Cắt tử cung qua đường âm đạo: Thời gian phục hồi, quy trình thực hiện và rủi ro

Nội dung chính của bài viết

• Nhìn chung, cắt tử cung qua đường âm đạo có nhiều ưu điểm so với phương pháp mổ mở truyền thống.
• Khi sử dụng phương pháp phẫu thuật này, thời gian ở lại viện sẽ ngắn hơn, nhanh hồi phục hơn và rủi ro thấp hơn.
• Hầu hết bệnh nhân đều có thể phục hồi hoàn toàn và sinh hoạt trở lại bình thường trong vòng 6 tuần sau phẫu thuật.

Tại sao cần cắt tử cung?

Cắt tử cung là một quy trình phẫu thuật trong đó tử cung được tách khỏi những cơ quan xung quanh và đưa ra khỏi cơ thể. Có nhiều loại cắt tử cung, gồm có:

• Cắt tử cung bán phần: chỉ cắt đi phần trên của tử cung và giữ nguyên vẹn cổ tử cung.
• Cắt tử cung toàn phần: cả tử cung và cổ tử cung đều bị cắt bỏ.
• Cắt bỏ tử cung triệt căn hay cắt tử cung toàn phần kết hợp cắt buồng trứng – vòi trứng: cắt cả tử cung và cổ tử cung cùng với các cấu trúc xung quanh, gồm có buồng trứng và vòi trứng (ống dẫn trứng).

Lý do phổ biến nhất cần phẫu thuật cắt tử cung là u xơ tử cung. Ngoài ra còn có những lý do khác như:

• Lạc nội mạc tử cung – tình trạng mô niêm mạc tử cung phát triển ở bên ngoài tử cung
• Bệnh cơ tuyến tử cung - mô niêm mạc tử cung phát triển vào thành tử cung
• Sa tử cung
• Chảy máu âm đạo bất thường
• Đau vùng chậu mãn tính
• Các bệnh ung thư phụ khoa hoặc tiền ung thư

Có ba phương pháp phẫu thuật cắt tử cung là:

• Mổ mở, được thực hiện qua đường rạch dài ở bụng
• Phẫu thuật nội soi ổ bụng
• Phẫu thuật qua đường âm đạo

Phương pháp được sử dụng sẽ dựa trên lý do cần phẫu thuật cũng như như là các yếu tố khác về sức khỏe của bệnh nhân.

Tại Hoa Kỳ, cắt tử cung là quy trình phẫu thuật phổ biến thứ hai ở phụ nữ, xếp sau sinh mổ.

Dưới đây là những điều cần biết về phương pháp cắt tử cung qua đường âm đạo.

Quy trình thực hiện

Trước ngày phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được hướng dẫn đầy đủ về những bước cần chuẩn bị, bao gồm cả xét nghiệm máu và nước tiểu, thụt rửa và các phương pháp làm sạch ruột khác.

Vào ngày làm phẫu thuật, vùng lông mu sẽ được cạo sạch và vệ sinh bằng dung dịch sát khuẩn.

Mặc dù khi cắt tử cung qua đường âm đạo thì không cần đường rạch ở bụng nhưng vì vẫn là phẫu thuật nên bệnh nhân sẽ được gây mê toàn thân hoặc gây tê ngoài màng cứng. Thuốc mê sẽ được đưa vào qua tĩnh mạch ở cánh tay.

Một ống thở sẽ được đặt xuống cổ họng để giúp bệnh nhân có thể hô hấp. Một ông thông được đưa vào bàng quang để dẫn nước tiểu ra ngoài. Bệnh nhân sẽ được mang tất nén y tế để ngăn ngừa hình thành cục máu đông ở chân trong quá trình phẫu thuật.

Bác sĩ tạo đường rạch bên trong âm đạo và đưa dụng cụ mổ dài vào trong để tách tử cung khỏi những cơ quan xung quanh, gồm có:

• Phần trên của âm đạo
• Ống dẫn trứng
• Buồng trứng
• Mô liên kết
• Mạch máu

Sau đó, tử cung sẽ được đưa ra ngoài qua âm đạo. Bác sĩ có thể còn sử dụng thêm dụng cụ nội soi để hỗ trợ quá trình phẫu thuật. Các đường rạch sẽ được khâu lại bằng chỉ tự tiêu. Ca phẫu thuật thường kéo dài từ ​​1 đến 3 tiếng.

Thời gian hồi phục

Sau khi ca mổ hoàn tất, bệnh nhân sẽ nằm trong trong phòng hồi sức từ 1 – 2 tiếng để theo dõi các dấu hiệu sinh tồn như nhịp tim, nhịp thở, huyết áp, thân nhiệt… Bệnh nhân sẽ được cho dùng một số thuốc kháng sinh để ngăn ngừa nhiễm trùng và thuốc giảm đau nếu cần thiết.

Tiếp theo, bệnh nhân sẽ được chuyển sang phòng nghỉ. Khi thuốc mê hết tác dụng thì nên đứng lên và đi lại nhẹ nhàng để tránh hình thành cục máu đông ở chân.

