Các thuốc kháng histamin H1 thường dùng
1. Thuốc kháng histamin là gì?
Histamin là một trong những chất trung gian trong sốc phản vệ và phản ứng dị ứng. Histamin được tìm thấy ở các mô trong cơ thể nhưng sự phân bố của nó không đồng đều. Histamin được dự trữ nhiều nhất trong các tế bào mast ở các mô và trong các hạt bài tiết của tế bào ưa kiềm. Do vậy, histamin có chủ yếu ở các mô phổi, ruột, da là nơi tế bào mast xuất hiện tương đối nhiều.
Các thuốc kháng histamin H1 đóng vai trò là đối kháng cạnh tranh với thụ thể histamin tại tế bào đích, histamin không gắn được với thụ thể nên không có tác dụng trên tế bào.
Có 2 loại thuốc kháng histamin tương ứng với 2 loại thụ thể, đó là:
- Thuốc kháng histamin H1: được sử dụng trong điều trị dị ứng.
- Thuốc kháng histamin H2 là thuốc chỉ cạnh tranh với histamin tại thụ thể H2 của tế bào thành dạ dày làm giảm tiết dịch vị nên được sử dụng trong điều trị loét dạ dày - tá tràng.
2. Các thuốc kháng histamin H1
Thuốc kháng histamin H1 có khả năng phân bố khắp các tổ chức của cơ thể kể cả hệ thần kinh trung ương, gây ức chế hệ thần kinh trung ương ngay ở liều điều trị, làm chậm chạp, mơ màng, giảm sự tỉnh táo.
Thuốc kháng histamin H1 thế hệ 1 cũng có tác dụng kháng cholinergic ngay ở liều điều trị nên được dùng tốt để chống nôn, chống say tàu xe, nhưng lại gây khô miệng, họng và mũi.
Một số thuốc kháng histamin H1:
- Các ethylendiamin: Là các chất đối kháng chọn lọc của thụ thể H1. Thường dùng các thuốc dạng tổng hợp như: Pyrilamine và tripelennamine. Thuốc này có tác dụng an thần và gây tê tại chỗ, được sử dụng trong điều trị nhiều loại dị ứng thức ăn hoặc dị ứng thuốc, phản ứng sau khi tiêm huyết thanh. Cũng như tất cả các thuốc kháng histamin H1 khác, thuốc này gây buồn ngủ, tránh sử dụng khi vận hành máy móc, làm việc trên cao, lái tàu xe. Tuyệt đối không uống rượu khi dùng thuốc.
- Các piperazine: Có tác dụng làm dịu và chống nôn như: cyclizine, meclizine, hydroxyzine, cetirizine. Tuy nhiên, chúng lại không có tác dụng an thần và chống tiết cholin. Thường được dùng để điều trị dị ứng đường hô hấp, viêm mũi dị ứng dai dẳng mạn tính hoặc theo mùa, các bệnh ngoài da ngứa hoặc mề đay mạn tính.
- Các alkylamin: Với tác dụng chống dị ứng nhẹ rất hay được sử dụng như: rompheniramin, chlopheniramin. Hoạt chất có thể được sử dụng riêng rẽ hoặc phối hợp với các chất giảm đau, hạ sốt, chống viêm khác. Thuốc kháng histamin H1 loại này cần lưu ý không được dùng cho người có tiền sử bị bệnh tim mạch, cao huyết áp, phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú.
- Các phenothiazin:. Đây là thuốc kháng histamin H1 tổng hợp mạnh nhất hiện nay. Nó còn có tác dụng gây ngủ, giảm đau, an thần, giảm lo âu và chống nôn. Cách dùng chú ý dạng thuốc tiêm có chứa chất sulfit nên có thể gây sốc phản vệ. Không được tiêm dưới da và tuyệt đối không dùng cho trẻ em dưới 2 tuổi vì có thể gây ngừng thở đột ngột.
- Các piperidin: có tác dụng làm dịu ở mức trung bình và có tác dụng chọn lọc cao với các thụ thể H1, hiện nay một số dạng piperidine thường được sử dụng như astemizol, levocabastine, loratadin, azatadine, cycloheptadin, terfenadin. Đây là các thuốc kháng histamin H1 có rất nhiều tên biệt dược, được sử dụng trong nhiều bệnh dị ứng khác nhau. Chú ý các dạng thuốc kháng histamin H1 này có tác dụng nhanh và kéo dài nên mỗi ngày chỉ dùng 1 lần.
Tất cả các thuốc kháng histamin H1 đều có nhiều tác dụng phụ nên khi dùng đúng quy định về liều lượng và thời gian dùng thuốc. Chú ý các đối tượng dùng thuốc, đặc biệt như: trẻ em, phụ nữ có thai, cho con bú, người cao tuổi.
3. Nguyên tắc sử dụng thuốc kháng histamin H1
- Thuốc kháng histamin H1 chỉ giúp điều trị triệu chứng dị ứng (ho, ngứa, nổi mề đay...) chứ không điều trị được nguyên nhân nên không giúp bạn khỏi bệnh được hoàn toàn. Bạn cần phải tìm ra và loại trừ các tác nhân gây dị ứng (thuốc, mỹ phẩm, bụi, thời tiết, thức ăn...) mới có thể trị được bệnh. Việc dùng thuốc phải kéo dài, dùng nhiều đợt mới hạn chế được tái phát.
- Các thuốc kháng histamin H1 thế hệ 1 (clorpheniramin maleat...) hay được sử dụng trong các chế phẩm điều trị triệu chứng cảm cúm, ho, sổ mũi, có tác dụng không mong muốn là ức chế thần kinh trung ương, do vậy chống chỉ định khi sử dụng khi đang lái tàu xe, làm việc trên cao, công việc cần sự tỉnh táo.
- Thuốc kháng histamin H1 có thể dùng như chỉ định chính trong trường hợp mất ngủ. Nhưng chỉ nên dùng thuốc trong thời gian ngắn, đặc biệt không được dùng kéo dài cho trẻ vì có thể gây mệt mỏi, ảnh hưởng đến phát triển trí tuệ ở trẻ.
- Trong thời kỳ mang thai, khoảng 1/3 phụ nữ có tình trạng viêm mũi dị ứng, hen phế quản, mày đay hay chàm nặng lên, do vậy vẫn cần phải sử dụng thuốc chống dị ứng. Nhưng phụ nữ trong thời kỳ này chỉ nên sử dụng những thuốc có đầy đủ bằng chứng về độ an toàn.
- Tất cả các thuốc kháng histamin H1 đều có nhiều tác dụng phụ nên phải dùng đúng liều lượng và thời gian, theo chỉ định của bác sĩ, không nên lạm dụng thuốc, đặc biệt chú ý ở các đối tượng phụ nữ mang thai và trẻ em.
- Trong trường hợp dị ứng nặng (như sốc phản vệ), histamin giải phóng ồ ạt, nếu chỉ sử dụng thuốc kháng histamin H1 không thể giải quyết được mà phải phối hợp thêm với các biện pháp hồi sức cấp cứu, thuốc trợ tim mạch (adrenalin), kèm thở oxy để hỗ trợ hô hấp.
- Tuyệt đối không uống rượu khi đang điều trị các thuốc kháng histamin H1 nói chung. Đặc biệt lưu ý, thuốc kháng histamin H1 chỉ nên dùng trong thời gian ngắn, khi các triệu chứng dị ứng đã giảm thì nên ngừng thuốc, không nên dùng kéo dài, tránh tình trạng lệ thuộc vào thuốc.
Đau đầu do căng thẳng là tình trạng rất phổ biến hiện nay, nguyên nhân chính là do các cơ trở nên căng cứng do stress, lo lắng, chấn thương, trầm cảm... Ngoài các biện pháp thư giãn thì thuốc là một lựa chọn cấp thiết đối với tình trạng này, trong đó có thuốc Zebutal. Vậy Zebutal là thuốc gì?
Thuốc Xyzbac là một sản phẩm vitamin tổng hợp có tác dụng trong điều trị hoặc ngăn chặn sự thiếu hụt vitamin do chế độ ăn uống thiếu chất dinh dưỡng, do bệnh tật nào đó hoặc trong quá trình mang thai.
Thuốc Ursodiol dùng để điều trị và ngăn ngừa sự hình thành sỏi mật ở những người béo phì. Ngoài ra, Ursodiol còn được dùng để điều trị các bệnh về gan. Thuốc được sử dụng theo đường uống dưới sự chỉ dẫn của bác sĩ.
Thuốc Viactiv là sản phẩm có hiệu quả và được lựa chọn sử dụng nhiều trong điều trị tình trạng canxi máu thấp. Để thuốc phát huy hiệu quả, an toàn cũng như hạn chế được tác dụng phụ, người bệnh nên sử dụng Viactiv theo chỉ định của bác sĩ.
Thuốc Xelpros là một thuốc giảm áp lực trong mắt, giúp điều trị một số bệnh về mắt nhất định như tăng nhãn áp góc mở, tăng huyết áp mắt. Vậy Xelpros nên dùng như thế nào cho hiệu quả?
Hiện nay, việc sử dụng thuốc để điều trị bệnh cảm cúm đã trở thành thói quen ở nhiều người. Trong đó, Tiffy và Decolgen là hai loại thuốc trị cảm cúm phổ biến được lựa chọn nhiều nhất. Tuy nhiên, sử dụng Tiffy hay Decolgen là tốt hơn khi bị cảm cúm là nỗi băn khoăn của hầu hết mọi người.
