Sơ cấp cứu nạn nhân tai nạn giao thông tại hiện trường - Bệnh viện Đại học Y Hà Nội

Chấn thương do TNGT

• Chấn thương sọ não;
• Chấn thương cột sống;
• Chấn thương ngực;
• Chấn thương bụng;
• Vết thương động mạch;
• Gãy xương và tổn thương mô mềm.

Nguyên tắc khi sơ cứu

• An toàn hiện trường là yêu cầu đầu tiên của người cấp cứu.
• Trước khi tiến hành cấp cứu cần phải quan sát, loại bỏ hoặc tránh các yếu tố nguy hiểm tại hiện trường như cháy, nổ, điện, nước, chất độc, hóa chất…
• Các yếu tố đó có thể làm nặng thêm tình trạng nạn nhân và gây nguy hiểm cho người sơ cứu nạn nhân.
• Đồng thời phải có động tác cảnh báo hiện trường để tránh nguy cơ cho người xung quanh và phục vụ công tác điều tra sau này.
• An toàn cho người sơ cứu nạn nhân
• Yêu cầu sự trợ giúp
• Tránh di chuyển nạn nhân khi chưa đánh giá tổn thương, trừ khi có nguy cơ nguy hiểm từ hiện trường.
• Đặc biệt chú ý cố định cột sống cổ (Phải nghi ngờ chấn thương cột sống cổ ở tất cả những trường hợp nạn nhân chấn thương sọ não hoặc nạn nhân hôn mê). 
• Nẹp cố định một số vị trí tổn thương.

Các bước sơ cứu 

• Đỗ xe tại nơi an toàn, không quá gần hiện trường, tránh cản trở hoặc gây ách tắc giao thông.
• Đánh giá mức độ nguy hiểm của hiện trường: tìm và cảnh báo những mối nguy hiểm như dây điện rơi, kính vỡ, xăng tràn, xe tiếp tục lăn.
• Nếu xe đang nổ máy, cố gắng tắt máy, ngắt nguồn phóng điện đề phòng chảy nổ.
• Phải đảm bảo thật sự an toàn cho bạn mới tiến hành tiếp cận người bị nạn.
• Nếu gặp tình huống nguy hiểm tại hiện trường (ví dụ nguy cơ chập điện, cháy nổ…) bắt buộc phải di chuyển nạn nhân ra khỏi hiện trường.

Sơ cứu A, B, C, D, E:

Đường thở (A Airway): 

• Đầu tiên cần nhận biết bệnh nhân có tỉnh không.
• Nếu bệnh nhân tỉnh, có thể nói được thì đường thở có thể ổn định.
• Nếu nạn nhân nôn, nghiêng nhẹ đầu sang một bên để chất nôn chảy ra ngoài, tránh sặc vào phổi nạn nhân.
• Nếu bệnh nhân không tỉnh, dùng khăn hoặc vải sạch lau đờm dãi, mở miệng kiểm tra dị vật, khai thông đường thở.
• Giữ nạn nhân ở tư thế cổ ưỡn, nâng hàm.

Hô hấp (B Breathing):

• Nếu nạn nhân hôn mê, cần kiểm tra xem nạn nhân còn thở không.
• Nạn nhân hôn mê, không thở hoặc thở ngáp tức là nạn nhân bị ngừng tuần hoàn.
• Ngay lập tức tiến hành hồi sinh tim phổi cho nạn nhân bằng cách đặt cườm hai tay vào 1/3 dưới xương ức của nạn nhân, ép tim nhanh và mạnh (tần số 100 120 lần mỗi phút, độ sâu mỗi lần ép tim 5cm).
• Ép tim liên tục cho đến khi nhân viên cấp cứu ngoại viện tới hiện trường. Nếu có nhiều người sơ cứu tại hiện trường thì thay đổi người ép tim mỗi 2 3 phút.

Tuần hoàn (C Circulation):

• Chảy máu là nguyên nhân chính gây nên tình trạng sốc, vết thương chảy máu cũng là chấn thương thường gặp nhất khi bị TNGT.
• Đối với vết thương chảy máu không có dị vật thì hãy dùng miếng vải sạch ép vào vị trí vết thương và băng chặt vết thương.
• Trường hợp vết thương có dị vật thì không được rút dị vật ra vì có thể làm cho máu chảy nhiều hơn.
• Tiến hành xử trí theo các bước sau: dùng tay ép chặt mép vết thương, chèn vải hoặc gạc quanh dị vật rồi băng chặt cố định. 

Thần kinh  (D Disability):

• Gọi to xem nạn nhân có tