Thuốc Epivir: Công dụng, chỉ định và lưu ý khi dùng

Epivir là một trong các nhóm thuốc được sử dụng để điều trị và giúp kiểm soát lây nhiễm HIV. Thuốc Epivir có tác dụng làm giảm tải lượng vi rút HIV trong cơ thể người bệnh, qua đó giúp hệ thống miễn dịch hoạt động tốt hơn. Kết quả cuối cùng là người bệnh hạn nguy cơ mắc các biến chứng của HIV (như nhiễm trùng, ung thư) và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Hoạt chất của thuốc Epivir là Lamivudin, thuộc nhóm thuốc ức chế men sao chép ngược nucleosid - NRTI. Lamivudine không phải là thuốc chữa khỏi hoàn toàn HIV. Vì vậy, để giảm nguy cơ lây nhiễm HIV cho người khác, người bệnh hãy tiếp tục dùng tất cả các loại thuốc điều trị HIV theo đúng chỉ định của bác sĩ, quan hệ tình dục an toàn bằng bao cao su, không dùng chung các vật dụng cá nhân (như kim tiêm, bàn chải đánh răng và dao cạo râu) đã tiếp xúc với máu hoặc dịch tiết cơ thể người bệnh.

Thuốc Epivir sử dụng đường uống, có thể kèm thức ăn hoặc không, thường 1-2 lần mỗi ngày hoặc theo chỉ dẫn của bác sĩ. Liều lượng Epivir dựa trên tình trạng sức khỏe và đáp ứng với điều trị của bệnh nhân HIV. Ở trẻ em, liều lượng thuốc tính theo cân nặng.

Một vấn đề rất quan trọng là người bệnh phải tiếp tục dùng thuốc Epivir (và các thuốc điều trị HIV khác) theo đúng chỉ định của bác sĩ. Không bỏ qua bất kỳ liều nào, đồng thời không tự ý tăng liều, dùng quá nhiều lần trong ngày hơn so với quy định hoặc ngừng dùng thuốc (ngay cả trong thời gian ngắn) trừ khi được bác sĩ hướng dẫn. Việc bỏ thuốc hoặc thay đổi liều lượng mà không được sự chấp thuận của bác sĩ có thể khiến tải lượng vi rút HIV tăng lên, tăng nguy cơ kháng thuốc hoặc làm trầm trọng thêm các tác dụng phụ.

Để có hiệu quả tốt nhất, bệnh nhân hãy uống thuốc Epivir vào các thời điểm cách đều nhau, do đó hãy dùng thuốc vào cùng (các) thời điểm mỗi ngày để tránh bỏ quên bất kỳ liều nào.

Tác dụng không mong muốn hay gặp của thuốc Epivir bao gồm:

• Đau đầu;
• Chóng mặt;
• Buồn nôn;
• Tiêu chảy;
• Khó ngủ.

Nếu bất kỳ tác dụng nào của thuốc Epivir trong các tác dụng trên kéo dài hoặc tiến triển xấu đi, bệnh nhân hãy thông báo nhanh chóng cho bác sĩ hoặc dược sĩ.

Hiếm khi, lamivudine có thể gây ra các vấn đề về gan nghiêm trọng (đôi khi gây tử vong) và tăng axit lactic máu (nhiễm toan axit lactic). Những tác dụng phụ nghiêm trọng này có thể dễ xảy ra hơn ở phụ nữ và người béo phì. Gọi ngay cho cấp cứu khi người bệnh có bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng nào sau đây, bao gồm:

• Các triệu chứng của các vấn đề về gan (như buồn nôn, nôn không ngừng, chán ăn, đau dạ dày hoặc đau bụng, vàng mắt/da, nước tiểu sẫm màu);
• Các triệu chứng của nhiễm toan lactic (như thở nhanh sâu, buồn ngủ, buồn nôn/nôn ói).

Khi hệ thống miễn dịch người bệnh hoạt động mạnh hơn có thể khiến cơ thể bắt đầu chống lại các bệnh nhiễm trùng hiện mắc hoặc tái phát các triệu chứng nhiễm trùng cũ. Đôi khi người bệnh gặp khó khăn khi hệ thống miễn dịch hoạt động quá mức, phản ứng này có thể xảy ra bất cứ lúc nào (ngay sau khi bắt đầu điều trị HIV hoặc nhiều tháng sau đó). Nhận trợ giúp y tế ngay lập tức khi người bệnh có các triệu chứng nghiêm trọng sau đây trong quá trình dùng thuốc Epivir:

• Sụt cân không rõ nguyên nhân;
• Mệt mỏi nhiều;
• Đau hoặc yếu cơ dai dẳng;
• Đau đầu dữ dội hoặc dai dẳng;
• Đau khớp;
• Tê ngứa tay chân;
• Thay đổi thị lực;
• Dấu hiệu nhiễm trùng (như sốt, ớn lạnh, sưng hạch bạch huyết, khó thở, ho, vết loét da không lành);
• Các dấu hiệu của tuyến giáp hoạt động quá mức (như khó chịu, căng thẳng, sợ nóng, nhịp tim nhanh/không đều, mắt lồi, bướu cổ);
• Dấu hiệu của hội chứng Guillain - Barre (như khó thở/nuốt/cử động mắt, liệt thần kinh mặt, khó nói).

