Chụp X quang tư thế Schuler và Chaussé III là gì?

Chụp X quang tư thế Schuller là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh được sử dụng để bộc lộ 2 bên vách ngăn của khe sào bào, khớp thái dương hàm và sào đạo thượng nhĩ, giúp các bác sĩ dễ dàng hơn trong việc đánh giá các tổn thương vùng khớp thái dương hàm và tổn thương vùng xoang chũm ở người bệnh.

1.1 Chỉ định và chống chỉ định chụp X quang tư thế Schuller

Bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh chụp X quang tư thế Schuller trong trường hợp:

• Có dấu hiệu tai không phát triển
• Bị chấn thương nghi vỡ xương đá
• Cholesteatoma trong tai
• Bị u dây thần kinh VIII
• Mắc bệnh lý khớp thái dương hàm
• Có lỗ rò ống bán khuyên
• Viêm tai giữa cấp và mạn tính

Chống chỉ định: Không có chống chỉ định tuyệt đối, chống chỉ định chụp X quang tư thế Schuller với phụ nữ có thai

1.2 Quy trình chụp X quang tư thế Schuller

Bước 1: Kỹ thuật viên chuẩn bị vật tư, người bệnh tháo bỏ trang sức (vòng cổ, khuyên tai) nếu có.

Bước 2: Tiến hành chụp: Người bệnh nằm ngửa, người chếch về phía cần chụp và vai bên đối diện được kê cao. Mặt phẳng chính diện song song với phim, đầu hơi cúi để mặt phẳng Virchow song song với bờ trên của phim, lỗ tai ở giữa phim. Tia trung tâm nằm trong mặt phẳng qua lỗ tai, tia chiếu vào điểm cách lỗ tai bên đối diện 7cm chếch xuống phía chân 25-30 độ và đi tới bên lỗ tai bên cần chụp. Chụp 2 lần ở các thời điểm há miệng và ngậm miệng để khảo sát khớp thái dương hàm.

1.3 Đánh giá kết quả chụp X quang tư thế Schuller

Kết quả bình thường: Thấy rõ được các thông bào và vách ngăn của chúng.Kết quả bất thường: Các thông bào mờ, các vách ngăn không rõ trong viêm xương chũm cấp hoặc các thông bào mờ, các vách ngăn mất, có vùng sáng, xung quanh mờ bờ đậm nét, trong lởn vởn như mây.

Cũng giống như chụp X quang tư thế Schuler, tư thế chụp X quang Chaussé III nhằm mục đích bộc lộ 2 bên vách của khe sào bào, sào đạo thượng nhĩ nhưng kết quả thường để bổ sung cho kỹ thuật chụp Schuller trong việc đánh giá các tổn thương vùng xoang chũm.

2.1 Chỉ định và chống chỉ định chụp X quang tư thế Chaussé III

Chỉ định chụp X quang tư thế Chaussé III trong trường hợp:

• Viêm tai giữa cấp và mạn tính
• Tai không phát triển
• Khối u biểu bì lạc chỗ tai giữa hoặc xương chũm
• Lỗ rò ống bán khuyên
• U dây thần kinh VIII
• Chấn thương nghi vỡ xương đá.

Chống chỉ định chụp X quang tư thế Chaussé III : Không có chống chỉ định tuyệt đối, chống chỉ định tạm thời với phụ nữ có thai

2.2 Quy trình chụp X quang tư thế Chaussé III

Bước 1: Kỹ thuật viên chuẩn bị vật tư, người bệnh tháo bỏ trang sức (vòng cổ, khuyên tai) nếu có.

Bước 2: Chuẩn bị phim kích thước 18x24cm, đặt dọc trên bàn chụp.

Bước 3: Người bệnh nằm ngửa trên bàn chụp, 2 chân duỗi thẳng, 2 tay xuôi theo cơ thể. Đặt chẩm vào giữa phim. Chỉnh mặt phẳng chính diện vuông góc với phim. Chỉnh đường nối hai lỗ tai ngoài song song với phim. Mặt người bệnh cúi nhẹ.

Bước 4: Chọn tia trung tâm:

• Thì 1: Chiếu thẳng góc sao cho đường dọc đi qua bờ ngoài hốc mắt 2cm người bệnh và đường ngang đi qua hố thái dương và gờ bình tai. Tia trung tâm tới đầu ngoài của cung lông mày.
• Thì 2: Cố định chẩm xoay đầu từ từ về phía bên không cần chụp sao cho tia trung tâm vào hố thái dương bên cần chụp (khoảng 1/3 giữa đường nối đuôi mắt và vành tai).

Kết quả chụp thành công khi thấy rõ hình các thông bào chũm ở khoảng giữa phim và thấy đầy đủ các tế bào cạnh hang, ống bán khuyên trên, ống bán khuyên ngoài tiền đình.

Chụp X quang tư thế Chaussé III là kỹ thuật được tiến hành đơn giản, không có tai biến, tuy nhiên nếu trong quá trình chụp, người bệnh không giữ được bất động thì sẽ không bộc lộ rõ nét hình ảnh khớp nên sẽ phải thực hiện lại kỹ thuật.