Cách trị nám da theo phác đồ của Dr Leslie Baumann

Bởi vì nám biểu bì có thể đáp ứng tốt với điều trị trong khi nám trung bì thường khó hơn nhiều, nên xác định mức độ sâu của nám để dự đoán chính xác đáp ứng với điều trị của bệnh nhân và cung cấp cho bệnh nhân sự kỳ vọng đúng mực.

Ánh sáng đèn wood hoặc ánh sáng màu xanh có thể được sử dụng để kiểm tra mặt tại lần khám đầu tiên để xác định mức độ sâu của nám. Ở nám biểu bì, tổn thương nám sẽ xuất hiện tối màu hơn dưới ánh sáng đèn Wood. Tổn thương nám trung bì sẽ ít nhìn thấy được khi quan sát dưới ánh sáng đèn wood. Nói cách khác, tổn thương nhìn rõ ràng hơn khi nhìn dưới đèn Wood, thì sẽ có cơ hội điều trị hiệu quả tốt hơn.

Tuy nhiên, việc kiểm tra bằng đèn Wood không giúp dự đoán đáp ứng lâm sàng của điều trị nám má bằng peel trong một nghiên cứu của Lawrence. Các nhà nghiên cứu thấy rằng điều này xảy ra vì có rất nhiều bệnh nhân có biểu hiện nám hỗn hợp cả biểu bì và trung bì. Tuy nhiên, sự đồng thuận vẫn là các bệnh nhân có phần lớn nám biểu bì sẽ đáp ứng tốt hơn so với những người có nhiều nám trung bì. Do đó, cuộc kiểm tra đèn Wood vẫn là một phần bổ sung hữu ích để xác định tiên lượng của bệnh nhân trong việc điều trị nám da.

Mục tiêu của điều trị nám da là để làm chậm sự gia tăng các tế bào hắc tố melanocyte, ức chế sự hình thành melanosomes, và thúc đẩy sự phân hủy của melanosomes.

Cách trị nám da bằng kem làm trắng da và chống nắng

Các lựa chọn điều trị sẽ phải bao gồm sử dụng một kem chống nắng chỉ số SPF cao và có thể chống tia UVA, và bệnh nhân cần tránh nắng nhiều nhất có thể. Kem chống nắng phải được sử dụng 24 giờ trong ngày. Tránh ánh nắng mặt trời, sử dụng kem chống nắng UVA khi ngồi trong ô tô, và mặc quần áo chống nắng, đội mũ vành rộng, là một bổ sung tuyệt vời cho chế độ điều trị nám.

Các kem làm trắng da có thể bao gồm hydroquinone nồng độ từ 2% đến 4%, steroid loại yếu, axit kojic, arbutin, axit azelaic, axit hydroxy, và retinoid.

Mặc dù tretinoin 0.1% đã được nghiên cứu có thể được sử dụng đơn độc để trị nám da, nhưng thời gian để nhận được kết quả cải thiện là khá dài (10 tháng, trong một nghiên cứu). Do đó, hầu hết các bác sĩ sử dụng kết hợp các hoạt chất làm trắng với nhau. Công thức "Kligman" là một hỗn hợp gồm:

• 0,1% tretinoin
• 5,0% hydroquinone
• 0,1% dexamethasone
• mỡ hydrophilic

Đây là cách trị nám da được sử dụng rất phổ biến kể từ khi được giới thiệu vào năm 1975; Tuy nhiên, công thức này hiện không còn bán sẵn trên thị trường. Một chế phẩm phối hợp đơn thuốc tương tự như công thức Kligman có chứa hydroquinone 4%, tretinoin 0,05% và fluocinolone 0,01% đã được FDA chấp thuận và là thuốc phổ biến để điều trị nám da.