Cảm giác hơi đau ở bụng dưới, âm đạo hoặc cảm thấy trướng bụng là những hiện tượng bình thường sau khi cắt tử cung. Ngoài ra, hầu hết phụ nữ đều gặp hiện tượng dịch tiết âm đạo lẫn máu, có màu nâu đỏ và hơi có mùi nhẹ sau phẫu thuật. Hiện tượng này có thể kéo dài trong một vài ngày đến vài tuần.

Thời gian phục hồi sau ca phẫu thuật cắt tử cung qua đường âm đạo thường ngắn hơn so với cắt tử cung bằng phương pháp mổ mở. Bệnh nhân có thể về nhà sau 1 - 2 ngày, tùy thuộc vào tốc độ hồi phục của mỗi người và trước khi xuất viện sẽ được hướng dẫn về cách chăm sóc hậu phẫu, thời gian cần hạn chế hoạt động…

Bệnh nhân có thể ăn uống bình thường và đi lại nhẹ nhàng ngay sau phẫu thuật. Nên ăn uống đủ chất, nghỉ ngơi nhiều và uống đủ nước để cơ thể có đủ năng lượng cho quá trình phục hồi. Hãy cố gắng di chuyển nhiều hơn mỗi ngày. Tuy nhiên, không được nâng vật nặng quá 5kg trong ít nhất 4 tuần đầu.

Thông thường, sau từ 3 đến 6 tuần thì cơ thể sẽ hồi phục hoàn toàn và có thể hoạt động trở lại một cách bình thường, bao gồm cả quan hệ tình dục.

Tuy nhiên, nếu bác sĩ yêu cầu nghỉ ngơi lâu hơn thì cần thực hiện theo.

Các rủi ro và biến chứng tiềm ẩn

Cắt tử cung qua đường âm đạo là phương pháp ít rủi ro hơn so với cắt tử cung bằng phương pháp mổ mở nhưng bất kỳ ca phẫu thuật nào cũng đều tiềm ẩn rủi ro, có thể kể đến như:

• Phản ứng tiêu cực với thuốc gây mê
• Nhiễm trùng
• Hình thành cục máu đông
• Chảy máu
• Tổn thương bàng quang hoặc đường tiết niệu
• Tắc ruột

Cần thông báo cho bác sĩ hoặc đến bệnh viện ngay nếu gặp bất kỳ triệu chứng nào dưới đây:

• Chảy máu âm đạo nhiều và/hoặc có màu đỏ tươi
• Sưng tấy tại vết mổ
• Buồn nôn và nôn ói
• Đau ngày càng tăng
• Vấn đề về tiết niệu như tiểu són hay thường xuyên buồn tiểu gấp
• Sốt cao từ 38 độ C trở lên
• Đau tức ngực
• Khó thở

Thay đổi sau phẫu thuật cắt tử cung

Phẫu thuật cắt tử cung sẽ dẫn đến một số thay đổi như:

Kinh nguyệt: Phụ nữ sẽ không còn có kinh nguyệt hàng tháng do không còn tử cung

Biện pháp tránh thai: Không cần dùng các biện pháp tránh thai khi quan hệ tình dục nữa nhưng vẫn phải có biện pháp bảo vệ bản thân khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STD).

Xét nghiệm Pap smear: Khi không còn cổ tử cung và mục đích phẫu thuật là vì những vấn đề khác không phải tiền ung thư hoặc ung thư thì có thể không cần xét nghiệm Pap smear định kỳ nữa. Tuy nhiên, vẫn nên hỏi bác sĩ để được tư vấn cụ thể.

Quan hệ tình dục: Chức năng tình dục sẽ trở lại bình thường sau khi hồi phục hoàn toàn sau ca phẫu thuật cắt tử cung. Đôi khi, chức năng tình dục còn được cải thiện so với trước vì không còn phải chịu đựng những cơn đau đớn, ra máu nhiều vào kỳ kinh và cũng không cần dùng biện pháp tránh thai.

Thay đổi nội tiết tố: Nếu vẫn còn buồng trứng thì sẽ không bị thay đổi nội tiết tố sau phẫu thuật. Nhưng nếu cả hai buồng trứng cũng bị cắt bỏ cùng với tử cung thì sẽ mãn kinh ngay lập tức và có các triệu chứng như:

• Bốc hỏa
• Đổ mồ hôi về đêm
• Khó ngủ
• Khô âm đạo
• Thay đổi tâm trạng
• Người mệt mỏi
• Đau rát khi quan hệ
• Giảm ham muốn tình dục

Nếu các triệu chứng mãn kinh này gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống hàng ngày thì hãy nói chuyện với bác sĩ để được tư vấn các biện pháp khắc phục, ví dụ như bổ sung canxi và vitamin D. Nếu có các triệu chứng mãn kinh nghiêm trọng thì sẽ cần đến liệu pháp hormone thay thế.

Thay đổi tâm lý: Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây thay đổi cảm xúc, tâm lý sau phẫu thuật, ví dụ như sự thay đổi nồng độ nội tiết tố do cắt buồng trứng. Ngoài ra, với những phụ nữ vẫn muốn sinh con thì việc không còn tử cung sẽ là một sự mất mát lớn.