Biện pháp khắc phục teo âm đạo

Nội dung chính của bài viết

• Khi phụ nữ bắt đầu mãn kinh, nồng độ estrogen giảm thấp gây ra tình trạng teo âm đạo.
• Teo âm đạo khiến cho mô âm đạo bị mỏng đi, khô, viêm và đau đớn.
• Phương pháp điều trị bước đầu để khắc phục các triệu chứng teo âm đạo thường là dùng kem dưỡng ẩm âm đạo và gel bôi trơn khi quan hệ tình dục.
• Ngoài ra, có thể dùng thuốc không kê đơn hay kê đơn, hoặc liệu pháp thay thế estrogen để điều trị tình trạng này.
• Không có cách nào có thể ngăn ngừa hoàn toàn chứng teo âm đạo nhưng hãy hoạt động tình dục thường xuyên, bỏ hút thuốc để iảm thiểu nguy cơ.

Teo âm đạo là gì?

Teo âm đạo là một vấn đề mà rất nhiều phụ nữ găp phải trong và sau khi mãn kinh. Vấn đề này khiến cho mô âm đạo bị mỏng đi, khô, viêm và đau đớn.

Teo âm đạo cũng có thể gây ra các vấn đề về tiết niệu và đau khi quan hệ tình dục. Các vấn đề về tiết niệu gồm có:

• Nóng rát và châm chích khi đi tiểu
• Thường xuyên buồn tiểu
• Rò rỉ nước tiểu khi ho, hắt hơi hoặc vận động mạnh

Những triệu chứng về tiết niệu luôn đi kèm với các triệu chứng teo âm đạo. Vì vậy nên những vấn đề này được gọi chung là hội chứng niệu dục thời kì mãn kinh (genitourinary syndrome of menopause - GSM) và có thể điều trị được bằng nhiều biện pháp khác nhau.

Triệu chứng

Các triệu chứng phổ biến nhất của hội chứng niệu dục thời kì mãn kinh gồm có:

• Khô âm đạo
• Nóng rát âm đạo
• Ngứa ngáy bộ phận sinh dục
• Dịch tiết âm đạo (khí hư) bất thường
• Đau đớn, nóng rát, khó chịu khi quan hệ tình dục
• Chảy máu sau quan hệ tình dục
• Tiểu không tự chủ
• Đau rát khi đi tiểu
• Thường xuyên buồn tiểu
• Viêm đường tiết niệu tái đi tái lại

Các triệu chứng này thường xuất hiện trong giai đoạn tiền mãn kinh. Khi nồng độ estrogen giảm, phụ nữ sẽ bắt đầu gặp các dấu hiệu ban đầu như khô âm đạo và dẫn đến khó chịu khi quan hệ tình dục. Ở giai đoạn này, thường chỉ cần dùng kem dưỡng ẩm âm đạo và gel bôi trơn là đủ để làm giảm các triệu chứng.

Khi nồng độ estrogen giảm đáng kể, các triệu chứng sẽ trở nên nặng hơn. Lúc này, nếu chỉ dùng kem dưỡng ẩm hay gel bôi trơn thì sẽ không đủ để khắc phục vấn đề mà cần phải bổ sung estrogen để giảm các triệu chứng khó chịu.

Phương pháp điều trị teo âm đạo

Có nhiều phương pháp để điều trị tình trạng teo âm đạo hay hội chứng niệu dục thời kỳ mãn kinh. Một số phương pháp cần sử dụng các loại thuốc kê đơn trong khi cũng có những phương pháp chỉ cần dùng các sản phẩm và thuốc không kê đơn.

Phương pháp điều trị bước đầu để khắc phục các triệu chứng teo âm đạo thường là dùng kem dưỡng ẩm âm đạo và gel bôi trơn khi quan hệ tình dục.

Kem dưỡng ẩm giúp bổ sung độ ẩm tự nhiên trong âm đạo và làm giảm các triệu chứng đau rát, ngứa ngáy. Có thể cần dùng kem dưỡng ẩm hai ngày một lần. Gel bôi trơn có tác dụng thay thế lượng dịch bôi trơn tự nhiên của âm đạo, làm giảm ma sát khi thâm nhập trong khi quan hệ tình dục và giảm đau rát, ngăn ngừa chảy máu. Ngoài ra còn có các loại thuốc không kê đơn khác ví dụ như benzocaine dạng bôi.

Lưu ý, nên chọn các sản phẩm gel bôi trơn gốc nước không chứa glycerin vì glycerin có thể gây đau rát và ngứa nếu như có vết xước trong âm đạo. Không nên chọn gel bôi trơn gốc dầu vì thành phần dầu mỏ (petroleum) trong những sản phẩm này có thể gây kích ứng và làm hỏng bao cao su.

Hoặc cũng có thể chọn gel bôi trơn silicone. Loại gel bôi trơn này cũng an toàn khi dùng cùng với bao cao su, cho cảm giác tự nhiên hơn so với gel bôi trơn gốc nước và bám lâu hơn nên ít phải bôi lại hơn trong khi quan hệ tình dục.

Tìm hiểu thêm về phương pháp điều trị teo âm đạo tự nhiên

Nếu như đã thử các phương pháp này mà các triệu chứng teo âm đạo vẫn không cải thiện thì sẽ cần chuyển sang liệu pháp estrogen hay liệu pháp hormone thay thế. Liệu pháp này có các dạng khác nhau như dạng kem bôi, viên đặt, vòng âm đạo, miếng dán hay thuốc đường uống.

