Thuốc kháng histamin là gì và cách sử dụng hợp lý?
1. Histamin là gì?
Histamin là chất trung gian có vai trò quan trọng trong phản ứng dị ứng. Đích tác động của histamin trong cơ thể bao gồm thụ thể histamin H1 (có ở nhiều loại tế bào khác nhau như ở cơ trơn hô hấp, mạch máu, các bạch cầu ...) và thụ thể H2 (có ở tế bào thành dạ dày). Khi các tác nhân dị ứng xâm nhập cơ thể, histamine được phóng thích tác động lên thụ thể H1 gây ra phản ứng dị ứng (phù nề, viêm, ngứa, phát ban, co thắt khí quản ...). Còn khi tác động lên thụ thể H2, histamin gây tăng tiết acid dịch vị, nếu quá mức có thể gây viêm loét dạ dày.
2. Các loại thuốc kháng histamin
Các thuốc kháng histamin là chất đối kháng cạnh tranh với histamin tại thụ thể tương ứng. Tùy vào sự đối kháng diễn ra trên thụ thể H1 hoặc H2 mà ta chia thuốc kháng histamin làm 2 loại: một là thuốc kháng histamin H1 có tác dụng chống dị ứng và hai là thuốc kháng histamin H2 giúp giảm tiết acid dạ dày. Trong điều trị dị ứng, thuốc kháng histamin H1 thường là lựa chọn đầu tay và an toàn, trong khi thuốc kháng histamin H2 dùng để giảm tiết acid, điều trị viêm loét dạ dày.
2.1 Thuốc kháng histamin H1
Hiện có nhiều loại thuốc kháng histamin H1 có nhiều loại trên thị trường bao gồm 2 nhóm chủ yếu là thuốc thế hệ 1 và thuốc thế hệ 2.
- Thuốc kháng histamin H1 thế hệ 1: gồm các thuốc như promethazin, clorpheniramin, diphenhydramin, hydroxyzin... Đây là các kháng histamin cổ điển, ra đời từ những năm 1930. Các thuốc thế hệ 1 qua được hàng rào máu não nên có tác dụng phụ gây buồn ngủ. Thời gian thuốc tác dụng ngắn nên người dùng phải dùng thuốc nhiều lần trong ngày.
- Thuốc kháng histamin thế hệ 2: gồm những thuốc như loratadin, cetirizin, fexofenadin ... Thuốc kháng histamin H1 thế hệ 2 ít tác dụng phụ gây buồn ngủ hơn thuốc thế hệ 1 nên được sử dụng rộng rãi hơn trong điều trị.
2.2 Thuốc kháng histamin H2
Thuốc kháng histamin H2 điển hình như cimetidin, famotidin, ranitidin ... được dùng trong điều trị loét dạ dày - tá tràng, trào ngược dạ dày - thực quản. Các tác dụng phụ có thể gặp phải khi dùng thuốc bao gồm tiêu chảy, đau đầu, chóng mặt ... Tuy nhiên, các phản ứng này là hiếm xảy ra và thuốc được xem là an toàn cho phần lớn người dùng thuốc.
3. Sử dụng thuốc kháng histamin H1 như thế nào?
Các thuốc kháng histamin H1 được chỉ định trong điều trị phản ứng dị ứng cấp và mạn tính với các triệu chứng như: sổ mũi, nổi ban đỏ, mẩn ngứa, mề đay. viêm da dị ứng...
Tuy nhiên, thuốc kháng histamin chỉ giúp làm giảm triệu chứng, không làm thay đổi căn nguyên của bệnh nên việc xác định và tránh các tác nhân gây dị ứng (như phấn hoa, khói bụi, thức ăn, các loại thuốc, mỹ phẩm khác...) mới giúp bệnh được điều trị dứt điểm. Tuy nhiên trong một số trường hợp, việc tìm căn nguyên gây bệnh cần phải có sự am hiểu và thăm khám của bác sĩ điều trị để có hiệu quả tốt nhất.
