Huyết tương tươi đông lạnh là gì?

Truyền máu là quá trình nhận máu hoặc nhận các chế phẩm máu từ người hiến tặng đến người bệnh cần phải truyền máu, bao gồm hồng cầu lắng, huyết tương và tiểu cầu. Máu được truyền cho người bệnh sẽ lưu trữ trong túi nhựa và truyền qua dây truyền có kim tiêm gắn vào tĩnh mạch cánh tay. Máu và các chế phẩm máu được dùng để thay thế cho lượng máu đã mất và điều chỉnh những bất thường trong máu trên cơ thể người bệnh mà hiện tại không giải pháp nào khác có thể thay thế được.

Bệnh nhân được truyền máu sẽ không cảm thấy đau nhưng một số trường hợp có thể cảm thấy khó chịu vì kim được gắn vào tĩnh mạch cánh tay. Mỗi đơn vị máu thường sẽ được truyền trong khoảng từ 2 đến 4 giờ.

Bệnh nhân sẽ được chỉ định truyền máu trong trường hợp:

• Bị mất máu nghiêm trọng do phẫu thuật hoặc tai nạn
• Mắc bệnh thiếu máu
• Bị rối loạn đông máu
• Hỗ trợ điều trị một số bệnh và các rối loạn máu.

Trong trường hợp có biện pháp thay thế và không cần thiết phải truyền máu hoặc chế phẩm thì sẽ chống chỉ định truyền máu cho người bệnh.

Nhiều người không biết huyết tương tươi là gì cho đến khi được bác sĩ giải thích. Huyết tương tươi là phần huyết tương được tách ra từ máu toàn phần tươi có nồng độ yếu tố V, VIII ở mức bình thường. Thành phần chủ yếu của huyết tương tươi gồm albumin, immunoglobulin và các yếu tố đông máu. Trong mỗi đơn vị huyết tương có thể tích từ 200ml - 250ml và nồng độ protein tối thiểu là 50g/lít.

Huyết tương tươi đông lạnh là phần huyết tương được tách ra từ máu toàn phần và được đông lạnh trong vòng 6 giờ sau khi lấy và dự trữ ở -18 độ C. Trong mỗi đơn vị huyết tương tươi đông lạnh có chứa 200ml và theo định nghĩa chứa 1 đơn vị yếu tố đông máu/ml và 1-2 mg fibrinogen/ ml. Thành phần huyết tương tươi đông lạnh gồm: Albumin, globulin miễn dịch, yếu tố đông máu bền vững, yếu tố VIII, còn khoảng 70%.

Bảo quản huyết tương tươi đông lạnh ở nhiệt độ -25 °C thì thời hạn sử dụng trong vòng 1 năm còn ở nhiệt độ < - 25 °C có thể được 2 năm.

Truyền huyết tương tươi đông lạnh phải đảm bảo nguyên tắc nhóm máu tương ứng ABO. Liều bắt đầu khoảng 10-15ml/kg hoặc 2-4 đơn vị huyết tương tươi đông lạnh làm tăng yếu tố đông máu lên 30%. Ngoài ra, để có thể hóa giải nhanh tác dụng của thuốc kháng vitamin K, cần khoảng 5-8ml/kg huyết tương tươi đông lạnh.

Huyết tương tươi đông lạnh được truyền trong vòng 2 giờ sau khi rã đông và truyền qua màng lọc 170 micron. Sau khi truyền, bệnh nhân cần được đánh giá về tình trạng chảy máu và chức năng đông máu.

Chỉ định truyền huyết tương tươi đông lạnh trong trường hợp:

• Bệnh nhân có ban xuất huyết do giảm tiểu cầu trong khi phải thay thế huyết tương.
• Bệnh nhân bị truyền máu khối lượng lớn và có triệu chứng của rối loạn và đang chảy máu.
• Bệnh nhân bị chảy máu cấp kèm giảm toàn bộ yếu tố đông máu
• Bệnh nhân thiếu antithrombine III khi không có antithrombine III đậm đặc để truyền.
• Mắc bệnh lý đông máu do tiêu thụ kèm giảm nặng các yếu tố đông máu
• Bệnh nhân có giảm một yếu tố đông máu bẩm sinh khi không có chế phẩm chuyên biệt để truyền.

Chống chỉ định truyền huyết tương tươi đông lạnh trong trường hợp:

• Bệnh nhân mắc rối loạn đông máu có thể điều trị hiệu quả hơn bằng các phương pháp điều trị đặc hiệu khác
• Chống chỉ định trong trường hợp truyền huyết tương tươi đông lạnh với mục đích chống tình trạng giảm thể tích tuần hoàn khi có các dịch truyền điện giải khác hoặc dịch truyền dạng keo.

Trong quá trình truyền huyết tương tươi đông lạnh cần thực hiện đúng chỉ định, lĩnh máu, phát máu và truyền máu theo quy trình truyền máu lâm sàng: Truyền bằng dụng cụ dành riêng cho truyền máu, truyền máu đúng nhóm ABO và Rh, theo dõi sát bệnh nhân trong và sau khi truyền máu.