Tuy nhiên có các bác sĩ da liễu sẽ pha chế công thức có nồng độ hydroquinone cao hơn. Sự ổn định của các loại kem như vậy là đáng nghi ngờ vì retinoids và hydroquinone có thể xung khắc với nhau trong cùng một sản phẩm, do đó có thể làm giảm hiệu quả tổng thể nếu không được pha chế đúng cách. Tôi khuyên sử dụng các công thức được FDA chấp thuận hơn là các công thức do một bác sĩ pha chế.

Kem bôi Steroid có tác dụng làm trắng da, tuy nhiên cơ chế hoạt động chưa được xác định rõ ràng. Các bác sĩ cho rằng chúng làm giảm cả sản xuất và bài tiết melanin trong tế bào hắc tố. Tuy nhiên, do các tác dụng phụ tiềm ẩn, như teo da cũng như kích hoạt nổi mụn trứng cá và telangiectasia, việc sử dụng steroid chỉ giới hạn ở các loại steroid yếu trừ khi chúng được kết hợp với retinoid. Retinoids được kết hợp để giúp ngăn ngừa teo xảy ra khi bôi steroid.

Cách trị nám da mặt bằng peel

Các nghiên cứu gần đây cho thấy acid glycolic cũng có lợi trong việc tăng cường hiệu quả làm trắng của hydroquinone. Việc bổ sung axit glycolic tạo điều kiện thuận lợi cho sự thâm nhập của cả các dược chất điều trị vào trong da do đó thúc đẩy hiệu quả. Glycolic acid có thể được sử dụng trong các sản phẩm peel hoặc trong các sản phẩm chăm sóc da.

Các peel axit glycolic và/hoặc peel Jessner có thể được sử dụng kết hợp với các chất làm làm trắng để tăng cường hiệu quả trị nám. Lawrence và cộng sự nhận thấy rằng dung dịch Jessner và 70% axit glycolic (kết hợp với tretinoin và hydroquinone theo thứ tự) đạt hiệu quả tốt như nhau trong điều trị nám má.

Việc bổ sung axit kojic cũng có thể cải thiện hiệu quả của các chất làm trắng da theo các nghiên cứu gần đây. Nghiên cứu thực hiện tại Singapore đã theo dõi 40 phụ nữ Trung Quốc được điều trị với gel chứa 2% axit kojic, 10% glycolic acid và 2% hydroquinone trên nửa mặt. Một nửa mặt còn lại khác được điều trị bằng cùng chế phẩm đó nhưng không có acid kojic. Các bệnh nhân được theo dõi trong 12 tuần. Tất cả các bệnh nhân cho thấy sự cải thiện của da ở cả hai mặt; Tuy nhiên, bên được điều trị với chế phẩm có chứa axit kojic cho thấy cải thiện nhiều hơn. Hơn một nửa lượng nám da đã mờ 24 trong số 40 (60%) bệnh nhân dùng axit kojic so với 19 trong số 40 (47,5%) bệnh nhân dùng chế phẩm không chứa acid kojic.

Peel tretinoin là một lựa chọn khác có thể chấp nhận được ở những bệnh nhân bị nám da. Trong nghiên cứu của 10 phụ nữ Châu Á bị nám, mặc dù peel tretinoin 1% có hiệu quả như peel 70% glycolic acid, nhưng tretinoin được dung nạp tốt hơn bởi các bệnh nhân. Bởi vì có rất nhiều lựa chọn điều trị vì vậy tuân thủ theo một phác đồ nào đó và duy trì đúng hướng dẫn và thời gian là điều quan trọng. Nhiều công ty như La Roche-Posay, Obagi, và Topix,… tạo ra các bộ sản phẩm trị nám da rất dễ thực hiện theo.

Ngoài thực hiện chế độ chăm sóc da hàng ngày, để tăng cường hiệu quả bệnh nhân cần kết hợp với các liệu pháp như mài da siêu dẫn, điều trị ánh sáng, hoặc laser; Tuy nhiên, việc hướng dẫn bệnh nhân hiểu được kiến thức cơ bản, chăm sóc và giữ gìn da là quan trọng nhất, vì nám da là bệnh mạn tính dễ tái phát.