Trong trường hợp bệnh nhân dị ứng nặng (như sốc phản vệ), histamin được giải phóng ồ ạt, chỉ dùng thuốc kháng histamin H1 không thể giải quyết được mà phải nhanh chóng đưa người bệnh đến cấp cứu để được cứu chữa thích hợp.
Bên cạnh đó, một số thuốc thuộc thế hệ 1 cũng được dùng làm thuốc chống say tàu xe do có tác dụng gây ngủ, an thần nhẹ, giúp giảm nhẹ tình trạng rối loạn tiền đình, chóng mặt và buồn nôn.
4. Điều cần lưu ý khi sử dụng thuốc kháng histamin H1
Thuốc kháng histamin H1 thế hệ 1 có tác dụng phụ trên hệ thần kinh trung ương như gây buồn ngủ, mất tập trung, chóng mặt, do vậy không nên sử dụng khi đang lái tàu xe, làm việc trên cao, vận hành máy móc hoặc những công việc cần sự tỉnh táo. Các thuốc thế hệ 1 còn có phụ gây khô môi, táo bón, nhịp tim nhanh, bí tiểu khi dùng lâu dài. Các thuốc kháng histamin H1 thế hệ 2 ít gặp các tác dụng phụ kể trên hơn thuốc thế hệ 1.
Tóm lại, thuốc kháng histamin H1 có hiệu quả trong việc giảm các triệu chứng do dị ứng như ngứa ngáy, chảy mũi .... Các thuốc này có vai trò lớn trong điều trị các bệnh lý như viêm mũi dị ứng, viêm kết mạc dị ứng và mày đay. Có lịch sử lâu đời và tính an toàn được chứng minh qua nhiều năm, các thuốc kháng histamin là những thuốc không kê đơn được sử dụng rộng rãi và hiệu quả trong điều trị.
Đau đầu do căng thẳng là tình trạng rất phổ biến hiện nay, nguyên nhân chính là do các cơ trở nên căng cứng do stress, lo lắng, chấn thương, trầm cảm... Ngoài các biện pháp thư giãn thì thuốc là một lựa chọn cấp thiết đối với tình trạng này, trong đó có thuốc Zebutal. Vậy Zebutal là thuốc gì?
Thuốc Xyzbac là một sản phẩm vitamin tổng hợp có tác dụng trong điều trị hoặc ngăn chặn sự thiếu hụt vitamin do chế độ ăn uống thiếu chất dinh dưỡng, do bệnh tật nào đó hoặc trong quá trình mang thai.
Thuốc Ursodiol dùng để điều trị và ngăn ngừa sự hình thành sỏi mật ở những người béo phì. Ngoài ra, Ursodiol còn được dùng để điều trị các bệnh về gan. Thuốc được sử dụng theo đường uống dưới sự chỉ dẫn của bác sĩ.
Thuốc Viactiv là sản phẩm có hiệu quả và được lựa chọn sử dụng nhiều trong điều trị tình trạng canxi máu thấp. Để thuốc phát huy hiệu quả, an toàn cũng như hạn chế được tác dụng phụ, người bệnh nên sử dụng Viactiv theo chỉ định của bác sĩ.
Thuốc Xelpros là một thuốc giảm áp lực trong mắt, giúp điều trị một số bệnh về mắt nhất định như tăng nhãn áp góc mở, tăng huyết áp mắt. Vậy Xelpros nên dùng như thế nào cho hiệu quả?
Hiện nay, việc sử dụng thuốc để điều trị bệnh cảm cúm đã trở thành thói quen ở nhiều người. Trong đó, Tiffy và Decolgen là hai loại thuốc trị cảm cúm phổ biến được lựa chọn nhiều nhất. Tuy nhiên, sử dụng Tiffy hay Decolgen là tốt hơn khi bị cảm cúm là nỗi băn khoăn của hầu hết mọi người.
