Xét nghiệm HBsAg từ labo đến lâm sàng - Bệnh viện 108

Chẩn đoán viêm gan B

• Viêm gan B là một bệnh truyền nhiễm do virus viêm gan B (HBV) gây ra, nếu không được điều trị và kiểm soát tốt có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như xơ gan, ung thư gan.
• Thường tiến triển âm thầm, lặng lẽ với những triệu chứng rất mờ nhạt, khi phát hiện bệnh thường đã chuyển sang giai đoạn xấu hơn.
• HBsAg, HBeAg, HBcAg là 3 kháng nguyên chính và 3 kháng thể lần lượt là Anti -HBs, Anti -HBe và anti- HBc. 
• Cần chú ý có 2 giai đoạn cửa sổ miễn dịch khi chẩn đoán viêm gan B cấp.
• Giai đoạn cửa sổ mới nhiễm khi các marker có thể chưa kịp tăng, việc phát hiện HBsAg phụ thuộc vào độ nhạy xét nghiệm
• Giai đoạn cửa sổ thứ 2 là giai đoạn cửa sổ huyết thanh khi HBsAg giảm và anti- HBs chưa kịp tăng, duy nhất có Anti -HBc total (Anti- HBcIgG) giúp đánh giá tình trạng miễn dịch

Những khó khăn

HBsAg có thể dương tính trong một số trường hợp không nhiễm HBV

• Sau tiêm ngừa vaccine
• Trên phụ nữ mang thai

HBsAg và Anti- HBs cùng dương tính

• Vaccine không có khả năng bảo vệ hiệu quả
• HBV đột biến chọn lọc (kháng điều trị hay vaccine)
• Nhiễm type khác của HBV

Những tiến bộ

Các xét nghiệm chẩn đoán viêm gan virus B thể đột biến

• HBsAg âm tính, HBcAb dương tính và sự hiện diện của HBV DNA mức độ thấp trong huyết thanh (<200 IU/mL) hoặc trong mô gan.
• Nguyên nhân gây nên dạng tiềm ẩn có thể do một số yếu tố của vật chủ hoặc một số đột biến ở các vùng preS1, preS2 và S của gen S của HBV, làm HBV không tổng hợp được HBsAg, nên không thể phát hiện được.
• Tiêu chuẩn vàng cho chẩn đoán OBI là có HBV DNA trong dịch chiết DNA từ gan, bởi vì cccDNA vẫn tồn tại dai dẳng trong các tế bào gan và ngay cả khi HBV DNA không xuất hiện trong huyết thanh.

Các xét nghiệm sử dụng đánh giá mức độ xơ hóa gan

• Các chỉ số APRI và FIB-4 có thể xác nhận sự xơ hóa gan có liên quan đến viêm gan B mạn với độ nhạy và độ đặc hiệu ở mức độ trung bình;
• Cả hai chỉ số này không phù hợp để đánh giá sự cải thiện về mức độ xơ hóa gan sau điều trị kháng virus B.
• Khi nghi ngờ xơ hóa gan hoặc xơ gan, có thể kết hợp với siêu âm hoặc sinh thiết để chẩn đoán.

Các xét nghiệm phát hiện sớm ung thư biểu mô tế bào gan

• Dấu ấn khối u mới đã được FDA xác nhận để chẩn đoán HCC là AFP-L3 và DCP. 
• AFP-L3, một đồng dạng fucosyl hóa của AFP, gắn với lectin Lens culinarisagglutinin, đặc hiệu hơn cho HCC, thường tăng ở bệnh nhân HCC.
• Tỷ lệ AFP-L3/ AFP toàn phần ≥10% là nguy cơ tăng của sự tiến triển HCC.
• DCP (Des-gamma-Carboxy Prothrombin) hay còn gọi là PIVKA-II (protein induced by vitamin K absence hoặc antagonist-II), là một protein prothrombin của prothrombin.
• Các tế bào HCC có bất thường về carboxyl hóa, tạo nên tiền chất prothrombin chưa được carboxyl hóa (DCP), thể hiện sự hoạt động của HCC, đóng vai trò là dấu ấn khối u của HCC

Nguồn: Bệnh viện 108