Tác dụng phụ của thuốc trị mụn Isotretinoin

Nội dung chính của bài viết

• Tác dụng phụ thường thấy nhất của isotretinoin là khô da và khô niêm mạc. 90% người dùng isotretinoin đều bị kích ứng ở vùng khóe miệng.
• Không dùng các loại son dưỡng có mùi và kem đánh răng có chứa thành phần SLS có thể hạn chế được hiện tượng này.
• Một số tác dụng phụ khác rất hiếm khi xảy ra nhưng lại có mức độ nghiêm trọng hơn.

Xem thêm: cách trị mụn

Isotretinoin thường được coi là phương án cuối cùng khi trị mụn, chỉ được dùng đến khi các phương pháp khác đều không có tác dụng. Tuy nhiên, khi dùng isotretinoin nhiều người đã không nhận ra các tác dụng phụ nghiêm trọng mà nó gây ra.

Isotretinoin trị mụn như thế nào?

Mọi vấn đề mụn thông thường đều bắt đầu bằng một hiện tượng gọi là lưu giữ sừng cứng (retention hyperkeratosis). Vì những lý do mà các nhà nghiên cứu vẫn chưa lý giải được, thành lỗ chân lông bắt đầu sản sinh ra các tế bào với một tốc độ nhanh bất thường, chúng bắt đầu thu hẹp lỗ chân lông khiến dầu không thể trôi ra ngoài.

Sau một vài ngày hoặc vài tuần, những tế bào này rụng ra để lớp tế bào mới có thể lên trên bề mặt da. Lớp tế bào chết rụng ra và tích tụ lại trong lỗ chân lông gây bít tắc, giữ lại dầu thừa và vi khuẩn mụn. Hệ miễn dịch tấn công vi khuẩn mụn bằng các phản ứng viêm, và làm lỗ chân lông còn khép lại chặt hơn, gây hình thành mụn đầu trắng và mụn đầu đen hoặc mụn mủ.

Đôi khi lớp sừng cứng còn mọc sung quanh lỗ chân lông. Da khi mọc trùm lên lỗ chân lông cũng sẽ giữ lại dầu thừa và vi khuẩn ở bên trong. Lúc này, hệ miễn dịch sẽ tiếp tục tấn công vi khuẩn, phá hủy các mô da khoẻ mạnh cho đến khi các mụn viêm hay mụn bọc hình thành dưới da.

Isotretinoin giúp giải quyết vấn đề bằng cách giảm bớt sự hình thành sừng cứng. isotretinoin giảm bớt sự sản sinh telomerase, một loại enzyme có thể điều chỉnh DNA ở cấp độ tế bào. Khi không có telomerase, các tế bào da sẽ chết nhanh hơn và được đưa ra khỏi lỗ chân lông. isotretinoin cũng kích hoạt một loại gen mã hóa protein để tạo ra Lipocalin trung tính liên hệ với gelatinase, một loại enzyme phá hủy lớp keo kết dính các tế bào da chết trong lỗ chân lông và trên da.

Lỗ chân lông sẽ bắt đầu mở ra từ bên trong, đẩy những bã nhờn, vi khuẩn lên bềmặt da. Những thay đổi về hóa học do isotretinoin tạo ra chỉ mang tính tạm thời tuy nhiên tác dụng làm sạch da sẽ có thể kéo dài vĩnh viễn.

Isotretinoin được bán dưới nhiều tên thuốc khác nhau. Tại Mĩ, isotretinoin được bán ra bởi công ty Hoffman-La Roche, và có tên Roisotretinoin từ năm 2009. Ở những nước khác, isotretinoin còn có nhiều tên khác như: Acnotin, Amnesteem, Claravis, Clarus, Decutan, Isohexal, Isosupra, Isotane, ISOTRET, Isotroin, Izoteik, Oratane, Ruatine, và Sortret. Ngoài ra còn có một loại lotion chứa Acctane tên là Isotrex và một sản phẩm kết hợp isotretinoin và erythromycin có tên Isotrexin.

