Ung thư đại trực tràng
Ung thư đại trực tràng
Ung thư đại trực tràng là gì?
Để hiểu được ung thư đại tràng (ruột kết) và ung thư trực tràng, được gọi chung là ung thư đại trực tràng (hoặc ung thư kết trực tràng), trước tiên cần hiểu được những phần nào của cơ thể bị ảnh hưởng và cách chúng hoạt động.
Đại tràng
Đại tràng là một ống cơ có độ dài trung bình khoảng 1,5m nối ruột non với trực tràng. Đại tràng, cùng với trực tràng được gọi là ruột già, là một cơ quan chuyên chịu trách nhiệm xử lý chất thải để làm rỗng ruột 1 cách dễ dàng và tiện lợi . Đại tràng lấy nước ra khỏi phân, và lưu trữ phân rắn. Một hoặc hai lần mỗi ngày, đại tràng tống phân vào trực tràng để bắt đầu quá trình đào thải.
Trực tràng
Trực tràng dài khoảng 10-15 cm nốii các đại tràng với hậu môn. Trực tràng tiếp nhận phân từ đại tràng và giữ phân cho đến khi quá trình đào thải xảy ra.
Ung thư đại trực tràng là gì?
Ung thư bắt đầu ở đại tràng được gọi là ung thư đại tràng và ung thư bắt đầu ở trực tràng được gọi là ung thư trực tràng. Ung thư ảnh hưởng đến một trong những cơ quan này cũng có thể được gọi là ung thư đại trực tràng.
Ung thư đại trực tràng xảy ra khi một số tế bào tuyến ruột kết hoặc trực tràng trở nên bất thường và phát triển mất kiểm soát. Các tế bào phát triển bất bình thường tạo ra khối u, đó là ung thư.
Triệu chứng của ung thư đại trực tràng
Trong giai đoạn đầu, ung thư đại trực tràng thường không có triệu chứng. Đó là lý do tại sao cần phải theo kịp các bài kiểm tra mà bác sĩ khuyên bạn nên làm nếu bạn có nó - khi mà thời điểm điều trị dễ dàng nhất.
Nếu bạn có các triệu chứng, những triệu chứng có thể bao gồm:
- Thay đổi nhu động ruột, bao gồm táo bón hoặc tiêu chảy dài ngày
- Cảm thấy như thể bạn không làm rỗng ruột hoàn toàn và cần có nhu động ruột gấp
- Chảy máu hoặc co thắt trực tràng
- Có vết đen hoặc máu lẫn trong/trên phân; hoặc dài, mỏng, "phân bút chì"
- Đầy bụng
- Mệt mỏi không rõ nguyên nhân, ăn mất ngon, và giảm cân
- Đau vùng chậu, có thể xảy ra ở giai đoạn cuối của bệnh
Khi nào cần gặp bác sĩ
Rất nhiều thứ có thể gây ra các triệu chứng liệt kê ở trên. Vì vậy, bạn sẽ cần phải kiểm tra với bác sĩ để tìm ra những gì đang xảy ra. Đừng chỉ coi đó là bệnh trĩ.
Gặp một cuộc hẹn nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào, hoặc nếu bác sĩ nói với bạn rằng bạn bị thiếu máu. (Khi các bác sĩ tìm nguyên nhân thiếu máu, họ nên kiểm tra xem có chảy máu trong đường tiêu hóa do ung thư đại trực tràng).
Bác sĩ sẽ có nhiều khả năng làm một bài kiểm tra trực tràng. Bạn cũng có thể được khám soi trực tràng hoặc nội soi đại tràng nhờ một ống dẻo dài đưa vào trực tràng để bác sĩ có thể tìm ra bất kỳ bệnh ung thư hoặc sự phát triển nào có thể trở thành ung thư.
9 yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng
Bất cứ ai cũng có thể bị ung thư đại trực tràng, và bác sĩ không phải lúc nào cũng biết tại sao có ai đó bị UTĐTT.
Mặc dù các nhà khoa học không biết chính xác nguyên nhân, nhưng họ biết một số yếu tố khiến mọi người có nhiều khả năng mắc bệnh đó. Bao gồm các:
Tuổi tác. Bệnh này phổ biến nhất ở những người trên 50 tuổi, và nguy cơ bị ung thư đại trực tràng tăng lên mỗi thập kỷ. Nhưng những người trẻ cũng có thể nhận được nó.
Giới tính. Ung thư đại trực tràng phổ biến hơn ở nam giới. Nam giới và phụ nữ đều có nguy cơ ung thư đại tràng, nhưng nam giới có nhiều khả năng bị ung thư trực tràng.
Polyps. Những sự tăng trưởng này ở thành ruột kết hoặc trực tràng không phải là ung thư. Chúng khá phổ biến ở những người trên 50 tuổi. Một loại polyp, gọi là polyp tuyến (adenoma), làm cho ung thư kết trực tràng nhiều khả năng hơn. Polyp tuyến là bước đầu tiên hướng tới ung thư đại tràng và ung thư trực tràng.
Lịch sử cá nhân. Nếu bạn đã từng bị ung thư đại trực tràng, bạn có thể bị tái phát, đặc biệt nếu bạn đã mắc phải lần đầu tiên trước 60 tuổi. Ngoài ra, những người có các chứng viêm mãn tính thuộc đại tràng như viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn, có khả năng phát triển ung thư kết trực tràng cao so với những người khác.
Lịch sử gia đình. Bạn có cha mẹ, anh trai, chị em, hoặc con cái bị UTĐTT? Điều đó cũng làm cho bạn có nhiều khả năng mắc bệnh. Nếu hai hoặc nhiều thành viên trong gia đình bị ung thư đại trực tràng, thì bạn có khoảng 15% cơ hội nhận được nó ở một thời điểm nào đó. Nếu các bệnh lý như đa polyp tuyến gia đình, đa polyp liên kết MYH, hoặc ung thư đại tràng không polyp di truyền, di truyền trong gia đình bạn, điều đó làm tăng nguy cơ ung thư ruột kết (và các loại ung thư khác).
Chế độ ăn. Những người ăn nhiều mỡ và cholesterol và ít chất xơ có thể có nhiều khả năng bị ung thư kết trực tràng.
Phong cách sống. Bạn có thể bị ung thư đại trực tràng nếu bạn uống nhiều rượu, hút thuốc lá, không tập thể dục đủ và nếu bạn thừa cân.
Bệnh tiểu đường. Người mắc bệnh tiểu đường có nhiều khả năng bị ung thư đại trực tràng hơn những người khác.
Chủng tộc. Người Mỹ gốc Phi có nhiều khả năng mắc bệnh này hơn các nhóm chủng tộc và sắc tộc khác của Hoa Kỳ. Các bác sĩ chưa tìm ra nguyên nhân tại sao.
Nếu bạn có một hoặc nhiều yếu tố nguy cơ này, điều đó không có nghĩa là bạn sẽ bị ung thư đại trực tràng. Nhưng bạn nên nói về các yếu tố nguy cơ của bạn với bác sĩ. Bác sĩ có thể đề xuất các cách giảm cơ hội mắc bệnh và nói cho bạn biết khi nào bạn cần kiểm tra.
Ung thư đại trực tràng do di truyền
Một trong những yếu tố nguy cơ của bệnh ung thư đại trực tràng là tiền sử bệnh của gia đình. Ung thư đại trực tràng được gọi là "di truyền" hoặc "thừa hưởng" khi nhiều thế hệ trong một gia đình bị UTĐTT. Một số đột biến gen, hoặc bất thường, gây ra K đại trực tràng, và cho phép nó được di truyền cho các thành viên trong gia đình, đã được tìm thấy. Một gen là một khối ADN chứa mã di truyền, hoặc các hướng dẫn, để sản xuất protein quan trọng cho các chức năng cơ thể của chúng ta.
Hai hội chứng ung thư kết trực tràng được thừa hưởng phổ biến nhất là ung thư đại trực tràng không đa polyp di truyền (HNPCC) và đa polyp tuyến gia đình (FAP). Chúng có thể ảnh hưởng đến nam giới và phụ nữ, con cái của những người mang gen này có 50% cơ hội kế thừa gen gây bệnh.
Hai hội chứng ung thư di truyền chiếm dưới 5% tất cả các loại ung thư đại trực tràng.
Ung thư đại trực tràng không polyp di truyền (HNPCC), còn gọi là hội chứng Lynch
UTĐTT không polyp di truyền, HNPCC, là dạng phổ biến nhất của ung thư đại tràng di truyền, chiếm khoảng 3% tất cả các chẩn đoán ung thư kết trực tràng mỗi năm. Những người có HNPCC thường có ít nhất 3 thành viên trong gia đình và 2 thế hệ mắc bệnh ung thư kết trực tràng và ung thư phát triển trước 50 tuổi. Mặc dù không phải ai thừa hưởng gen HNPCC sẽ phát triển UTĐTT, nhưng nguy cơ rất cao - khoảng 80%. Những người có HNPCC cũng có nguy cơ cao phát triển các loại ung thư khác có liên quan đến hội chứng Lynch như ung thư thận, ung thư buồng trứng, ung thư tử cung, ung thư xương chậu, ung thư ruột non, và ung thư dạ dày.
Các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ có thể đánh giá mô hình ung thư đại trực tràng trong họ hàng để xác định xem gia đình có HNPCC hay không. Gia đình được coi là "gia đình HNPCC" phải hiển thị một số tiêu chí nhất định cho thấy một mô hình ung thư ruột già trong suốt các thế hệ. Đây được gọi là Tiêu chí Amsterdam, và bao gồm:
- Ít nhất 3 thành viên có ung thư liên quan đến hội chứng Lynch.
- Ít nhất 2 thế hệ liên tiếp mắc loại ung thư này
- Hai thành viên trong gia đình mắc bệnh là những người họ hàng bậc 1 (cha, anh, chị, em) của một thành viên khác trong gia đình bị ung thư hội chứng Lynch
- Ít nhất 1 thành viên bị ảnh hưởng tại hoặc trước tuổi 50
- Hội chứng đa polyp tuyến gia đình (FAP) được loại trừ khỏi chẩn đoán của thành viên trong gia đình
Nếu bạn cảm thấy điều này áp dụng cho bạn, hãy hỏi ý kiến bác sĩ của bạn. Nội soi đại tràng được khuyến cáo đối với các thành viên trong gia đình - người mà trẻ hơn 10 tuổi so với thành viên trẻ nhất trong gia đình bị chẩn đoán mắc bệnh ung thư. Cần phải sàng lọc các bệnh ung thư khác liên quan đến hội chứng Lynch. Đối với những người có chẩn đoán hội chứng Lynch, sàng lọc thường bắt đầu từ 20 đến 25 tuổi.
Hội chứng đa polyp tuyến gia đình (FAP)
Đa polyp tuyến gia đình (FAP) là một bệnh lý hiếm hoi được đặc trưng bởi sự có mặt của hơn một trăm hoặc thậm chí hàng nghìn polyp lành tính, hoặc sự phát triển trong ruột già và đường hô hấp trên. Nó được cho là có mặt ở khoảng 1% trong số tất cả những người được chẩn đoán mắc bệnh ung thư đại trực tràng, mỗi năm. Các khối u xuất hiện sớm trong cuộc đời, với 95% số người bị FAP phát triển polyp đến 35 tuổi, và thường được phát hiện ở những bệnh nhân ở tuổi thanh thiếu niên, với 50% phát triển polyps vào năm 15 tuổi. Nếu đại tràng không được phẫu thuật cắt bỏ, cơ hội 100% một số polyps sẽ phát triển thành ung thư, thường là ở tuổi 40. Ung thư tuyến giáp có liên quan đến FAP.
Trong khi hầu hết các trường hợp FAP được di truyền, gần một phần ba các trường hợp là kết quả của một đột biến gen tự phát (mới xuất hiện), hoặc bất thường. Đối với những người phát triển một đột biến gen mới, họ có thể truyền gen FAP cho con của họ.
Gen FAP là gì?
Gen là các phân đoạn DNA nhỏ bé kiểm soát hoạt động của các tế bào, chẳng hạn như báo hiệu cho chúng thời điểm phân chia và phát triển. Mỗi cá thể có 2 bản sao của 1 gen, một bản sao của gen từ mẹ và một bản sao từ gen của bố.
Năm 1991, các nhà nghiên cứu đã có một bước đột phá đáng kể trong chẩn đoán FAP. Họ đã xác định được gen - gọi là APC - chịu trách nhiệm về tình trạng này. Sự đột biến gen này có thể được phát hiện ở 82% bệnh nhân có FAP. Các nguy cơ chính xác suốt đời của ung thư ruột phát triển ở những người đã thừa hưởng bất thường gen này là khoảng 100%. Những gia đình có đột biến gen xảy ra có thể hoặc không có một hoặc nhiều thành viên trong gia đình bị ung thư đại trực tràng hoặc polyps.
Sự khác biệt giữa FAP và HNPCC là gì?
Có hai điểm khác biệt chính giữa FAP và HNPCC, bao gồm:
- Số gen biến đổi. Trong FAP, chỉ có một gen, gen APC là bất thường. Trong HNPCC, có một số gen đột biến gây ra sự phát triển của một số bệnh lý.
- Sự có mặt của polyps, hoặc sự tăng trưởng có thể trở thành ung thư. FAP được đặc trưng bởi sự có mặt của hơn 100 polyp lành tính. Ở HNPCC, những người bị ảnh hưởng có ít khối u hơn, nhưng những khối u này có thể trở nên ung thư nhanh hơn bình thường.
Các dạng khác của hội chứng đa polyp do di truyền
Có các dạng hiếm gặp khác của các hội chứng đa polyp di truyền có liên quan đến tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng. Bao gồm các:
- Hội chứng Polyp Juvenile (JP). Bệnh nhân có thể có từ 5 đến 500 polyps, hoặc tăng trưởng, chủ yếu ở đại tràng và trực tràng, thường bắt đầu trước 10 tuổi. Dạ dày và ruột non ít bị ảnh hưởng hơn. Những bệnh nhân này cũng tăng nguy cơ ung thư ruột.
- Hội chứng Peutz-Jehgers (PJS). Bệnh nhân có PJS thường phát triển hàng chục ngàn polyp lành tính, hoặc tăng trưởng, trong dạ dày và ruột, chủ yếu ở ruột non. Sự phát triển có thể trở nên ác tính hoặc có thể gây tắc nghẽn ruột.
Người Do Thái Ashkenazi và ung thư đại trực tràng
Những người Do Thái Ashkenazi, hoặc gốc Đông Âu, có nguy cơ mắc ung thư kết tràng. Điều này được cho là do một biến đổi của gen APC được tìm thấy trong 6% dân số này. Người Do Thái Ashkenazi chiếm đa số dân Do Thái ở Hoa Kỳ
Nếu bạn nghi ngờ rằng bạn có nguy cơ bị ung thư kết trực tràng, hãy trao đổi với bác sĩ. Có thể có một xét nghiệm di truyền được thực hiện để khẳng định nghi ngờ của bạn.
Ung thư và polyp đại trực tràng
Ung thư đại trực tràng là nguyên nhân thứ ba gây tử vong do ung thư ở nam giới và phụ nữ Mỹ. Những bệnh ung thư phát sinh từ lớp niêm mạc trong ruột già (đại tràng). Các khối u cũng có thể phát sinh từ lớp niêm mạc trong trực tràng (phần cuối cùng của đường tiêu hóa).
Thật không may, hầu hết các loại ung thư đại trực tràng là các khối u "thầm lặng". Chúng phát triển chậm và thường không gây ra triệu chứng cho đến khi chúng đạt đến kích thước lớn. May mắn thay, ung thư đại trực tràng có thể phòng ngừa được và có thể chữa khỏi nếu phát hiện sớm.
Ung thư đại trực tràng phát triển như thế nào?
Ung thư kết trực tràng thường bắt đầu như là một "polyp", một thuật ngữ không đặc hiệu để mô tả sự phát triển trên bề mặt bên trong của đại tràng. Đa số polyp là lành tính nhưng một số polyp phát triển thành ung thư.
Hai loại polyp phổ biến nhất được tìm thấy trong đại tràng và trực tràng bao gồm:
- Polyp tăng sản (hyperplastic polyp) và polyp viêm. Thường thì những khối u này không có nguy cơ phát triển thành ung thư. Tuy nhiên, polyp tăng sản lớn, đặc biệt là ở phía bên phải của đại tràng (đại tràng lên), là mối quan tâm và cần được loại bỏ hoàn toàn.
- Polyp tuyến. Đây được coi là tiền ung thư.
Mặc dù hầu hết các polyp đại trực tràng không trở thành ung thư, nhưng thực ra tất cả các ung thư ruột kết và trực tràng đều bắt đầu từ sự phát triển này. Người ta có thể thừa hưởng bệnh tật, trong đó nguy cơ polyp và ung thư đại tràng rất cao.
Ung thư kết trực tràng cũng có thể phát triển từ các vùng tế bào bất thường trong lớp nêm mạc của kết tràng hoặc trực tràng. Khu vực của các tế bào bất thường được gọi là dysplasia (chứng loạn sản) và thường thấy ở những người có các bệnh viêm ruột nhất định như bệnh Crohn hoặc viêm loét đại tràng (ulcerative colitis).
Các yếu tố nguy cơ đối với ung thư đại trực tràng là gì?
Mặc dù bất cứ ai có thể bị ung thư kết trực tràng, nhưng phổ biến nhất ở những người trên 50 tuổi. Các yếu tố nguy cơ UTĐTT bao gồm:
- Tiền sử cá nhân hoặc gia đình bị UTĐTT hoặc polyps
- Chế độ ăn nhiều thịt đỏ và thịt gia cầm
- Bệnh viêm ruột (bệnh Crohn hoặc viêm loét đại tràng)
- Các bệnh lý di truyền như đa polyp tuyến gia đình và ung thư đại tràng không polyp di truyền.
- Béo phì
- Hút thuốc
- Không hoạt động thể chất
- Uống quá nhiều rượu
- Tiểu đường tuýp 2
- Là người Mỹ gốc Phi
Các triệu chứng của ung thư đại trực tràng là gì?
Thật không may, ung thư đại trực tràng có thể tấn công mà không có triệu chứng. Vì lý do này, điều quan trọng là nói chuyện với bác sĩ về việc bạn có nguy cơ mắc bệnh ung thư kết tràng và nên được sàng lọc.
Ngoài việc có lịch sử y khoa và khám sức khoẻ, có một số bài kiểm tra mà bác sĩ có thể thực hiện để giúp phát hiện sớm ung thư đại trực tràng và polyp. Các xét nghiệm để giúp phát hiện các polyp và ung thư đại trực tràng bao gồm:
- Phẫu thuật nội soi. Đây là một thủ tục được sử dụng để kiểm tra trực tràng và phần cuối cùng của đại tràng. Thử nghiệm này có thể phát hiện ra các khối u, ung thư, và các bất thường khác trong trực tràng và đại tràng sigma. Trong kiểm tra này, một mẫu mô cũng có thể được lấy ra và gửi đi để kiểm tra (sinh thiết)
- Xét nghiệm DNA trong phân. Một xét nghiệm DNA phân tìm kiếm những thay đổi trong gen đôi khi được tìm thấy trong các tế bào ung thư ruột kết. Thử nghiệm này có thể tìm ra một số ung thư đại tràng trước khi các triệu chứng phát triển.
- Nội soi đại tràng. Nội soi đại tràng kiểm tra toàn bộ đại tràng và trực tràng. Trong thủ tục này, polyp có thể được lấy ra và gửi đi để thử nghiệm.
- Nội soi ảo đại tràng (CT colonography). Đây là một thử nghiệm tia X đặc biệt (còn gọi là nội soi ảo) được thực hiện trên toàn bộ đại tràng rỗng bằng máy quét CT (máy chụp CT). Thử nghiệm này mất ít thời gian hơn và ít xâm lấn hơn các xét nghiệm khác. Tuy nhiên, nếu một polyp được phát hiện, một nội soi tiêu chuẩn cần phải được thực hiện.
Dấu hiệu sớm nhất của ung thư đại tràng có thể là chảy máu. Các khối u thường chỉ chảy máu một ít trong một khoảng thời gian, và máu chỉ được tìm thấy trong quá trình xét nghiệm hóa học phân. Đây được gọi là chảy máu kín, có nghĩa là nó không phải là luôn luôn nhìn thấy bằng mắt thường. Khi khối u phát triển đến kích thước lớn, chúng có thể gây ra sự thay đổi tần suất đại tiện hoặc kích thước phân.
Các triệu chứng của ung thư đại trực tràng bao gồm:
- Sự thay đổi liên tục trong thói quen ruột (như táo bón hoặc tiêu chảy)
- Đại tiện ra máu
- Bụng khó chịu
- Giảm cân không rõ nguyên nhân
- Thiếu máu
Điều gì xảy ra nếu tìm thấy polyp đại trực tràng?
Nếu phát hiện thấy các polyp đại trực tràng, chúng nên được lấy mẫu và gửi đến phòng thí nghiệm để phân tích dưới kính hiển vi. Một khi loại polyp soi dưới kính hiển vi được xác định, bạn có thể được được nội soi đại tràng tiếp theo.
Ung thư trực tràng được điều trị như thế nào?
Phần lớn polyp đại trực tràng có thể được loại bỏ trong một cuộc nội soi thực nghiệm và kiểm tra dưới kính hiển vi. U nang lớn và ung thư sẽ được cắt bỏ khi phẫu thuật. Nếu ung thư được tìm thấy trong giai đoạn đầu, phẫu thuật có thể chữa bệnh. Ung thư đại trực tràng đã tiến triển có thể được điều trị bằng nhiều cách khác nhau, tùy thuộc vào vị trí của chúng Các phương pháp điều trị bao gồm phẫu thuật, xạ trị, hóa trị, và liệu pháp trúng đích.
Làm thế nào tôi có thể ngăn ngừa ung thư đại trực tràng?
Sống một lối sống lành mạnh bao gồm không hút thuốc, tập thể dục thường xuyên, duy trì trọng lượng khỏe mạnh, và chế độ ăn ít thịt đỏ và nhiều rau quả rất có thể là cách tốt nhất để phòng ngừa ung thư nói chung.
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng aspirin và các thuốc khác được biết đến như thuốc chống viêm không steroid, hoặc NSAID, có thể giúp ngăn ngừa ung thư ruột già. NSAIDs cũng có nguy cơ gia tăng các biến chứng nghiêm trọng, như chảy máu dạ dày, đau tim và đột quỵ. Đôi khi aspirin liều thấp được khuyên dùng để dự phòng ung thư đại tràng ở người lớn từ 50 đến 69 tuổi. Nói chuyện với bác sĩ trước khi dùng aspirin cho mục đích này.
Sàng lọc ung thư là một bước quan trọng khác.
Các khuyến cáo khảo sát ung thư đại trực tràng:
Những khuyến cáo này dành cho những người có nguy cơ trung bình về ung thư kết trực tràng mà không có triệu chứng hoặc tiền sử cá nhân hoặc gia đình có tiền sử UTĐTT hoặc ung thư hoặc bệnh viêm ruột. Sàng lọc nên bắt đầu ở tuổi 50.
- Các xét nghiệm phân - xét nghiệm máu ẩn trong phân (fecal occult blood test) hoặc xét nghiệm hóa miễn dịch phân (fecal immunochemical test) - được thực hiện mỗi năm một lần. Đây là các xét nghiệm đơn giản tại nhà để kiểm tra máu ẩn trong phân từ nhiều mẫu. Một xét nghiệm DNA trong phân định kỳ 3 năm/lần tìm kiếm những thay đổi trong DNA có thể chỉ ra những khối u ruột hoặc ung thư. Cần làm thủ thuật nội soi nếu kết quả xét nghiệm phân không bình thường.
Hoặc là
- Nội soi đại tràng sigma được thực hiện 5 năm/lần. Đây là một thủ thuật ngoại trú để kiểm tra đại tràng sigma và trực tràng. Kiểm tra này có thể bỏ lỡ các polyp, ung thư hoặc những bất thường khác vượt quá phạm vi. Nếu phát hiện thấy bất thường, phải làm thủ thuật nội soi. đại tràng.
Hoặc là
- Nội soi đại tràng, được thực hiện mỗi 10 năm một lần.
- Chụp CT đại tràng (nội soi đại tràng ảo) được thực hiện 5 năm một lần. Điều này có thể bỏ lỡ các khối u nhỏ. Nếu phát hiện thấy bất thường, cần phải có phương pháp nội soi.
Những người có nguy cơ cao bị ung thư đại trực tràng gồm những người có tiền sử bị polyp, ung thư kết trực tràng, và/hoặc bệnh viêm ruột, lịch sử gia đình bị UTĐTT hoặc polyp tiền ung thư, và tiền sử gia đình bị hội chứng ung thư di truyền. Các hướng dẫn sàng lọc cho người lớn bao gồm sàng lọc bằng nội soi bắt đầu ở độ tuổi trẻ hơn. Tuy nhiên, tuổi chính xác để bắt đầu sàng lọc và khoảng thời gian xét nghiệm phụ thuộc vào các yếu tố nguy cơ cụ thể.
Các giai đoạn của ung thư đại tràng và trực tràng
Khi các bác sĩ nói về "giai đoạn" của căn bệnh của bạn, tức là dựa trên mức độ lan rộng của nó qua thành đại tràng hoặc trực tràng và liệu nó có ở các phần khác của cơ thể hay không.
Bác sĩ sẽ xem xét giai đoạn ung thư của bạn để đưa ra lời khuyên về phương pháp điều trị tốt nhất cho bạn. Giai đoạn này cũng giúp nhóm chăm sóc bệnh ung thư của bạn biết được liệu bệnh ung thư của bạn có được điều trị tốt hơn hay không.
Ung thư đại tràng giai đoạn 0
Đây là giai đoạn sớm nhất. Ung thư chỉ được tìm thấy ở lớp niêm mạc trong cùng của đại tràng.
Tìm hiểu về phương pháp điều trị ung thư ruột kết giai đoạn 0
Ung thư đại tràng giai đoạn 1 (I)
Khối u đã xuyên qua lớp niêm mạc trực tràng nhưng chưa xuyên qua thành đại tràng.
Tìm hiểu về các phương pháp điều trị ung thư ruột kết giai đoạn I.
Ung thư đại tràng giai đoạn 2 (II)
Các khối u lan rộng qua thành đại tràng và cũng có thể đã xâm chiếm / dính chặt vào các cơ quan lân cận. Nhưng không có ung thư ở các hạch bạch huyết.
Tìm hiểu về phương pháp điều trị ung thư ruột kết giai đoạn II.
Ung thư đại tràng giai đoạn 3 (III)
Ung thư đã lan ra ngoài đại tràng đến một hoặc nhiều hạch bạch huyết.
Tìm hiểu thêm về các phương pháp điều trị ung thư ruột kết giai đoạn III.
Ung thư đại tràng giai đoạn 4 (IV)
Ung thư đã lan ra ngoài đại tràng đến các bộ phận khác của cơ thể, chẳng hạn như gan hoặc phổi khối u có thể có kích cỡ bất kỳ, có thể có hoặc không bao gồm các hạch bạch huyết bị ảnh hưởng.
Nhận thông tin về các phương pháp điều trị ung thư ruột kết giai đoạn IV.
Các giai đoạn của ung thư trực tràng
Ung thư trực tràng được chia giai đoạn tương tự như ung thư ruột kết, nhưng vì khối u ở vị trí thấp hơn nhiều so với đại tràng nên tùy chọn điều trị có thể thay đổi.
Giai đoạn 0 của ung thư trực tràng
Khối u chỉ ở lớp niêm mạc bên trong trực tràng.
Để điều trị ung thư giai đoạn sớm, bác sĩ phẫu thuật có thể loại bỏ khối u hoặc một phần nhỏ của trực tràng - nơi có bệnh ung thư.
Tìm hiểu thêm về các phương pháp điều trị ung thư trực tràng ở giai đoạn 0
Giai đoạn 1 (I) của ung thư trực tràng
Khối u đã xuyên qua lớp niêm mạc trực tràng nhưng chưa xuyên qua thành trực tràng.
Tìm hiểu về cách điều trị giai đoạn I ung thư trực tràng.
Giai đoạn 2 (II) của ung thư trực tràng
Khối u đã đi xuyên qua thành ruột và bây giờ có thể là các cơ quan lân cận khác, chẳng hạn như bàng quang, tử cung, hoặc tuyến tiền liệt.
Đọc về các phương pháp điều trị ung thư trực tràng ở giai đoạn II.
Giai đoạn 3 (III) của ung thư trực tràng
Các khối u đã lan đến các hạch bạch huyết.
Nhận thông tin về các phương pháp điều trị ung thư trực tràng ở giai đoạn III.
Giai đoạn 4 (IV) của ung thư trực tràng
Khối u đã lan ra (di căn) đến các phần xa xôi của cơ thể, có thể là bất kỳ kích cỡ nào. Gan và phổi là những nơi mà ung thư trực tràng thường lan rộng.
Nguyên tắc sàng lọc ung thư đại trực tràng
Việc kiểm tra thường xuyên và sàng lọc ung thư đại tràng là cách tốt nhất để phòng ngừa ung thư đại trực tràng. Tìm và cắt bỏ polyp đại tràng giúp ngăn ngừa ung thư đại tràng. Ngoài ra, sàng lọc ung thư đại tràng giúp tìm ra bệnh ung thư sớm hơn, có khả năng chữa bệnh cao hơn.
Sàng lọc ung thư đại tràng cho những người có nguy cơ cao
Những người có nguy cơ sau đây nên bắt đầu sàng lọc đại tràng trước 50 tuổi.
- Tiền sử bệnh viêm ruột (bệnh Crohn hoặc viêm đại tràng loét)
- Người thân đã bị bệnh về đại trực tràng hoặc polyp trước tuổi 60
- Tiền sử gia đình bị đa polyp tuyến gia đình hoặc ung thư đại tràng không polyp di truyền.
Các khuyến cáo cụ thể cho người có nguy cơ cao như sau:
Những người có tiền sử nhiều polyp hoặc polyp lớn
- Nội soi đại tràng tại thời điểm chẩn đoán polyp ban đầu
- Nếu có 1-2 polyp tuyến nhỏ có bất thường ở mức thấp, lặp lại sàng lọc trong 5 năm.
- Nếu có 3-10 polyp tuyến hoặc 1 polyp tuyến lớn hơn 1cm, hãy làm lại nội soi đại tràng trong vòng ba năm sau sau khi loại bỏ polyp
- Với một số loại polyp nhất định hoặc polyp có bất thường ở mức cao, lặp lại phương pháp nội soi trong vòng ba năm
- Nếu bình thường, lặp lại trong năm năm
- Nếu có hơn 10 polyp tuyến, lặp lại trong vòng chưa đầy 3 năm
Những người đã được phẫu thuật ung thư đại trực tràng
- Nội soi đại tràng trong vòng một năm sau phẫu thuật; nếu bình thường, lặp lại trong ba năm; nếu vẫn bình thường, lặp lại trong năm năm.
Những người có tiền sử gia đình
- Nội soi đại tràng ở tuổi 40 hoặc trước 10 năm so với tuổi mà thành viên gia đình gần đây bị chẩn đoán mắc bệnh ung thư, tùy theo thời điểm nào trước đó; nếu bình thường, lặp lại 5 năm một lần.
Những người có tiền sử gia đình bị đa polyp tuyến gia đình
- Ở tuổi từ 10 đến 12, nội soi đại tràng sigma hàng năm.
- Nếu xét nghiệm di truyền dương tính, nên loại bỏ đại tràng vì nguy cơ cao ung thư đại trực tràng.
Những người có tiền sử gia đình bị ung thư đại tràng không đa polyp di truyền
- Nội soi đại tràng mỗi một đến hai năm, bắt đầu từ 20 đến 25 tuổi hoặc 10 năm trước tuổi mà thành viên trong gia đình bị ung thư, bất cứ thời điểm nào trước đó
- Kiểm tra di truyền cho các thành viên gia đình bậc 1
Những người bị bệnh viêm ruột
- Sau 8 năm kể từ khi bắt đầu bị viêm tụy hoặc 12-15 năm từ khi bắt đầu viêm đại tràng xuống (bên trái) nên nội soi đại tràng định kỳ 1-2 năm mỗi lần.
Nội soi đại tràng: Những điều cần biết
Nếu bác sĩ đề nghị bạn làm nội soi, đừng lo lắng. Bạn có thể nghĩ rằng nó sẽ là một thủ tục khủng khiếp, nhưng không phải thế. Rất có thể bạn sẽ không còn tỉnh táo để nhớ điều gì xảy ra.
Nội soi đại tràng là một bài kiểm tra mà bác sĩ sử dụng để nhìn vào bên trong đại tràng của bạn do các nguyên nhân có thể xảy ra như đau bụng, chảy máu trực tràng hoặc thay đổi thói quen ruột.
Nội soi đại tràng cũng được sử dụng để kiểm tra ung thư đại trực tràng khi bạn trên 50 tuổi
Tôi phải làm gì trước khi kiểm tra?
Trước khi cho bạn phương pháp nội soi, bác sĩ sẽ muốn biết về bất kỳ bệnh lý y khoa đặc biệt nào bạn có thể có, bao gồm:
- Mang thai
- Bệnh về phổi
- Bệnh tim mạch
- Dị ứng với thuốc
Cũng nên nói với bác sĩ nếu bạn mắc bệnh tiểu đường hoặc dùng thuốc có thể ảnh hưởng đến đông máu. Bác sĩ có thể cần phải điều chỉnh các loại thuốc này trước khi làm thủ thuật.
Tôi cần chuẩn bị như thế nào?
Để có phương pháp nội soi thành công, bạn phải có một đại tràng rỗng. Điều đó có nghĩa là bạn cần hạn chế ăn uống ít nhất 24 giờ trước khi làm thủ thuật. Thực phẩm rắn thường bị giới hạn, nhưng bác sĩ của bạn sẽ nói rằng bạn có thể dùng các chất lỏng như:
- Cà phê
- Nước canh
- Nước lọc
- Đồ uống thể thao
Bước tiếp theo là rỗng ruột của bạn. Bác sĩ của bạn có thể sẽ yêu cầu bạn chăm sóc này theo một trong hai cách:
- Có một quy trình rửa ruột.
- Uống thứ gì đó - thường là magnesium citrate - kích thích bạn đi đại tiện.
Bác sĩ có thể khuyên bạn nên làm điều đó vào ban đêm trước khi nội soi đại tràng của bạn, hoặc vào đêm trước và buổi sáng của thủ tục. Hãy chắc chắn để làm theo hướng dẫn của ông chính xác.
Đảm bảo bạn sắp xếp để có người đưa bạn về nhà sau khi nội soi đại tràng. Bạn sẽ rơi vào tình trạng lơ mơ, không tỉnh táo. Sẽ không an toàn nếu bạn lái xe hoặc vận hành máy móc ít nhất 8 giờ sau đó.
Phương pháp nội soi được thực hiện như thế nào?
Trong quá trình nội soi, bạn sẽ nằm nghiêng sang bên trái và nhận được thuốc an thần để đi vào giấc ngủ.
Trong kỹ thuật này, bác sĩ đặt một dụng cụ colonoscope (giống như ống) vào trực tràng của bạn. Nó dài, có gắn một đèn và 1 camera trên đầu để bác sĩ có thể nhìn thấy lớp niêm mạc của đại tràng và nói nếu có vấn đề nào.
Khi nội soi đại tràng, bác sĩ sẽ dùng 1 chiếc ống để bơm không khí và thổi phồng đại tràng lên. Điều đó giúp cho bác sĩ có thể nhìn rõ đại tràng và niêm mạc đại tràng hơn.
Trong suốt quá trình, bác sĩ có thể sử dụng dụng cụ này để lấy các mẫu nhỏ của đại tràng để xét nghiệm (quá trình sinh thiết), cũng có thể sử dụng nó để phát hiện sự tăng trưởng bất thường (gọi là polyp).
Điều gì xảy ra sau khi kiểm tra?
Toàn bộ quy trình nên mất từ 20 đến 30 phút. Bạn sẽ ở trong phòng hồi phục khoảng 30 phút đến một giờ để tỉnh dậy do tác dụng của thuốc an thần.
Bạn có thể bị chuột rút hoặc đầy hơi, nhưng đây là bình thường. Bạn có thể ăn thường xuyên sau khi rời khỏi phòng mạch bác sĩ.
Đảm bảo bạn hiểu các hướng dẫn mà bạn nhận được trước khi về nhà. Bạn có thể cần tránh các loại thuốc nhất định, chẳng hạn như chất làm loãng máu trong một khoảng thời gian nếu bác sĩ đã làm sinh thiết hoặc loại bỏ polyp.
Chảy máu và thủng đại tràng là những vấn đề hiếm gặp nhưng có thể xảy ra trong phương pháp nội soi. Gọi bác sĩ ngay lập tức nếu bạn có bất cứ điều nào sau đây:
- Chảy máu nhiều, hoặc chảy máu trong một thời gian dài
- Đau bụng nghiêm trọng, sốt, hoặc ớn lạnh
Xét nghiệm máu ẩn trong phân (FOBT) là gì?
Máu ẩn trong phân có thể là dấu hiệu của một vấn đề trong hệ thống tiêu hóa của bạn, chẳng hạn như sự tăng trưởng, hoặc polyp, hoặc ung thư ở đại tràng hoặc trực tràng.
Nếu kết quả cho thấy có máu (dù bạn có nhìn thấy hay không), điều quan trọng là bác sĩ của bạn phải tìm ra nguồn máu chảy để chẩn đoán và điều trị vấn đề.
Nguyên nhân gì khiến máu xuất hiện trong phân?
Máu xuất hiện trong phân có thể vì một hoặc nhiều bệnh lý sau đây:
- Tăng trưởng hoặc khối u của đại tràng
- Bệnh trĩ (giãn mạch máu gần hậu môn và trực tràng có thể vỡ, chảy máu)
- Các vết nứt hậu môn (các vết nứt hoặc rách ở niêm mạc của hậu môn)
- Nhiễm trùng đường ruột gây viêm
- Loét
- Viêm loét đại tràng
- Bệnh Crohn
- Bệnh túi thừa đại tràng (Diverticulitis)
- Các vấn đề với mạch máu trong ruột già
- Túi thừa Meckel (Meckel’s diverticulum), thường thấy ở trẻ em và thanh niên trẻ
Xuất huyết tiêu hóa có thể rất nhỏ, vì vậy bạn không thể nhìn thấy. (Bác sĩ gọi đó là "máu ẩn"). Hoặc bạn có thể dễ dàng thấy nó như máu đỏ, hoặc đen.
Làm xét nghiệm máu ẩn trong phân như thế nào?
Có nhiều loại xét nghiệm khác nhau. Bạn có thể mua một số bộ dụng cụ tại hiệu thuốc. Hoặc bác sĩ có thể cung cấp cho bạn một bộ kiểm tra tại nhà tại một trong những cuộc hẹn của bạn. Các bộ dụng cụ thường có hướng dẫn đi kèm. Hầu hết liệt kê một số điện thoại để gọi nếu bạn có thắc mắc.
Đối với một số xét nghiệm, bạn đặt một miếng dán đặc biệt từ bộ dụng cụ vào nhà toilet và thông báo với bác sĩ nếu nó thay đổi màu sắc.
Các xét nghiệm khác yêu cầu bạn phải lấy mẫu phân trong hơn một ngày. Sau đó bạn gửi mẫu, trong một hộp chứa và phong bì đặc biệt, trực tiếp đến văn phòng bác sĩ để phân tích bằng kính hiển vi hoặc hóa chất. Bạn nên sử dụng phiên bản "độ nhạy cao" mới hơn của các xét nghiệm này.
Tôi nên làm gì để chuẩn bị?
Bạn không phải "làm sạch/ làm rỗng" đại tràng như trước khi nội soi đại tràng. Nhưng bạn cần phải làm theo các hướng dẫn cẩn thận. Đừng kiểm tra nếu bạn có:
- Bệnh tiêu chảy
- Viêm đại tràng
- Táo bón
- Túi thừa đại tràng (Diverticulitis)
- Loét
- Chảy máu
- Đang bị hành kinh
Vì một số thực phẩm nhất định có thể làm thay đổi một số kết quả xét nghiệm, đừng ăn những thức ăn này trong 48 đến 72 giờ trước khi làm xét nghiệm:
- Củ dền
- Súp lơ xanh
- Dưa vàng
- Cà rốt
- Súp lơ trắng
- Dưa leo
- Bưởi
- Horseradish (1 loại cây họ cải)
- Nấm
- Củ cải
- Thịt đỏ (đặc biệt là thịt tái)
- Cải củ turnip
- Thức ăn hoặc đồ uống giàu vitamin C
Có thể bạn cần ngừng sử dụng một số thuốc nhất định 48 giờ trước khi làm xét nghiệm. Hỏi bác sĩ của bạn về điều đó.
Các kết quả xét nghiệm máu ẩn trong phân có ý nghĩa gì?
Nếu bạn có kết quả dương tính, có nghĩa là nó cho thấy máu trong phân. (Trong trường hợp này, "dương tính" không nhất thiết là tốt!)
Sau đó bạn sẽ cần phải có các xét nghiệm để tìm ra nơi bắt đầu chảy máu. Bác sĩ có thể đề nghị phương pháp nội soi đại tràng và khám nội soi dạ dày-ruột để xem có chảy máu ra từ dạ dày hay ruột non hay không. Nếu những thứ này không chỉ ra nguồn chảy máu, bạn có thể cần phải nuốt một viên nang nhỏ chụp ảnh khi nó đi qua ruột. Nó có thể thấy các khu vực chảy máu không được chỉ ra bởi các xét nghiệm khác, đặc biệt là ở ruột non.
Kết quả xét nghiệm âm tính có nghĩa là không có máu trong mẫu phân trong giai đoạn thử nghiệm. Bạn nên tiếp tục làm theo khuyến cáo của bác sĩ về kiểm tra ung thư thông thường.
Tần suất tôi nên làm xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân là bao nhiêu?
Bạn không cần phải làm những bài kiểm tra này. Có những phương pháp khác - chẳng hạn như nội soi đại tràng; CT colonography (nội soi đại tràng ảo) và các xét nghiệm kiểm tra DNA trong phân.
Nếu bạn quyết định thử máu, bạn sẽ cần phải làm điều đó hàng năm và cũng có thể có các xét nghiệm khác như nội soi đại tràng sigma, chụp cản quang đại tràng có sử dụng bari 5 năm/lần để kiểm tra polyp hoặc ung thư đại trực tràng.
Hãy nhớ rằng, nếu xét nghiệm có dấu hiệu có máu, có thể bạn vẫn cần phải có phương pháp nội soi.
Có nên xét nghiệm gen APC cho ung thư đại trực tràng không?
Xét nghiệm máu này có thể tìm thấy một đột biến của gen APC khiến một số người có nguy cơ mắc bệnh FAP (đa polyp tuyến gia đình).
Bạn có thể muốn xem xét tư vấn và xét nghiệm di truyền nếu:
- Bạn đã có hơn 10 polyp đại tràng
- Bạn đã có nhiều polyp và các loại u khác
- Bạn thuộc dòng dõi người Do Thái Ashkenazi và gia đình bạn có tiền sử ung thư đại tràng hoặc polyp đại tràng có thể trở thành ung thư.
Những kết quả đấy có ý nghĩa gì?
Xét nghiệm đột biến gen APC không kiểm tra xem bạn có bị ung thư hay polyp không. Nó chỉ tìm kiếm một đột biến đặc biệt trong gen APC có thể khiến bạn gặp nguy hiểm.
Bác sĩ của bạn có thể đề cập đến kết quả xét nghiệm "dương tính" hoặc "âm tính". Những từ đó có ý nghĩa khác với bạn nghĩ.
Một kết quả xét nghiệm "dương tính" có nghĩa là bạn mắc phải căn bệnh này. Điều đó làm cho bạn có nhiều khả năng bị đa polyp tuyến gia đình (FAP) hơn những người có kết quả âm tính. Nhưng nó không có nghĩa là bạn chắc chắn sẽ mắc bệnh.
Nếu bạn đã bị ung thư đại tràng hoặc polyp, nó có thể ảnh hưởng đến tần suất bạn cần phải kiểm tra.
Kết quả "âm tính" có nghĩa là bạn không có đột biến gen đó. Hãy nhớ rằng xét nghiệm không kiểm tra cho mỗi vấn đề gen có thể có liên quan.
Xét nghiệm này cũng không xem xét các vấn đề gen khác có liên quan đến ung thư đại tràng di truyền trong các gia đình. Nó chỉ tìm kiếm đột biến của gen APC.
Bạn có thể nói chuyện với cố vấn di truyền về kết quả, tiền sử gia đình và lối sống để hiểu rõ hơn về nguy cơ của bạn.
Tôi phải làm gì nếu xét nghiệm dương tính?
Nếu phát hiện ra rằng bạn có đột biến gen APC, bác sĩ có thể khuyên bạn nên đi khám nội soi mỗi năm. Đây là một xét nghiệm cho phép bác sĩ kiểm tra ung thư hoặc polyp đại tràng có nguy cơ trở thành ung thư đại tràng hay không.
Nếu bạn đã bị ung thư đại tràng hoặc polyp trước đó, bác sĩ có thể nói chuyện với bạn về phương pháp phẫu thuật cắt bỏ đại tràng.
Ngoài ra, người thân của bạn có thể cũng muốn xem xét tư vấn di truyền và xét nghiệm để xem họ có đột biến gen APC không.
Có các xét nghiệm di truyền nào khác cho ung thư đại trực tràng không?
Câu trả lời là có. Các xét nghiệm di truyền khác kiểm tra các gen nhất định có liên quan đến hội chứng Lynch, được gọi là HNPCC hoặc ung thư đại tràng không đa polyp di truyền. Hầu hết những người có bệnh lý này dưới 50 tuổi hoặc có các loại ung thư khác, bao gồm ung thư tử cung.
Nếu bạn phát hiện ra rằng bạn có một đột biến trong gen MUTYH, bạn cũng có thể có nhiều khả năng phát triển polyp đại tràng và ung thư đại tràng.
Hiểu biết về chẩn đoán và điều trị ung thư đại trực tràng
Ung thư trực tràng được chẩn đoán như thế nào?
Bắt đầu từ tuổi 50, tất cả mọi người nên được kiểm tra định kỳ để điều trị ung thư đại trực tràng (sàng lọc sớm hơn đối với một số nhóm có nguy cơ cao). Có một số lựa chọn.
Các thói quen sàng lọc truyền thống do bác sĩ thực hiện cuộc thăm khám trực tràng (DRE) mỗi năm 1 lần và lấy 3 mẫu phân để làm xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân. Ngoài ra, cứ 3-5 năm một lần, bạn sẽ được nội soi đại tràng sigma và chụp X quang cản quang phần dưới của ruột. Nếu phát hiện thấy bất cứ điều gì bất thường, bạn sẽ được đi nội soi. Nội soi đại tràng là một đánh giá toàn diện của đại tràng và trực tràng.
Sinh thiết hoặc các mẫu mô của bất kỳ khu vực nào đáng ngờ có thể thu được trong quá trình nội soi đại tràng để phân tích trong phòng thí nghiệm.
Hiện nay, hầu hết các bác sĩ đều ủng hộ việc thực hiện nội soi đại tràng ở tuổi 50. Tuy nhiên, những nghiên cứu khác đôi khi được khuyến cáo khi bệnh nhân không thể hoặc không muốn trải qua cuộc nội soi đại tràng.
Một quy trình sàng lọc không xâm lấn được gọi là nội soi đại tràng ảo có sẵn. Nó sử dụng chụp cắt lớp xoắn ốc, tạo ra hình ảnh ba chiều của đại tràng sau khi đại tràng được làm rỗng và một phần bơm hơi bằng không khí.
Nguyên tắc sàng lọc của hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ hiện nay đối với ung thư đại tràng ở bệnh nhân có nguy cơ trung bình bắt đầu từ năm 50 tuổi và bao gồm các lựa chọn sau:
- Nội soi đại tràng ảo 5 năm hoặc
- Nội soi đại tràng 10 năm/lần, hoặc
- Chụp cản quang đại trực tràng dùng thuốc thụt Bari (Double-contrast barium enema) 5 năm/lần, hoặc
- Nội soi đại tràng ảo 5 năm một lần.
Lựa chọn sàng lọc thay thế bao gồm một xét nghiệm hóa miễn dịch phân (FIT) hoặc xét nghiệm máu ẩn trong phân dựa trên guaiac (gFOB) 1 năm/lần, hoặc xét nghiệm DNA trong phân 3 năm/lần. Tuy nhiên, nếu bạn có nguy cơ cao bị ung thư ruột kết do tiền sử gia đình có polyp hoặc ung thư đại tràng, khoảng thời gian sàng lọc nên bắt đầu sớm hơn và thường xuyên hơn.
Bất kỳ triệu chứng đáng ngờ hoặc bất thường sẽ cảnh báo bác sĩ của bạn để thực hiện một nội soi để có được sinh thiết.
Nếu một sinh thiết xác nhận ung thư, các xét nghiệm hình ảnh sử dụng chụp X-quang ngực và chụp CT bụng, xương chậu và ngực có thể được thực hiện để tìm hiểu mức độ di căn của ung thư.
Các xét nghiệm máu cũng sẽ được đặt ra để tìm hiểu xem gan và thận hoạt động tốt như thế nào, để xác định bạn bị thiếu máu hay không, và để đo mức máu của một chất được gọi là kháng nguyên carcininofryonic (CEA), thường thấy nồng độ cao hơn bình thường khi có sự hiện diện của ung thư đại trực tràng, đặc biệt là nếu nó đã lan ra.
Các liệu pháp điều trị ung thư đại trực tràng là gì?
Điều trị ung thư đại trực tràng không chỉ bao gồm các liệu pháp cụ thể để chữa bệnh hoặc kiểm soát bệnh, mà còn các chiến lược để đáp ứng các nhu cầu về tình cảm và thể chất của bệnh nhân. Phục hồi và duy trì chất lượng cuộc sống là một vấn đề trọng tâm của các bác sỹ, cũng như các thành viên trong gia đình và bạn bè. Nhiều trị liệu pháp bổ sung có thể có giá trị khi sử dụng song song với các liệu pháp điều trị chuẩn để giảm căng thẳng và dung nạp phương pháp điều trị tốt hơn. Tuy nhiên, liệu pháp bổ sung không nên thay thế chăm sóc tiêu chuẩn.
Các loại chính của điều trị ung thư đại trực tràng là phẫu thuật, xạ trị và hóa trị liệu. Tùy thuộc vào giai đoạn của bệnh ung thư, các phương pháp điều trị này có thể được kết hợp với nhau.
Phẫu thuật là phương pháp điều trị hiệu quả nhất cho các khối u đại trực tràng cục bộ. Các khối u rất nhỏ có thể được lấy ra bằng phương pháp nội soi, nhưng ngay cả với các khối u nhỏ, loại bỏ phần ruột già có chứa khối u, chất béo xung quanh và các hạch bạch huyết gần đó thường là phương pháp điều trị tốt nhất. Phẫu thuật có thể được thực hiện bằng phương pháp mổ nội soi hoặc mổ hở - sử dụng các vết mổ lớn hơn.
Thông thường, bác sĩ phẫu thuật có thể nối các phần khỏe mạnh của đại tràng và trực tràng. Khi không thể, bác sĩ tạo thành một lỗ mở - gọi là stoma (hậu môn giả) - trong bụng và định tuyến lại đại tràng cho nó. Chất thải được đựng trong một chiếc túi đeo trên lỗ stoma. Thủ tục này, được gọi là phẫu thuật tạo hậu môn giả, thường chỉ là tạm thời. Khi ruột đã có thời gian để chữa lành, một phẫu thuật thứ hai được thực hiện để nối lại ruột già và trực tràng. Sự cần thiết phải tạo hậu môn giả vĩnh viễn thường gặp hơn trong ung thư trực tràng, vì việc giữ lại trực tràng có thể khó khăn.
Trong thời gian ngay sau khi phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được sử dụng thuốc giảm đau và các thuốc khác để giảm tiêu chảy hoặc táo bón tạm thời. Sau khi phẫu thuật, bệnh nhân được khuyến khích ăn thực phẩm bổ dưỡng, giàu calo và protein, để đạt có năng lượng và hồi phục đúng cách.
Liệu pháp xạ trị là điều trị bằng tia năng lượng cao phá huỷ các tế bào ung thư. Đối với ung thư trực tràng, xạ trị thường được đưa ra sau khi phẫu thuật, cùng với hóa trị (được gọi là liệu pháp bổ trợ), để tiêu diệt bất kỳ tế bào ung thư nào còn sót lại. Ngoài ra, nó có thể được sử dụng cùng với hóa trị liệu trước khi phẫu thuật (được gọi là trị liệu trước điều trị chính) để thu nhỏ một khối u lớn, làm cho cuộc phẫu thuật trở nên dễ dàng hơn. Trong ung thư trực tràng tiến triển, xạ trị có thể được sử dụng để co lại các khối u gây ra các triệu chứng tắc ruột, chảy máu, hoặc đau.
Liệu pháp xạ trị có thể được sử dụng ở những người bị ung thư đại tràng khi khối u đã gắn với một cơ quan khác ở bụng hoặc nếu một khối u được tìm thấy ngay cạnh ung thư đã được loại bỏ.
Thuốc hóa trị được sử dụng để điều trị các giai đoạn khác nhau của ung thư đại trực tràng. Chúng bao gồm 5-flurouracil, capecitabine (Xeloda), irinotecan (Camptosar), oxaliplatin (Eloxatin) và phối hợp thuốc trifluridin và tipiracil (Lonsurf). Hoá trị liệu cũng có thể được dùng trực tiếp vào gan nếu ung thư đại tràng di căn đến đó.
FDA đã phê duyệt năm loại thuốc điều trị ung thư ruột kết hoạt động hoàn toàn khác. Các thuốc, bevacizumab (Avastin), cetuximab (Erbitux), panitumumab (Vectibix), regorafenib (Stivarga) và ziv-aflibercept (Zaltrap) là một dạng của liệu pháp ung thư được gọi là liệu pháp sinh học. Những loại thuốc này hoạt động bằng cách ngăn chặn nguồn cung cấp máu cho ung thư hoặc chặn một protein do ung thư tạo ra để tăng cường sự phát triển của nó. Chúng có thể được sử dụng để điều trị ung thư đại trực tràng đã di căn tới các bộ phận khác của cơ thể.
Khi ung thư đại tràng hoặc trực tràng đã được thuyên giảm, cần phải kiểm tra tiếp để kiểm tra sự tái phát. Nhưng hàng trăm ngàn người đang sống thoải mái, cuộc sống bình thường ngay cả sau khi phẫu thuật đại trực tràng và tạo hậu môn giả. Mặc dù điều chỉnh cuộc sống sau khi tạo hậu môn giả đòi hỏi thời gian, sự hỗ trợ và hiểu biết, những người có stoma (hậu môn giả) đã khám phá ra phần lớn họ có thể ăn, chơi và làm việc bình thường như trước đây.
Phòng ngừa ung thư đại trực tràng
Một số người bị ung thư đại trực tràng do di truyền. Đối với hầu hết mọi người, không có nguyên nhân rõ ràng. Việc thiếu một nguyên nhân đã biết làm cho việc ngăn ngừa bệnh trở nên khó khăn.
Nghiên cứu cho thấy aspirin có thể giúp ngăn ngừa ung thư đại trực tràng không đa polyp di truyền (HNPCC), hoặc hội chứng Lynch, một dạng di truyền của bệnh - cũng như giảm nguy cơ phát triển ung thư kết trực tràng ở những người không có khuynh hướng di truyền. Các loại thuốc khác như cecloxib và sulindac, thuốc dùng cho viêm khớp, có thể giúp làm giảm sự tái phát của các polyp tuyến tiền ung thư. Người ta cũng tin rằng ăn một chế độ ăn uống lành mạnh với nhiều chất xơ, không hút thuốc, tập thể dục đều đặn có thể giúp ngăn ngừa ung thư đại trực tràng.
Làm thế nào tôi có thể ngăn ngừa ung thư đại trực tràng?
Chế độ ăn uống và tập thể dục: Các chuyên gia khuyên mọi người lo lắng đến việc bị ung thư kết trực tràng nên tập thể dục và ăn uống đúng cách. Viện Ung thư Quốc gia khuyến cáo chế độ ăn kiêng có hàm lượng chất béo thấp và ít chất xơ bao gồm ít nhất năm khẩu phần trái cây và rau quả mỗi ngày. Để giảm béo trong chế độ ăn uống của bạn, bạn có thể thay đổi thói quen ăn uống và nấu ăn. Các nguồn chất béo chủ yếu bao gồm thịt, trứng, các sản phẩm từ sữa, và các loại dầu sử dụng trong nấu ăn và nước xốt salad. Để tăng lượng chất xơ trong chế độ ăn uống của bạn, hãy ăn nhiều rau, hoa quả, bánh mì và ngũ cốc nguyên hạt. Tránh thịt đỏ và thịt chế biến, và kết hợp chất béo lành mạnh, chẳng hạn như những chất có chứa omega-3, vào chế độ ăn uống của bạn.
Aspirin: Người ta đã đề xuất rằng aspirin có thể ngăn chặn tế bào ung thư nhân lên. Ngoài ra, các thuốc kháng viêm không steroid khác (NSAID, như sulindac và cecloxib) có thể làm giảm kích thước của khối u trong ruột già, và do đó giảm nguy cơ ung thư ruột kết. Tuy nhiên, niềm tin này chưa được thiết lập tốt và liều lượng thích hợp cần thiết để tạo ra hiệu quả giảm nguy cơ này vẫn chưa được biết. Ngoài ra, không phải tất cả mọi người đều có thể dung nạp được aspirin hoặc các thuốc chống viêm không steroid khác do các vấn đề về dạ dày-ruột, tăng nguy cơ chảy máu, tương tác thuốc hoặc các vấn đề y tế khác. Nếu bạn quan tâm đến nguy cơ mắc bệnh ung thư đại tràng, bạn không nên dùng aspirin cho đến khi bạn thảo luận với bác sĩ.
Sàng lọc: Hầu hết các vấn đề về sức khoẻ đều đáp ứng tốt nhất với điều trị khi được chẩn đoán và điều trị càng sớm càng tốt. Để nắm bắt các bất kỳ bất thường hoặc các vấn đề sớm, bạn cần khám sức khoẻ định kỳ, xét nghiệm máu ẩn trong phân, DNA trong phân, nội soi đại tràng ảo, và các xét nghiệm sàng lọc khác như nội soi đại tràng sigma hoặc nội soi đại tràng. Khuyến cáo sàng lọc dựa trên nguy cơ của một cá nhân ung thư đại trực tràng.
Chế độ ăn uống ngừa ung thư đại trực tràng
Dinh dưỡng và chế độ ăn uống hợp lý rất quan trọng trong việc ngăn ngừa nhiều bệnh và ung thư đại trực tràng không phải là ngoại lệ. Trong cuộc chiến chống lại bệnh này, nguyên tắc dinh dưỡng bao gồm ăn ít chất béo bão hòa và nhận được nhiều chất dinh dưỡng từ thực phẩm bạn ăn hơn là từ thực phẩm bổ sung dinh dưỡng.
Thực phẩm béo và ung thư đại trực tràng
Thực phẩm béo từ thịt đỏ và thịt đã chế biến có thể góp phần vào quá trình gây ung thư đại trực tràng. Tiêu thụ chất béo cao làm tăng lượng axit mật đưa vào đường tiêu hóa. Các axit mật giúp phân hủy chất béo. Khi vào đại tràng, một lượng lớn axit mật có thể chuyển thành các axit mật thứ phát - loại này có thể thúc đẩy sự phát triển của khối u, đặc biệt là ở những tế bào niêm mạc đại tràng.
Chất chống oxy hoá và ung thư đại trực tràng
Một chất khác đang được nghiên cứu về tác dụng chống ung thư đại trực tràng và các loại ung thư khác là chất chống oxy hoá. Các chất chống oxy hoá hoạt động bằng cách tăng cường khả năng phòng vệ của cơ thể bằng cách chống lại những các gốc tự do nguy hiểm.
Các gốc tự do là một trong những sản phẩm phụ của việc sử dụng oxy bởi mọi tế bào trong cơ thể chúng ta. Những chất này làm hư hại các tế bào của cơ thể thông qua quá trình oxy hóa, cũng giống như quá trình làm rỉ kim loại. Quá trình oxy hóa đã được chỉ ra rằng chúng góp phần gây nên bệnh tim, đục thủy tinh thể, lão hóa và nhiễm trùng.
Các tế bào của cơ thể có chiến lược phòng vệ tự nhiên chống lại các gốc tự do và có thể sửa chữa thiệt hại gây ra bởi chúng. Tuy nhiên các chất chống oxy hoá như selen và beta-carotene, có thể giúp củng cố sự bảo vệ này. Tuy nhiên, trong các thử nghiệm lâm sàng, cả hai chất này đều không làm giảm sự phát triển của ung thư. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng các chất chống oxy hoá được dùng tốt nhất dưới dạng thực phẩm thay vì bổ sung. Một số ví dụ về chất chống oxy hoá là carotene, beta-carotene, và lutein. Thực phẩm là nguồn chất chống oxy hoá tốt bao gồm trái cây, rau cải và một số loại trà.
Các vitamin và khoáng chất khác
Acid folic. Một số nghiên cứu cho thấy acid folic có thể đóng một vai trò trong cuộc chiến chống lại bệnh ung thư trong khi những nghiên cứu khác lại chỉ ra và cho thấy tăng nguy cơ đối với một số loại ung thư. Do đó cần nhiều nghiên cứu hơn. Acid folic đã được biết là rất cần thiết trong việc hình thành tế bào và mô tế bào mới cũng như giữ cho các tế bào hồng cầu khỏe mạnh. Những thực phẩm phổ biến nhất chứa nhiều acid folic là trái cây họ cam quýt và rau lá xanh đậm, đặc biệt là rau bina.
Mặc dù việc tiêu thụ thực phẩm chứa acid folic như một phần của chế độ ăn uống lành mạnh, đem lại một số lợi ích tiềm tàng, nhưng các nghiên cứu không cho thấy bất kỳ lợi ích chống ung thư nào khi bổ sung acid folic. Trên thực tế, một số nghiên cứu cho thấy dùng acid folic có thể làm tăng nguy cơ ung thư.
Canxi và Vitamin D. Những nghiên cứu gần đây cho thấy hai loại chất này không chỉ giúp củng cố xương mà còn giúp chống lại ung thư ruột già. Các nguồn cung cấp canxi tốt bao gồm: sữa, phô mai, sữa chua, cá hồi, cá mồi và các loại rau lá có màu đậm như cải xoăn, cải bẹ xanh, và rau xanh. Nguồn vitamin D bao gồm cá hồi, cá mồi, sữa bò, lòng đỏ trứng gà và gan gà - và đừng quên ánh nắng mặt trời, đó là một nguồn vitamin D tuyệt vời.
Chất xơ
Chất xơ được cho là vũ khí mạnh có tác dụng chống lại ung thư. Mặc dù có những nghiên cứu trái ngược nhau về việc liệu chất xơ có tác dụng bảo vệ chống lại ung thư đại trực tràng hay không, nhưng có bằng chứng cho thấy chất xơ giúp cải thiện sức khoẻ tổng thể. Các nguồn cung cấp chất xơ tốt bao gồm: ngũ cốc nguyên hạt và bánh mỳ, mận, quả mọng, đậu và các loại đậu khác, trái cây và rau tươi, gạo lứt.
Mặc dù tốt nhất là nên nhận được chất xơ từ thực phẩm bạn ăn hàng ngày, nhưng thực phẩm bổ sung chất xơ cũng là một nguồn đáng để tham khảo. Ví dụ như psyllium và methylcellulose. Bất cứ khi nào bạn cần tăng lượng chất xơ bạn sử dụng, hãy nhớ là tăng dần dần để tránh tình trạng đầy hơi và chuột rút. Điều quan trọng là uống đủ chất lỏng.