Một số tác dụng phụ không mong muốn ít gặp của thuốc Epivir nhưng nghiêm trọng:

• Bệnh lý tâm thần/tâm trạng (như trầm cảm);
• Đau dạ dày/hông lưng kèm theo buồn nôn (do viêm tụ);
• Dễ chảy máu/bầm tím;
• Dấu hiệu của bệnh thiếu máu (mệt mỏi bất thường, tim đập nhanh, da xanh xao).

Trước khi sử dụng thuốc Epivir, người bệnh cần trao đổi với bác sĩ nếu tiền sử từng dị ứng với lamivudine hoặc nếu có bất kỳ dị ứng nào khác. Bác sĩ cần lưu ý một tiền sử bệnh của bệnh nhân, đặc biệt là:

• Viêm tụy;
• Các vấn đề về thận;
• Các vấn đề về gan (như viêm gan B hoặc C, xơ gan);
• Sử dụng rượu.

Tránh đồ uống có cồn vì chúng có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề về gan và/hoặc viêm tụy. Thuốc Epivir có thể làm cho người bệnh chóng mặt. Không sử dụng rượu, cần sa và làm các hoạt động đòi hỏi tỉnh táo nếu người bệnh không đảm bảo an toàn. Thận trọng khi sử dụng thuốc Epivir cho trẻ em vì đây là nhóm tuổi có thể nhạy cảm hơn với tác dụng của thuốc, đặc biệt là tăng nguy cơ viêm tụy.

Chức năng của thận suy giảm tuổi tác tăng lên. Epivir được thải trừ bởi thận. Do đó, cần thận trọng khi sử dụng thuốc Epivir ở người lớn tuổi vì họ có thể nhạy cảm hơn với tác dụng phụ.

Thông báo cho bác sĩ biết nếu bệnh nhân đang mang thai trước khi sử dụng thuốc Epivir. Việc điều trị bằng thuốc Epivir có thể làm giảm nguy cơ lây nhiễm HIV cho em bé. Lamivudin đi vào sữa mẹ. Tuy nhiên, vì sữa mẹ cũng là một đường có thể lây truyền HIV nên bà mẹ mắc HIV không nên cho con bú.

Tương tác thuốc có thể thay đổi cách hoạt động của thuốc Epivir hoặc làm tăng nguy cơ mắc các tác dụng phụ nghiêm trọng. Một số sản phẩm có thể tương tác với thuốc Epivir là: orlistat, sorbitol.

Emtricitabine là hoạt chất tương tự như lamivudine, vì vậy không nên dùng chung với 2 thuốc này với nhau. Kiểm tra nhãn của tất cả các loại thuốc điều trị HIV vì chúng có thể chứa các thành phần tương tự thuốc Epivir. Dùng quá nhiều các loại thuốc không chắc chắn sẽ cải thiện tình trạng bệnh nhưng có thể tiềm tàng nguy cơ gây nhiều tác dụng phụ hơn.

Các xét nghiệm như xét nghiệm chức năng thận, xét nghiệm gan, tải lượng vi-rút, số lượng tế bào T nên được thực hiện định kỳ để theo dõi sự tiến triển của bệnh hoặc kiểm tra các tác dụng phụ của thuốc Epivir. Nếu bỏ lỡ một liều, hãy dùng thuốc Epivir ngay khi nhớ ra, tuy nhiên nếu đã gần đến thời điểm của liều tiếp theo, hãy bỏ qua liều thuốc Epivir đã quên và uống thuốc vào thời điểm bình thường, không gấp đôi liều.

Bảo quản thuốc Epivir của Mỹ ở nhiệt độ phòng 77 độ F (25 độ C), tránh ánh sáng và độ ẩm. Thuốc Epivir có thể cho phép bảo quản trong thời gian ngắn ở 59-86 độ F (15-30 độ C), không lưu trữ trong phòng tắm. Bảo quản thuốc Epivir của Canada trong khoảng 36-86 độ F (2-30 độ C), tránh ánh sáng và độ ẩm, không lưu trữ thuốc trong phòng tắm.

Thuốc Epivir được bác sĩ chỉ định điều trị, kiểm soát lượng virus HIV. Để thuốc phát huy tác dụng tốt nhất, người bệnh cần dùng thuốc theo đơn, khi có những dấu hiệu bất thường cần đến các trung tâm y tế để thăm khám và điều trị.

webmd.com