Kem bôi

Có thể bổ sung estrogen bằng cách bôi kem trực tiếp vào âm đạo. Đây là một trong những cách hiệu quả nhất để tăng nồng độ estrogen. Khi mới sử dụng kem bôi estrogen thì có thể dùng mỗi tối trong từ 2 đến 4 tuần. Sau đó thì cách 2 – 3 ngày mới cần bôi kem một lần.

Viên đặt

Viên đặt là những viên thuốc được đưa vào bên trong âm đạo. Khi thuốc tan ra, âm đạo sẽ hấp thụ lượng estrogen được giải phóng. Trong vài tuần đầu sử dụng thì thường cần dùng cách ngày. Sau đó thì có thể dùng hàng ngày. Nên đặt thuốc vào buổi tối ngay trước khi đi ngủ để tránh bị rò rỉ ra ngoài.

Vòng âm đạo

Vòng âm đạo là vòng tròn bằng cao su dẻo được đưa vào phần trên của âm đạo. Quá trình đặt vòng estrogen cần được thực hiện bởi bác sĩ phụ khoa. Sau khi vào vị trí, vòng sẽ liên tục giải phóng ra estrogen. Đây là một lựa chọn thuận tiện, phù hợp cho những người thường hay quên dùng thuốc. Vòng estrogen âm đạo cần được thay sau khoảng 3 tháng một lần.

Các lựa chọn khác

Nếu hội chứng niệu dục thời kỳ mãn kinh đi kèm nhiều triệu chứng mãn kinh khác thì sẽ cần đến các loại liệu pháp estrogen hiệu quả hơn, ví dụ như:

• Thuốc đường uống
• Vòng âm đạo liều cao
• Miếng dán
• Gel

Những lựa chọn điều trị này được dùng theo đơn của bác sĩ.

Trong những trường hợp vẫn còn tử cung (không phải phẫu thuật cắt tử cung) thì bác sĩ sẽ kê cả progestin kèm theo liệu pháp estrogen để ngăn ngừa nguy cơ ung thư. Với những phụ nữ đã phẫu thuật cắt tử cung thì chỉ cần bổ sung estrogen là đủ.

Tác dụng phụ của liệu pháp estrogen

Hiện nay, thay thế estrogen là biện pháp tốt nhất để khắc phục chứng teo âm đạo và hội chứng niệu dục thời kỳ mãn kinh. Tuy nhiên, không phải tất cả mọi phụ nữ đều phù hợp với phương pháp điều trị này.

Việc bổ sung estrogen có thể gây ra các tác dụng phụ tạm thời và cả những rủi ro lâu dài nên liệu pháp này đôi khi không được khuyến khích. Liệu pháp estrogen hay liệu pháp hormone thay thế có thể gây ra các tác dụng phụ tạm thời như:

• Chướng bụng, đầy hơi
• Vú căng đau, nhạy cảm
• Sưng phù ở các bộ phận khác của cơ thể
• Cơ thể mệt mỏi
• Chuột rút chân
• Đau đầu
• Khó tiêu
• Chảy máu âm đạo bất thường

Bên cạnh đó, liệu pháp này còn làm tăng nguy cơ măc các vấn đề về sức khỏe như:

• Huyết khối tĩnh mạch sâu (hình thành cục máu đông trong tĩnh mạch sâu bên trong cơ thể, thường là ở chân)
• Đột quỵ
• Ung thư nội mạc tử cung

Đối với những phụ nữ vốn đã có nguy cơ cao gặp phải những vấn đề này thì liệu pháp hormone thay thế không phải là giải pháp phù hợp. Nếu vẫn cần điều trị bằng phương pháp này thì bác sĩ sẽ kê liều estrogen thấp nhất có thể.

Với những người có tiền sử ung thư thì cần đi khám bác sĩ chuyên khoa trước khi bắt đầu điều trị hội chứng niệu dục thời kỳ mãn kinh. Bác sĩ chuyên khoa hiểu rõ hơn về các yếu tố nguy cơ và sẽ tư vấn phương pháp điều trị phù hợp.

Ngăn ngừa teo âm đạo

Không có cách nào có thể ngăn ngừa hoàn toàn chứng teo âm đạo nhưng có thể giảm thiểu nguy cơ.

Hoạt động tình dục thường xuyên sẽ giúp tăng cường và duy trì sức khỏe âm đạo nhờ làm tăng sự lưu thông máu đến bộ phận sinh dục và giúp giữ cho các mô âm đạo ở trong trạng thái khỏe mạnh.

Nếu hút thuốc lá thì nên bỏ ngay. Hút thuốc sẽ làm giảm lưu thông máu và cản trở lưu lượng máu đến âm đạo. Ngoài ra, các hóa chất trong thuốc lá còn ảnh hưởng đến lượng estrogen tự nhiên trong cơ thể. Bất cứ tác nhân nào làm giảm nồng độ estrogen tự nhiên đều có tác động tiêu cực đến sức khỏe âm đạo.

Nếu gặp phải bất kỳ triệu chứng bất thường nào thì nên đi khám bác sĩ để tìm ra nguyên nhân và được tư vấn về biện pháp điều trị phù hợp