Cách trị nám da bằng laser và ánh sáng

Ánh sáng xung mạnh (IPL), một nguồn ánh sáng có bước sóng dao động từ 500 đến 1200 nm, là một lựa chọn khác cho việc điều trị nám má. Liệu pháp ánh sáng IPL này được dùng rất phổ biến vì cần thời gian nghỉ ngơi sau điều trị tối thiểu và nó có ít nguy cơ tác dụng phụ.

Trong một nghiên cứu được thực hiện bởi Wang và cộng sự, trên 31 phụ nữ Châu Á bị nám trung bì và nám hỗn hợp, điều trị IPL một tháng một lần được so sánh đối chứng với kem bôi 4% hydroquinone;

Kết quả là 35% bệnh nhân trong nhóm IPL cho thấy cải thiện hơn 50%, so với 14% trong nhóm đối chứng.

Bộ lọc bước sóng ban đầu là 570 nm, và 590 đến 615 được sử dụng cho các lần điều trị còn lại để nhắm mục tiêu melanin nằm sâu hơn. Mặc dù IPL được coi là một phương pháp điều trị an toàn, nhưng sự thay đổi sắc tố da sau viêm (PIPA) vẫn là một nguy cơ. Do đó, IPL phải được sử dụng thận trọng đối với những người có tông màu da đen hơn. Cách trị nám da bằng IPL sẽ không thành công nếu không có chế độ chăm sóc da thích hợp và tránh nắng.

Máy laser Alexandrite Q-switched (755 nm) cũng đã được sử dụng thành công để điều trị nám da. Ngoài ra, laser này đã được sử dụng kết hợp với laser UltraPulse CO2. Trong một nghiên cứu, sự kết hợp của Q-switched Alexandrite laser và UltraPulse CO2 có nhiều phản ứng phụ hơn so với nếu chỉ dùng đơn độc laser Alexandrite Q-switched, mặc dù phương pháp điều trị kết hợp có hiệu quả hơn.

Photothermolysis phân đoạn là một lựa chọn mới cho việc làm trắng các vùng trên mặt. Trong một nghiên cứu của Rokhsar và cộng sự, 10 bệnh nhân có nám má và bệnh nhân có loại da Fitzpatrick III đến V đã nhận được từ 4-6 lần điều trị bằng laser Fraxel (Reliant Technologies, Palo Alto, CA, USA) trong khoảng từ 1 đến 2 tuần ; 60% bệnh nhân cho thấy sự cải thiện mờ của nám 75% đến 100% dựa trên đánh giá của bác sĩ.

Cách trị nám da mặt tốt nhất là hướng dẫn bệnh nhân hiểu vai trò của chống nắng

Hướng dẫn bệnh nhân là một trong những khía cạnh quan trọng nhất của phác đồ điều trị nám má. Hầu hết bệnh nhân không nhận ra vai trò quan trọng của tia UV trong việc gây ra bệnh này, đặc biệt là khả năng tia UVA xuyên qua kính. Bệnh nhân nên được hướng dẫn sử dụng kem chống nắng đúng cách, trong suốt tất cả các giờ ban ngày. Một loại kem chống nắng phổ rộng chống được cả UVA và UVB có độ SPF cao nhất mà bệnh nhân dùng được. Bệnh nhân cũng nên hiểu rằng không có kem chống nắng nào cung cấp bảo vệ hoàn toàn; Do đó, tránh nắng cũng nên được thực hiện. Bởi vì bệnh nhân có thể sẽ khó nhận ra sự trong việc cải thiện làn da của họ, vì thế chụp máy ảnh thông thường và máy ảnh UV có thể được sử dụng để ghi lại và theo dõi đáp ứng của điều trị.