Viêm họng mạn tính - bệnh viện 103

Viêm họng mạn tính là viêm lan tỏa ở họng, rất hay gặp và thường phối hợp với các bệnh viêm mũi, viêm xoang mạn tính hay đôi khi với viêm thanh, khí phế quản mạn tính. Viêm họng mạn tính thể hiện dưới 3 hình thức: xuất tiết, quá phát và teo. Các bệnh tích có thể toả lan hoặc khu trú.

1. Nguyên nhân.

• Bệnh thường gặp do ảnh hưởng của ngạt tắc mũi, phải thở bằng miệng kéo dài, nhất là về mùa lạnh. Do dị hình vách ngăn, pôlíp mũi, viêm xoang nhất là viêm xoang sau: nhầy, mủ luôn chảy xuống họng.
• Do các kích thích như: khói thuốc lá, rượu, bụi, sợi bông, hoá chất…
• Do yếu tố cơ địa: thể địa dị ứng, suy gan, đái đường…

2. Triệu chứng.

2.1. Triệu chứng chức năng.

• Cảm thấy khô họng, nóng, rát trong họng hoặc có cảm giác ngứa họng, vướng họng nhất là mới ngủ dậy, phải cố khạc đờm, đằng hắng để làm long đờm, đờm dẻo và đặc thường tăng lên khi nuốt.
• Bệnh nhân thường phải khạc nhổ luôn, có ít nhầy quánh, thường hay bị ho, nhất là vào ban đêm, khi lạnh.
• Nuốt hơi nghẹn.
• Tiếng nói bị khàn trong giây lát rồi trở lại bình thường (uống rượu, hút thuốc lá nhiều, nói nhiều, triệu chứng trên càng rõ rệt).

2.2. Triệu chứng thực thể:

Tuỳ theo tổn thương, có thể thấy các thể:

Viêm họng xuất tiết.

• Niêm mạc họng đỏ, ướt, xuất tiết nhầy, trong dính vào thành sau họng.
• Khạc hay hút rửa dịch nhầy, thấy thành sau họng không nhẵn, có vài tia máu và nang lympho nổi lên thành những hạt nề, đỏ.

Viêm họng quá phát.

• Niêm mạc họng dày và đỏ.
• Cạnh trụ sau của amiđan, niêm mạc nề dày lên làm thành trụ giả.
• Bệnh nhân rất nhạy cảm ở họng và rất dễ buồn nôn.
• Thành sau họng có các nang lympho phát triển mạnh, quá sản dày thành những đám nề, màu hồng hay đỏ lồi cao hơn thường gọi đó là viêm họng hạt.
• Màn hầu và lưỡi gà cũng trở nên dầy.
• Eo họng bị hẹp.
• Niêm mạc loa vòi Eustachi cũng quá sản, gây ù tai.
• Mép sau của thanh quản cũng bị dầy gây ho khan, khàn tiếng và xuất tiết nhiều.
• Viêm họng teo: Quá phát lâu ngày chuyển sang teo. Tuyến nhầy và nang tân xơ hoá.
• Niêm mạc trở lên nhẵn mỏng, trắng bệch có mạch máu nhỏ.
• Eo họng rộng ra.
• Dịch nhầy khô lại và biến thành vảy dính vào niêm mạc, phải đằng hắng hoặc ho luôn.

4. Tiến triển và biến chứng.

• Viêm họng mạn tính khi loại trừ được các yếu tố nguyên nhân cũng có thể khỏi được. Thường các viêm họng mạn tính sẽ lần lượt qua các giai đoạn xuất tiết, quá phát và teo nếu để kéo dài không điều trị. Đặc biệt các trường hợp trĩ mũi (ozen). Suy yếu niêm mạc đường thở do các bụi hoá chất cũng trở thành viêm họng teo.
• Viêm họng mạn tính cũng thường đưa đến viêm thanh quản mạn tính, viêm khí, phế quản mạn tính… hoặc các đợt viêm cấp tính như: viêm amiđan cấp tính, ápxe amiđan…
• Gây lên suy nhược cơ thể, suy nhược thần kinh do phải khạc nhổ nhiều, nhất là ban đêm.

5. Điều trị.

5.1. Điều trị nguyên nhân.

• Giải quyết các ổ viêm ở mũi, ở xoang (viêm xoang sau), viêm amiđan.
• Giải quyết tốt sự lưu thông của mũi.
• Loại bỏ các yếu tố kích thích như: bụi, hoá chất, thuốc lá, rượu…

5.2. Điều trị tại chỗ.

Giai đoạn xuất tiết:

• Súc miệng bằng dung dịch kiềm như: B.B.M.
• Bôi và chấm họng bằng glycerin borát 3%, S.M.C (Salicylat Na, menthol).
• Khí dung họng với hydrocortíon + kháng sinh.
• Nếu có nhiều nhày dính ở thành sau họng thì rửa bằng dung dịch borat Na 1% cho hết vẩy, bôi họng và khí dung.
• Với viêm họng quá phát thì đốt bằng điện hoặc bằng nitơ lạnh.

Giai đoạn quá phát: Đốt nóng hoặc đốt bằng nitơ lạnh hay lase.

Giai đoạn teo: Bôi glyxêrin iôt 0,5% hoặc mỡ thuỷ ngân 1%.

5.3. Phòng bệnh.

• Đeo khẩu trang bảo hộ khi tiếp xúc với bụi và hoá chất.
• Súc họng hàng ngày bằng dung dịch kiềm ấm hoặc nước muối.
• Nâng cao thể trạng: cho uống các vitamin A, D2, uống nươc suối, nước khoáng.

Nguồn: Bệnh viện 103