Isotretinoin có những tác dụng phụ nào?

isotretinoin là một hoạt chất rất hiệu quả trong điều trị mụn bọc nhưng đôi khi lại có thể gây ra tác dụng phụ. Vì isotretinoin có thể phá vỡ lớp keo kết dính các tế bào da nên nó có thể gây ngứa và bong da. isotretinoin dạng uống có thể gây khô da và khô niêm mạc. Da khô có thể làm phát sinh gàu và phát ban, trong khi khô niêm mạc có thể gây chảy máu mũi và chảy máu âm đạo do nhiễm nấm men ở phụ nữ.

Cục quảng lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ đưa ra cảnh báo rằng isotretinoin có thể gây đóng đầu xương, ngăn cản sự phát triển của xương. Các xương ở phần trên của cơ thể sẽ dừng phát triển vào tuổi 18 trong khi các xương phần dưới vẫn tiếp tục phát triển cho đến khi 23 tuổi. Việc sử dụng isotretinoin có thể làm dừng sự phát triển thêm của xương.

Isotretinoin cũng có thể khiến những người dễ bị bệnh trứng cá đỏ (rosacea) bộc phát triệu chứng bênh dù họ chưa từng bị trước đây. Isotretinoin còn có thể gây rụng tóc, kích ứng mắt, da mỏng đi, dễ bầm tím, mức độ enzyme gan cao, đau lưng, lượng đường huyết cao, vân vân.

Trong một số trường hợp hiếm gặp, isotretinoin có thể gây mất thị lực vào ban đêm, căng thẳng, hình thành các nang bị oxy hóa trong mô cơ, đục thủy tinh thể, cao huyết áp và rối loạn cường dương ở nam giới. Một số các tác dụng phụ có thể trở nên mãn tính. Ngoài ra, việc dùng isotretinoin còn có thể gây căng thẳng thần kinh sinh raý muốn tự tử, tuy nhiên hiệu tượng này thường không xảy ra.

Isotretinoin gây dị tật bẩm sinh

Nguy cơ sinh ra trẻ sơ sinh bị dị tật do dùng isotretinoin là hoàn toàn có thật. isotretinoin thường gây ra hững dị tật ở phần thùy trán của trẻ. Ngoài ra, khi phụ nữ dùng isotretinoin vào ba tháng đầu của thai kì, thai nhi có thể sẽ hấp thụ isotretinoin qua đường máu và sau khi sinh ra sẽ có nguy cơ bị thiểu năng trí tuệ. Trong một số trường hợp, trẻ sơ sinh sẽ mắc chứng anecephalic (bệnh não phẳng) do người mẹ uống isotretinoin. Tuy nhiên, việc sử dụng isotretinoin trong thai kì thường gây sảy thai hoặc bắt buộc phải phá thai.

Tại Mĩ, một có hệ thống có tên iPLEDGE được phát triển để ngăn chặn việc sử dụng isotretinoin ở phụ nữa mang thai. Tuy nhiên, hệ thống này không chỉ nhắm tới đối tượng là các phụ nữ mang thai, những người đã qua thời kì mãn kinh cũng được nhắm đến khi họ được kê đơn thuốc có isotretinoin.

Việc sử dụng isotretinoin cũng bị hạn chế ở Canada, Australia, Colombia, Mexia và Brazil. Trước khi isotretinoin bị quản lý, hàng năm có đến 200 ca trẻ sơ sinh bị dị tật do isotretinoin. Cứ 10 sản phụ uống isotretinoin lại có 1 người sinh ra con gặp các vấn đề về phát triển.

Cần làm gì để giảm tác dụng phụ của isotretinoin?

Các tác dụng phụ nghiêm trọng của isotretinoin đều rất hiếm khi xảy ra, tuy nhiên trong số người dùng isotretinoin, có đến:

• 90% bị kích ứng vùng khóe miệng.
• 40% bị kích ứng da
• 40% bị kích ứng mắt

Cách chữa trị những vấn đề này là tránh gây thêm kích ứng và dùng các sản phẩm dưỡng ẩm. Vùng khóe miệng và da mặt bị kích ứng cần được bôi kem dưỡng ẩm và kem chống nắng hàng ngày.

Ngoài ra, cần tránh sử dụng các loại son dưỡng, son bóng có mùi và tránh dùng kem đánh răng hay nước súc miệng có thành phần sodium lauryl sulfate (SLS). Những người bị kích ứng mắt hoặc hay người hay kính áp tròng có thể dùng các loại nước mắt nhân tạo để giữ mắt luôn ẩm, tránh kích ứng.