Sinh hoạt giới tính ở phụ nữ khi mắc bệnh ung thư - Bệnh viện 108

Sinh hoạt giới tính:

• Là nhu cầu tự nhiên của con người.
• Đối với các bệnh nhân ung thư, đặc biệt là nữ giới nhu cầu này càng trở nên vô cùng quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng cuộc sống.
• Hiện nay, vấn đề này dường như chưa được quan tâm đúng mực.
• Không ít bệnh nhân và thậm chí ngay cả nhân viên y tế đều cho rằng đây là vấn đề nhạy cảm, riêng tư nên ngại trao đổi.

Những lo lắng:

• Điều băn khoăn đầu tiên của bệnh nhân khi được chẩn đoán mắc bệnh ung thư là còn sống thêm được bao lâu và kế hoạch điều trị ra sao. 
• Các bệnh nhân nữ khi điều trị ung thư thường phải đối mặt với nhiều vấn đề làm ảnh hưởng tới nhu cầu sinh hoạt giới tính.
• Có bệnh nhân cảm thấy tự ti về hình ảnh bản thân do thiếu đi một phần nào đó của cơ thể hoặc bị ám ảnh rằng họ không còn khả năng sinh con; số khác cảm thấy sợ vì bị đau mỗi khi quan hệ; phần còn lại bệnh nhân đều thấy giảm ham muốn.

Sinh hoạt tình dục:

• Là khái niệm để chỉ những hành động giao cấu đơn thuần về mặt sinh lý, thể chất.
• Sinh hoạt giới tính bao hàm nghĩa rộng hơn, không chỉ là sinh hoạt tình dục mà còn bao hàm các khía cạnh về tinh thần, cảm xúc và xã hội liên quan tới giới tính của bệnh nhân.
• Nó được biểu hiện ở cách bệnh nhân tự chăm sóc, làm đẹp bản thân; cách “đối tác” chăm sóc, gần gũi bệnh nhân; cách bệnh nhân cởi mở trao đổi để được tư vấn về nhu cầu giới tính...

Đang điều trị ung thư:

• Trong quá trình điều trị, bệnh nhân vẫn có thể sinh hoạt giới tính nếu có ham muốn và điều kiện sức khỏe cho phép.
• Những bệnh nhân u não hoặc tủy sống thường không còn ham muốn tình dục do bị tổn thương các sợi thần kinh cảm giác và chi phối vận động cơ vùng đáy chậu.
• Sau phẫu thuật hoặc trong khi xạ trị, hóa chất, bệnh nhân thường ngại gần gũi do đau, mệt mỏi, giảm ham muốn. 
• Các bệnh nhân ung thư vùng chậu (tử cung - phần phụ, đại trực tràng hay ống hậu môn) khi đang điều trị nên hạn chế sinh hoạt tình dục do có thể gây đau, chảy máu và nhiễm khuẩn. 
• Bệnh nhân ung thư khoang miệng cũng cần lưu ý hạn chế sinh hoạt bằng đường miệng khi đang điều trị.
• Các bệnh nhân bị hạ bạch cầu và tiểu cầu do tác dụng phụ của xạ trị, hóa chất cần ngưng sinh hoạt tình dục qua đường âm đạo và hậu môn do làm tăng nguy cơ bị nhiễm trùng và chảy máu. 

Nguyên tắc điều trị:

• Bệnh nhân bị khô, teo, chảy máu âm đạo: sử dụng các thuốc làm ẩm niêm mạc âm đạo, vitamin D hoặc E, chất bôi trơn khi quan hệ hoặc có thể sử dụng estrogen.
• Bệnh nhân bị lo lắng, trầm cảm sẽ được điều trị thuống chống lo âu, chống trầm cảm và các bài tập phối hợp như yoga, thiền.
• Bệnh nhân bị đau khi quan hệ sẽ được tư vấn nong, gây tê âm đạo.
• Bệnh nhân không thỏa mãn khi quan hệ: tập luyện các bài tập cơ sàn chậu hoặc có thể sử dụng các dụng cụ kích thích âm đạo.
• Bệnh nhân giảm ham muốn, không muốn gần gũi: có thể cân nhắc sử dụng thuốc hormone.

Xử trí:

• Sử dụng thuốc bôi trơn âm đạo khi quan hệ.
• Sử dụng chất dưỡng ẩm âm đạo hay Gel chứa vitamin E. 
• Tránh sử dụng vaseline hoặc các sản phẩm ngoài da để bôi trơn âm đạo. 
• Đôi khi, bệnh nhân có thể sử dụng estrogen. 
• Thực hiện các bài tập cơ vùng chậu (bài tập Kegel) để kiểm soát tốt hơn các cơ thắt âm đạo, giúp giảm đau khi quan hệ.
• Các bệnh nhân sau xạ trị vùng chậu có thể sử dụng dụng cụ nong âm đạo để hạn chế biến chứng xơ hóa và hẹp âm đạo.
• Nong âm đạo thường thực hiện sau xạ trị 4 tuần và phải duy trì lâu dài.

Nguồn: Bệnh viện 108