hưởng đến bề mặt nhãn cầu sau này, tốt nhất là được thực hiện dưới kính hiển vi phẫu thuật hoặc kính lúp đeo trán.
• Mối khâu đầu tiên ở bờ tự do phải bảo đảm thật khớp, không di lệch, tạo ra một đường liên tục ở bờ mi. Dùng chính mối chỉ khâu từ bờ tự do hoặc mối chỉ khác để lật mi và khâu các mối rời ở lớp sụn kết mạc bằng chỉ tiêu chậm (Vicryl hoặc Safil 6/0). Sau đó quay trở lại khâu nốt lớp da bằng chỉ không tiêu.

Nguồn: Bệnh viện 103