Sàng lọc ung thư vú - Bệnh viện K

Sàng lọc ung thư vú là gì?

• Sàng lọc ung thư vú là cách mà bác sỹ kiểm tra tuyến vú để tìm các dấu hiệu sớm của ung thư khi mà không có triệu chứng trên lâm sàng.
• Lợi ích của sàng lọc ung thư vú
• Lợi ích căn bản của sàng lọc ung thư vú là giúp phát hiện sớm ung thư vú khi mà dễ dàng để điều trị từ đó giảm tỷ lệ tử vong do ung thư vú.

Phân tầng nguy cơ mắc ung thư trong sàng lọc ung thư vú:

Một số yếu tố được sử dụng để phân loại mức nguy cơ, dựa trên tiền sử bệnh nhân là:

• Tiền sử bản thân hoặc gia đình bị các ung thư như ung thư buồng trứng, ung thư phúc mạc, hoặc ung thư vú
• Có đột biến gen (ví dụ đột biến gen BRCA1,2, P53, PTEN)
• Tiền sử xạ trị vùng ngực tuổi từ 10 đến 30
• Nhóm nguy cơ thông thường: những phụ nữ không có các yếu tố nguy cơ kể trên được xếp vào nhóm nguy cơ thông thường
• Nhóm nguy cơ trung bình: những phụ nữ có họ hàng bậc 1 mắc ung thư vú (mẹ, chị em gái, con gái) mà không nằm trong các hội chứng ung thư di truyền được xếp vào nhóm nguy cơ mắc ung thư vú trung bình
• Nhóm nguy cơ cao: những phụ nữ có tiền sử cá nhân mắc ung thư vú, có hoặc nghi ngờ các đột biến gen như BRCA1, BRCA 2, P53, PTEN, tiền sử tia xạ vùng ngực ở tuổi 10-30 được xếp vào nhóm nguy cơ cao mắc ung thư vú.

Sàng lọc ung thư vú như thế nào?

Nhóm nguy cơ thông thường

• Tuổi dưới 40: Các chuyên gia không khuyến cáo sàng lọc ung thư vú vì tỷ lệ ung thư ở lứa tuổi này thấp và giá trị của sàng lọc không cao
• Tuổi 40trở lên : nên thực hiện sàng lọc ung thư vú 1 năm 1 lần. 

Phương pháp sàng lọc

• Chụp XQ vú là phương pháp ưu tiên trong sàng lọc ung thư vú:
• Chụp XQ tuyến vú là phương pháp duy nhất chứng minh được hiệu quả và đáp ứng được các tiêu chuẩn của sàng lọc ung thư.
• Phụ nữ chưa mãn kinh thì không nên đặt lịch sàng lọc xung quanh ngày hành kinh vì sẽ gây đau hơn và giảm độ nhạy của XQ vú.

Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác:

• Khám lâm sàng và siêu âm vú
• Chụp Cộng hưởng từ tuyến vú 

Nhóm nguy cơ trung bình

Các khuyến cáo về sàng lọc giống như phụ nữ ở nhóm nguy cơ thông thường. Có một số ý kiến cho rằng một số phụ nữ nên bắt đầu sàng lọc sớm nếu họ hàng bậc 1 mắc ung thư vú khi chưa mãn kinh.

Nhóm nguy cơ cao

Phương pháp sàng lọc được khuyến cáo cho đối tượng nguy cơ cao bao gồm cả XQ vú và cộng hưởng từ vú hàng năm. Đối với người không thể thực hiện chụp cộng hưởng từ thì thay thế bằng siêu âm tuyến vú.

Một số chú ý đặc biệt

Mô tuyến vú đặc: mô vú đặc liên quan với tăng nguy cơ bị ung thư vú và có thể giảm độ nhạy của XQ với các tổn thương nhỏ. Tuy vậy thì cũng không có sự khác biệt về các khuyến cáo sàng lọc cho các đối tượng này. 

Phẫu thuật thẩm mỹ: với các phụ nữ đã phẫu thuật nâng ngực vì các lý do lành tính thì các khuyến cáo về sàng lọc giống như những người không phẫu thuật nâng ngực.

Dự phòng ung thư cho những đối tượng nguy cơ cao

Với các phụ nữ có đột biến gen BRCA chưa có nguyện vọng phẫu thuật giảm thiểu nguy cơ thì cần phải theo dõi ung thư vú và chương trình sàng lọc được khuyến cáo như sau:

•  Khám lâm sàng vú: tự khám vú bắt đầu từ 18 tuổi và khám bới bác sỹ mỗi 6 tháng đến 1 năm bắt đầu từ tuổi 25
• Chụp XQ vú hàng năm: chụp XQ vú nên bắt đầu từ 30 tuổi hoặc cá nhân hóa nếu trong gia đình có người mắc ung thư vú dưới 25 tuổi
• Chụp cộng hưởng từ vú: chụp MRI vú được khuyến cáo hàng năm khi bắt đầu tuổi 25 và 6 tháng sau chụp XQ vú hàng năm
• Siêu âm vú: không được khuyến cáo thường xuyên nếu đối tượng đã chụp XQ và MRI vú
• Đối với phụ nữ mang đột biến gen BRCA và mắc ung thư vú: bệnh nhân có thể chọn phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến vú 2 bên kể cả khi có đủ chỉ định phẫu thuật bảo tồn bên bị ung thư để giảm thiểu nguy cơ ung thư vú lần 2.
• Sàng lọc có giá trị nhất cho những người có khả năng mắc ung thư vú và những người mà điều trị sớm đem lại hiệu quả cao hơn so với điều trị muộn do vậy chiến lược sàng lọc khác nhau với những đối tượng nguy cơ khác nhau.
• Chụp XQ vú là phương pháp duy nhất được thừa nhận trong sàng lọc
• Siêu âm, cộng hưởng từ, khám lâm sàng vú: chỉ mang tính chất bổ trợ thêm cho XQ vú
• Phụ nữ trên 40 tuổi: nên sàng lọc hàng năm. 
• Phụ nữ nguy cơ trung bình bao gồm những người có họ hàng bậc 1 mắc ung thư vú nhưng không nằm trong bệnh cảnh của các hội chứng di truyền. khuyến cáo sàng lọc tương tự với nhóm nguy cơ thông thường. 
• Phụ nữ nguy cơ cao: cần được gửi tới cơ sở chuyên sâu để đánh giá, theo dõi và cân nhắc xét nghiệm gen và các biện pháp giảm thiểu nguy cơ, khuyến cáo sàng lọc bằng cả chụp XQ vú và cộng hưởng từ vú hàng năm, bắt đầu từ tuổi 30.
• Phụ nữ có tuyến vú đặc có nguy cơ cao hơn mắc ung thư vú và giảm độ nhạy của XQ vú nhưng cách tiếp cận sàng lọc không khác so với các phụ nữ khác
• Quyết định về thực hiện sàng lọc cuối cùng thuộc về bệnh nhân nhưng phải trên cơ sở cân nhắc giữa lợi ích và nguy hại một cách cẩn thận sau khi trao đổi với bác sỹ.

Nguồn tham khảo: Bệnh viện K