Xuất huyết - bệnh viện 103

1. Định nghĩa :

Xuất huyết là sự thoát mạch  (extravasation ) hồng cầu hay của máu qua ngoài hệ thống tim mạch .

2. Phân loại :

Dựa trên nguồn gốc xuất huyết và lâm sàng .

2-1 . Phân loại theo lâm sàng:

Ta có chảy máu cấp tính, chảy máu mạn tính , chảy máu tái phát ,  xuất huyết trong và xuất huyết ngoài .

• Xuất huyết ngoài : là máu chảy ra ngoài cơ thể , tuỳ theo mức độ có thể là mất nhiều  máu làm giảm khối lượng máu và  bệnh nhân tử vong .
• Xuất huyết trong : là máu chảy vào trong các hốc khác nhau trong cơ thể : xuất huyết màng tim ( hemopericardium ) , xuất huyết màng phổi ( hemothorax ) , xuất huyết màng bụng ( hemoperitonum ) , các ổ máu tụ ( hematom ) , các xuất huyết nhỏ trong da và niêm mạc nếu < 1mm đường kính thì gọi là chấm. xuất huyết (petechia ) , từ 1mm-1cm gọi là ban xuất huyết (purpura ), nếu lớn hơn thì gọi là bầm máu  (ecchymosis ).

Một só thuật ngữ về xuất huyết :

• Ho ra máu ( hemoptysis)
• Nôn ra máu ( hematemesis)
• Hậu môn , trực tràng chảy máu ( hematochezia)
• Đại tiện máu đen ( melena ).
• Đái ra máu ( hematuria )
• Xuất huyết tử cung ( metrorrhagia ) khác với chảy máu trong kỳ kinh  nguyệt ( menorrhagia )

Cả hai hematom và các xuất huyết nhẹ đều chứa hồng cầu và huyết tương , các yếu tố đông máu tác động trên tổ chức  tới gây đông máu do thoát mạch  ở ngoài thành mạch , cục máu đông  hay cục huyết khối (cục nghẽn ) được hình  thành chúng sẽ để bít tắc chỗ đó lại làm ngừng chảy máu .

2-2   Dựa trên nguồn gốc chảy máu 

Có thể được chia chảy máu tim , động mạch , tĩnh mạch và mao mạch .

• Chảy máu buồng  tim thường do tai nạn dao đâm , súng bắn , và thường chết . Còn có thể do cơ tim mềm nhẽo do nhồi máu cơ tim làm, tâm thất vỡ và chết do chảy máu tim .
• Chảy máu động mạch chủ thường do chấn thương như trong tai nạn ô tô ,  trong phình động mạch chủ khi tổn thương thường xuất huyết lớn và bệnh nhân tử vong .
• Chảy máu động mạch thường do vết thương bị đâm do dao hay đạn súng . Gãy xương gây rách động mạch và gây xuất huyết .Trong chẩy máu động mạch , máu thường đỏ tươi máu chảy như tia nước do áp lực và theo nhịp mạch đập . Nếu không dừng chắc chắn tử vong sẽ xẩy ra .
• Xuất huyết mao mạch thường thấy các diểm , máu thành giọt máu xuất hiện trên bề mặt của da niêm mạc hoặc các tổ chức khác . xuất huyết này có thể gặp trong chấn thương , tăng áp lực tĩnh mạch hoặc yếu thành mao mạch do thiếu vi ta min C .
• Xuất huyết tĩnh mạch do máu thiếu ô xy , nó có màu đỏ thẫm không chảy theo nhịp đập của tim .

3. Liên hệ lâm sàng :

Hậu quả chảu máu dựa trên số lượng máu mất , vị trí xuất huyết thời gian và một số yếu tố khác như  thanh niên chịu đựng mất máu tốt hơn người già yếu. Nếu xuất huyết với khối lượng lớn có thể ảnh hưởng đến tính mạng .

Người trưởng thành có thể mất tới 500ml mà không có hậu quả bất lợi . Số lượng này là số lượng tối thiểu có thể lấy để truyền cho người khác .

Mất từ 1000 – 1500 ml gây sốc , mất quá 1500 ml có thể chết người .

Chảy máu mạn tính như chảy máu trong loét dạ dày dẫn đến thiếu máu , mất máu nhiều trong kinh nguyệt , bình thường lượng máu khi hành kinh là 70 ml , nếu như mất sắt hemoglobin nó sẽ lại được cung cấp thích đáng sự thiếu hụt không xẩy ra .

Xuất huyết não “stroke” làm tổn thương tổ chức và tế bào , tổn thương không hồi phục tế bào thần kinh và liệt , nguyên nhân do phá huỷ các trung tâm vận động . Các ổ máu tụ có thể chiếm khoảng lớn tổn thương ở bất cứ vị trí nào trong cơ thể , nó có thể đè nén tổ chức và gây đau hoặc kích thích tổ chức từ các chất trung gian được giải phóng ra từ sự phân huỷ tế bào máu và gây vàng da hay gặp trong các ổ máu tụ lớn .

4 . Tiến triển ổ xuất huyết .

• Ở những vị trí không quan trọng, nếu chảy máu ít và ngừng lại thì không ảnh hưởng gì quan trọng .
• Nếu ổ máu to thì tổ chức xơ phát triển, làm thành một sẹo có chứa sắc tố.
• Nếu ổ máu quá to, tổ chức xơ chỉ phát triển được ở xung quanh, bên trong vẫn là máu bị bọc kín .

Nguồn: Bệnh viện 103