Phân loại cổ lão hóa theo Dedo

Các dấu hiệu lão hóa ở cổ hình thành do một loạt các thay đổi liên quan đến di truyền và quá trình già đi của con người. Mỗi người sẽ có những dấu hiệu lão hóa riêng, góp phần vào vẻ già nua chung của vùng cổ. Các yếu tố giải phẫu học góp phần tạo nên đường viền cổ lý tưởng bao gồm:

• Da phẳng, mịn, không có nếp nhăn
• Có ít mỡ
• Cơ platysma săn chắc
• Cằm cân đối, rõ ràng
• Đường viền hàm dưới góc cạnh
• Góc cằm cổ từ 105-120 độ
• Nhìn rõ khuyết dưới xương móng, khuyết sụn giáp và đường viền trước của cơ ức-đòn-chũm

Tạo ra được những đường nét lý tưởng này nên là mục tiêu của mọi cuộc phẫu thuật trẻ hóa cổ. Tuy nhiên, để đạt được những mục tiêu này, phẫu thuật viên phải phân tích một cách cẩn thận và có hệ thống từng bệnh nhân, để xác định có những bất thường về mặt giải phẫu nào cần được giải quyết. Xử lý vấn đề theo hướng cá nhân hóa đảm bảo rằng các vấn đề của từng bệnh nhân được giải quyết hợp lý, để có thể trả lại dáng vẻ trẻ trung cho vùng cổ.

Các thành phần giải phẫu bị lão hóa ở cổ

Qúa trình lão hóa tác động đến từng thành phần giải phẫu ở cổ theo những mức độ khác nhau. Bác sĩ cần xác định các yếu tố giải phẫu này trước khi làm phẫu thuật và giải quyết tương ứng trong quá trình chỉnh sửa để mang lại kết quả thẩm mỹ tối ưu; bao gồm: da, mỡ, cơ Platysma (cơ bám cổ), vị trí cằm và các giải phẫu không thuận lợi khác.

Da

Theo thời gian, các sợi collagen và elastin bị thoái hóa khiến lớp da bên ngoài mất đi độ săn chắc và không còn bám chắc vào mô mềm của cổ. Da dư thừa và chùng xuống, dẫn đến nếp gấp ngang trên cổ và làm tù bẹt góc cằm-cổ.

Mỡ

Mỡ có thể tích tụ ở cổ do bẩm sinh hoặc tăng dần theo thời gian. Một số nghiên cứu giải phẫu đã chỉ ra rằngmỡ cổ phân bổ trong các khoang khác nhau. Một là dàn trải bên trên cơ bám cổ, bên dưới da; hai là bên dưới cơ bám cổ, phủ lên trên cơ hàm móng (mylohyoid); ba là mỡ má chảy xệ, làm hàm chùng nhão và làm đường quai hàm bớt sắc nét.

Về mặt lâm sàng rất khó phân biệt chính xác các ngăn giải phẫu của mỡ dưới da, đặc biệt những người có nhiều mỡ. Siêu âm có thể giúp phân biệt chính xác hơn, nhưng bác sĩ không bắt buộc phải dùng nó khi thăm khám cho bệnh nhân.

Cơ Platysma – cơ bám cổ

Cơ Platysma là cặp cơ được bao bọc bởi nhánh cổ của dây thần kinh sọ thứ 7. Nó bắt đầu từ cơ ngực lớn và cơ delta, chạy lên cổ và nối vào với đường viền dưới của hàm dưới. Rìa phía sau của cơ platysma nằm phía trước cơ ức đòn chũm. Tại điểm nối với hàm dưới, các sợi trung gian bám vào màng xương để cố định cơ khi co thắt. Các sợi trung gian liên kết chặt chẽ với cơ cười. Một phần ba phía sau của cơ Platysma quét lên trên cơ quan hàm dưới và hợp nhất với hệ thống mạc cơ nông trên mặt (SMAS). Da cổ được nuôi một phần bởi mạch máu xiên từ dưới cơ platysma lên. Những mạch máu và vách ngăn dạng sợi dày này len lỏi qua lớp mỡ dưới da, neo lớp hạ bì vào lớp mạc cơ nông và cơ Platysma.

Về già, cơ platysma dần lão hóa và chùng xuống ở đường giữa cổ. Ban đầu việc này sẽ dẫn đến hiện tượng vùng dưới cằm lồi ra, khi nhìn ngang thì góc cằm-cổ không còn góc cạnh nữa. Càng về sau, cơ platysma càng chùng trễ, thì các dải cơ cổ càng xuất hiện rõ ràng, chạy dọc từ dưới cằm xuống bên dưới cổ. Việc cơ platysma bị nhão cũng tạo điều kiện cho các thành phần khác ở cổ sa trễ theo.

