Tìm hiểu về Dị ứng thuốc gây mê và sốc phản vệ - Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn

Bài Phỏng vấn Phó Giáo Sư Gareth S Kantor, MD. Khoa Gây Mê Hồi Sức - Bệnh Viện Trường Đại Học Y Khoa Case  Western Reserve University 

Điều gì sẽ xảy ra khi bệnh nhân dị ứng với các thuốc gây mê được sử dụng cho họ?

Trả lời:

Dị ứng là đáp ứng của hệ thống miễn dịch đối với một chất ngoại lai. Chất này, còn gọi là kháng nguyên, thường là một chất vô hại đối với cơ thể như penicillin chẳng hạn. Các phản ứng dị ứng nặng (sốc phản vệ) xảy ra trong khi gây mê thường rất hiếm gặp với tỉ lệ từ 1/5000 đến 1/25.000 trường hợp gây mê. Tuy vậy, các phản ứng này đôi khi có thể dẫn đến tử vong với tỉ lệ là 3,4%.

- Khi bị sốc phản vệ, bệnh nhân sẽ khó thở do tắc nghẽn các đường hô hấp. Có thể xảy ra sưng phù mặt và miệng, và đôi khi nổi sẩn đỏ ngoài da. Tim và các mạch máu bị ảnh hưởng nặng, biểu hiện chủ yếu bằng nhịp tim nhanh và huyết áp tụt đến mức độ nguy hiểm.

- Sốc phản vệ xảy ra trong khi gây mê cũng diễn ra theo cách thức tương tự như trên nhưng có 3 chi tiết riêng biệt như sau:

• Bệnh nhân mê nên không thể báo cho thầy thuốc biết về các triệu chứng sớm là cảm giác choáng váng chóng mặt hoặc khó thở của mình.
• Trong một cas gây mê điển hình có thể cần phải dùng đến nhiều loại thuốc, do đó thật khó biết chính xác thuốc nào là nguyên nhân gây ra sốc phản vệ.
• Trong lúc gây mê có nhiều nguyên nhân khác có thể gây tụt huyết áp hoặc tắc nghẽn đường hô hấp. Chẩn đoán sốc phản vệ do đó không phải lúc nào cũng dễ dàng.

Mặc dù các phản ứng dị ứng nặng có thể hơi khó phát hiện hơn khi gây mê, bệnh nhân sốc phản vệ lúc đó lại ở trong một điều kiện lý tưởng để được cấp cứu kịp thời vì tất cả các trang thiết bị và thuốc men cần thiết đều trong tầm tay bác sĩ gây mê hồi sức. Bác sĩ gây mê hồi sức lại chính là các chuyên gia trong điều trị loại phản ứng này.

Việc điều trị bao gồm đặt ống nội khí quản để giúp thở, dịch truyền tĩnh mạch, và dùng một số thuốc cấp cứu mà quan trọng nhất là epinephrine (adrenaline). Cấp cứu sớm và đúng cách đem đến kết quả tốt trong đa số trường hợp.

Thêm 2 điều sau cùng về dị ứng:

• Thứ nhất, nhiều phản ứng dị ứng thường không gây nguy hiểm đến tính mạng, đa phần chỉ là sẩn ngứa thoáng qua trên da hoặc các triệu chứng như buồn nôn và ói mửa.
• Thứ hai,  nhiều phản ứng thuốc không phải là dị ứng thực sự mà chỉ là biểu hiện của sự tăng tính nhạy cảm đối với các tác dụng phụ thông thường của thuốc.

Nguồn: Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn