Nhận biết và điều trị nấm miệng - Bệnh viện Bạch Mai

Nấm miệng là một tình trạng mà trong đó các loại nấm Candida albicans tích tụ trên niêm mạc miệng gây tổn thương răng miệng, thường là trên lưỡi hoặc má trong.

Các tổn thương có thể bị đau và có thể chảy máu một chút khi cạo ra. Đôi khi nấm có thể lây lan sang vòm miệng, nướu răng, amidan hoặc sau cổ họng. Nấm miệng là một vấn đề nhỏ nếu đang khỏe mạnh, nhưng nếu có một hệ thống miễn dịch suy yếu, các triệu chứng của bệnh nấm miệng có thể nặng hơn và khó kiểm soát.

Dấu hiệu nhận biết

Ai cũng có thể mắc nấm miệng, tuy nhiên nhiều khả năng xảy ra ở trẻ nhỏ và những người đeo răng giả, sử dụng corticosteroid hít hoặc có tổn thương hệ thống miễn dịch.

Ban đầu, nấm miệng có thể không có triệu chứng đáng chú ý.

Các dấu hiệu và triệu chứng có thể phát triển đột ngột, nhưng chúng có thể tồn tại trong một thời gian dài:

• Tổn thương kem trắng trên lưỡi, má bên trong và đôi khi trên vòm miệng, lợi và amidan
• Tổn thương với hình giống như pho mát cottage
• Đau
• Chảy máu nếu tổn thương cọ xát hoặc cạo
• Nứt ở góc miệng
• Cảm giác bông trong miệng
• Mất vị.

Trong trường hợp nặng, các tổn thương có thể lan xuống thực quản (Candida thực quản). Nếu điều này xảy ra, có thể gặp khó nuốt hoặc cảm thấy như là thực phẩm đang mắc kẹt trong cổ họng.

Ai dễ mắc?

Nấm miệng và nhiễm trùng Candida khác có thể xảy ra khi hệ thống miễn dịch bị yếu đi vì bệnh hoặc các loại thuốc như prednisone, hoặc khi kháng sinh làm nhiễu loạn sự cân bằng tự nhiên của các vi sinh vật trong cơ thể.

Hoặc nhiễm các bệnh: HIV/AIDS, ung thư, đái tháo đường, nhiễm trùng nấm men âm đạo…

Bệnh có nguy hiểm?

Nấm miệng hiếm khi là một vấn đề cho trẻ em và người lớn khỏe mạnh, mặc dù sự lây nhiễm có thể trở lại ngay cả sau khi nó được điều trị. Đối với những người bị tổn thương hệ thống miễn dịch, nấm có thể nghiêm trọng hơn.

Nếu có HIV, có thể có đặc biệt là triệu chứng nghiêm trọng trong miệng hoặc thực quản, có thể ăn đau đớn và khó khăn. Nếu nhiễm trùng lan xuống ruột, nó sẽ trở thành khó khăn để nhận được đầy đủ dinh dưỡng.

Ngoài ra, nấm có nhiều khả năng lan truyền đến các bộ phận khác của cơ thể nếu bị ung thư hoặc các điều kiện khác mà làm suy yếu hệ thống miễn dịch. Trong trường hợp đó, các khu vực có nhiều khả năng bị ảnh hưởng bao gồm đường tiêu hóa, phổi và gan.

Cần điều trị thế nào?

Mục tiêu của điều trị nấm miệng là để ngăn chặn sự lây lan nhanh chóng của các loại nấm, nhưng cách tốt nhất có thể phụ thuộc vào tuổi tác, sức khỏe tổng thể và nguyên nhân của nhiễm trùng.

Đối với trẻ sơ sinh và cho con bú: 

Nếu đang cho con bú, trẻ sơ sinh đã có nấm miệng và sẽ là tốt nhất nếu là cả hai điều trị. Nếu không, có khả năng các nhiễm trùng trở lại. Bác sĩ có thể kê toa một loại thuốc kháng nấm nhẹ cho em bé và kem chống nấm cho vú.

Nếu em bé sử dụng một núm vú hoặc nguồn cấp từ chai, rửa sạch núm vú và núm vú trong dung dịch nước và giấm phần bằng nhau hàng ngày và phơi khô để ngăn chặn sự phát triển nấm. Ngoài ra, nếu sử dụng một máy bơm vú, rửa sạch các bộ phận có thể tháo rời tiếp xúc với sữa trong một dung dịch giấm và nước.

Đối với người lớn khỏe mạnh và trẻ em: 

Nếu là một người lớn khỏe mạnh hoặc con với nấm miệng, ăn sữa chua không đường hoặc uống viên nang acidophilus hoặc chất lỏng có thể giúp giảm nhiễm trùng.

Sữa chua và acidophilus không tiêu diệt các loại nấm, nhưng có thể giúp khôi phục lại các vi khuẩn bình thường trong cơ thể.

Nếu bệnh vẫn còn, bác sĩ sẽ kê toa một loại thuốc chống nấm.

Đối với người lớn bị yếu hệ thống miễn dịch:

Thông thường, bác sĩ sẽ khuyên nên dùng một thuốc kháng nấm, có thể một trong các hình thức, bao gồm cả viên ngậm, viên nén hoặc chất lỏng.

Candida albicans có thể trở nên kháng với thuốc kháng nấm, đặc biệt là ở những người bị nhiễm HIV giai đoạn cuối. Một loại thuốc được biết đến như amphotericin B có thể được sử dụng khi các thuốc khác không hiệu quả.

Một số thuốc kháng nấm có thể gây tổn thương gan. Vì lý do này, bác sĩ có thể sẽ thực hiện xét nghiệm máu để theo dõi chức năng gan, đặc biệt nếu cần điều trị kéo dài hoặc có tiền sử bệnh gan.

Biện pháp phòng bệnh

Thực hiện tốt vệ sinh răng miệng:

• Đánh răng ít nhất hai lần một ngày và dùng chỉ nha khoa ít nhất một lần.
• Thay thế bàn chải đánh răng thường xuyên cho đến khi bệnh đã xóa bỏ.
• Tránh dùng nước súc miệng hoặc thuốc xịt vì có thể làm thay đổi thực vật bình thường trong miệng.
• Không dùng chung bàn chải đánh răng
• Súc miệng bằng nước muối ấm

Sử dụng miếng đệm cho con bú:

• Nếu đang cho con bú và phát triển nấm, điều này sẽ giúp ngăn ngừa các loại nấm lây lan đến quần áo.
• Hãy tìm miếng mà không có rào cản bằng nhựa, có thể khuyến khích sự phát triển của Candida. Nếu không sử dụng tấm lót dùng một lần, rửa các miếng đệm và áo ngực cho con bú trong nước nóng với thuốc tẩy.

Cần đi khám định kỳ nha khoa thường xuyên nhất là bệnh nhân bị tiểu đường hoặc đeo răng giả

Cố gắng hạn chế lượng đường và nấm men có chứa trong các loại thực phẩm hàng ngày.

Nguồn tham khảo: Bệnh viện Bạch Mai