Vị trí cằm

Vị trí cằm lý tưởng thì mới có cổ đẹp. Cằm tụt vào trong sẽ tạo cảm giác góc cằm-cổ bị tù bẹt, các dấu hiệu lão hóa cũng thường trầm trọng hơn ở những người có hàm dưới và cằm nhỏ. Về mặt thẩm mỹ, phần nhô ra xa nhất của cằm nên nằm trên đường thẳng kéo từ viền đỏ của môi dưới xuống, nữ có thể xa hơn một chút nhưng nam thì cần nằm đúng trên đường này.

Cằm nhỏ, kém lý tưởng thường là vấn đề bẩm sinh, nhưng cần cân nhắc trường hợp hấp thụ xương ổ răng dẫn đến cằm tụt ở người già.

Các yếu tố giải phẫu không thuận lợi khác

Xương móng nâng đỡ nền khoang miệng. Khi xương móng bẩm sinh nằm ở vị trí thấp hơn thì cơ trên xương móng bị kéo theo hướng dọc, khiến góc cằm-cổ bị tù. Trọng lực cũng có thể kéo xương móng xuống thấp hơn và biến nó trở thành trở ngại lớn đối với việc tạo ra đường nét thẩm mỹ tối ưu cho cổ.

Tuyến dưới hàm bị chảy xệ cũng thường thấy khi lão hóa, đặc trưng bởi hai chỗ phình ra ở cạnh trước của tam giác dưới hàm. Chẩn đoán bằng cách sờ nắn. Vị trí của các tuyến nên được làm sáng tỏ trước khi phẫu thuật, để phục vụ cho cả việc tư vấn cho bệnh nhân và lập kế hoạch phẫu thuật.

Sự phát triển quá mức của cơ trên móng, đặc biệt là cơ hàm dưới, cũng có thể làm cho cổ thô, to hơn. Dễ dàng xác định bằng cách cho bệnh nhân cúi đầu và há miệng.

Phân loại cổ lão hóa

Có rất nhiều hệ thống đã sắp xếp và phân loại cổ lão hóa, phổ biến nhất là hệ thống của Dedo. Phân loại cổ là phương pháp rất hữu ích trong việc xác định các yếu tố góp phần vào tình trạng thẩm mỹ của cổ bệnh nhân và để giúp định hướng các phương pháp phẫu thuật can thiệp.

Các loại cổ theo Dedo:

• Loại I: Cổ loại I có đầy đủ đặc điểm của một chiếc cổ lý tưởng (như đã mô tả ở đầu bài), có rất ít hoặc không có chút dấu hiệu lão hóa nào mà có thể cần đến phẫu thuật. Bệnh nhân với cổ loại I được khuyên nên chờ cho tới khi có thêm các dấu hiệu lão hóa, trước khi tìm kiếm phẫu thuật can thiệp.
• Loại II: Cổ loại II có da lỏng lẻo nhưng không nhiều mỡ thừa và cơ không quá chùng nhão. Với loại này, da phải được kéo căng lại nên cần bóc tách rộng, nhưng thường không cần rạch dưới cằm. Thường chỉ cần căng da mặt tiêu chuẩn kèm khâu gấp tổ hơn SMAS-platysma là được.
• Loại III: Đây là cổ có lớp mỡ dưới da dày, có thể là do gen hoặc do tích tụ trong quá trình sống, thường chỉ cần hút mỡ để cải thiện đường nét cổ.
• Loại IV: Đây là loại cổ đặc trưng với nhiều mức độ cơ platysma chảy xệ khác nhau, chẩn đoán khi bệnh nhân “nhăn nhó” mặt. Dấu hiệu dễ gặp là có các dải cơ cổ ở phía trước, nhưng thường khó đánh giá tình trạng cơ platysma do có mỡ tích tụ phía trên. Những bệnh nhân này cần một kiểu phẫu thuật nào đó có thao tác lên cơ platysma.
• Loại V: Bệnh nhân có cằm nhỏ, cằm tụt về sau, góp phần làm giảm độ thẩm mỹ của cổ và sẽ cần độn cằm hoặc phẫu thuật xương hàm dưới.
• Loại VI: Bệnh nhân có vị trí xương móng bất thường. Xương móng quá thấp hoặc khoảng cách giữa hàm dưới và xương móng quá thấp, làm hạn chế tác động của phẫu thuật cổ. Bệnh nhân có xương móng thấp bất thường cần được tư vấn trước phẫu thuật vì hiện nay chưa có quy trình hiệu quả để nâng xương móng lên, vì thế kết quả phẫu thuật của họ có khả năng sẽ không được tối ưu.

Tham vấn y khoa: Bauman Clinic