Các phương pháp phẫu thuật tai xương chũm - Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn

Các phương pháp phẫu thuật

Đục xương chũm cần phải tiến hành trong giới hạn của tam giác gọi là tam giác đột phá ABC.

• Đỉnh A: Tương ứng với hang chũm, là mốc chủ chốt đầu tiên phải đạt tới trong mọi phẫu thuật kinh điển về xương chũm. Khi đã mở được vào hang chũm, ống thông hang phẫu thuật viên phải chú ý thận trọng không phạm tới hai thành phần quan trọng  là  đoạn 2 của  dây VII và vành bán khuyên ngoài đi song song với nhau ở ngay cửa của ống thông hang, 2 thành phần này nằm rất nông ở dưới sàn của cửa ống thông hang.
• Đường thẳng đứng AC: Cách phía sau ống tai 2 mm, đường AC tương ứng với đường đi của đoạn 3 dây VII nằm ở dưới sâu trong một trục xương gọi tên là tường dây VII.
• Đường ngang AB: Thẳng góc với AC, đi qua phía dưới của gờ thái dương dưới và phía trên của cực trên ống tai. Đường ngang AB tương ứng với màng não cứng nằm  ở dưới sâu.
• Đường chéo BC: Đi theo khớp xương đá – trai, nó tương ứng với tĩnh mạch của sọ não nằm sâu dưới nó.

Các nguy hiểm có thể gặp và cần được bảo tồn trong khu đục mở khối xương chũm:

• Đoạn 2 của dây VII và ống bán khuyên ngoài.
• Đoạn 3 của dây VII.
• Màng não cứng.
• Tĩnh mạch bên.

1. Phẫu thuật mở khoét chũm đơn thuần.

Mục đích: dẫn lưu  ổ mủ của xương chũm bằng cách mở hang chũm cùng các xoang chũm và đảm bảo nạo lấy hết các bệnh tích.

Chỉ định:

•  Viêm tai – xương chũm cấp tính – biến chứng của viêm tai giữa cấp.
•  VTXC bán cấp trong khi dùng kháng sinh.
•  VTXC hài nhi.

2. Phẫu thuật khoét rỗng đá chũm bán phần.

Mục đích: mở hang chũm, xoang  chũm ở tầng trên tai giữa (còn gọi là tầng thượng nhĩ), ống thông hang, để trực tiếp kiểm tra và nếu cần thiết sẽ lấy đi các bệnh tíc.h tuỳ theo yêu cầu cần thiết nhưng yêu cầu vẫn phải bảo tồn được màng tai.

Chỉ định:

• Thường được  áp dụng để mở đầu cho một phẫu thuật vá màng tai đi kế tiếp theo phẫu thuật khoét đá chũm bán phần nhằm hoàn chỉnh mục đích vừa phải giải quyết bệnh tích viêm vừa phục hồi chức năng màng nghe.
• Trường hợp cholesteatoma đã lan từ tầng trên tai giữa vào hang chũm.

3. Phẫu thuật khoét rỗng đá chũm toàn phần.

Mục đích: san bằng hang chũm, xoang chũm tầng trên tai giữa, ống thông hang, bỏ xương búa, xương p dụng để giải quyết các viêm mủ mạn tính tầng trên tai giữa hoặc các viêm mủ xoang chũm tầng trên tai giữa kèm có viêm các  xương con. Đặt biệt chỉ định ở trường đe, lấy hết các mảnh còn lại của màng tai, đồng thời nạo vét hết các xoang chũm, xương chũm. Kết quả của phẫu thuật là loại bỏ tai giữa làm cho thùng tai, ống thông hang, xoang chũm, hang chũm lưu thông rộng rãi với nhau.

Chỉ định:

• Những trường hợp VTXC mạn tính với bệnh tích nhiều và lan rộng.
• Ví dụ: có cholesteatoma đã huỷ hoại các xương con, màng tai hoặc đã gây các biến chứng nguy hiểm như: viêm màng não, viêm tĩnh mạch bên.

4. Các kiểu phẫu thuật viêm tai – xương chũm trong một số thể lâm sàng đặc biệt

Viêm xương chũm xuất ngoại ở cổ thể Bezold

•  Kéo dài thêm đường rách sau tai đi dưới quá mỏm chũm 10 mm.
•  Bóc tách mỏm chũm sạch hết các thớ bám của cơ ức đòn chũm.
•  Bỏ toàn bộ mỏm chũm cho tới khi để lộ gờ bám của cơ nhị thân phía sau mỏm thì ngừng.
•  Rạch dẫn lưu ổ áp xe ở chỗ phồng nhất theo bờ sau của cơ ức đòn chũm.

Viêm tai – xương chũm hài nhi

Vì hệ thống xương chũm chưa phát triển, hang chũm,  ống thông hang ở nông hơn so với người lớn. Do vậy phẫu thuật thường được gọi tên đơn thuần là: phẫu thuật mở hang chũm ở hài nhi.

Viêm xương chũm thể thái dương – gò má mỏm tiếp hay mỏm thái dương (Processus temporalis):

•  Rạch da sau tai lên cao và dài thêm về phía trước trên ống tai.
•  Bóc tách màng xương rộng ra phía trước trên ống tai bộc lộ rõ vùng mỏm thái dương.
•  Mở nạo hang chũm, ống thông hang, xoang chũm cần mở rộng về phía nhóm xoang chũm mỏm thái dương.

Viêm xương chũm xuất ngoại ở vùng cổ vịnh cảnh, cơ nhị thân, tiến hành gồm 2 phần:

•  Phần ở khối xương chũm: kiểm tra các nhóm xoang chũm đặc biệt nhóm dưới xoang chũm.
•  Phần ở cổ: rạch tháo ổ áp xe theo bờ sau cơ ức đòn chũm, đi lên mỏm chũm cơ nhị thân để dẫn lưu ổ mủ.

Nguồn: Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn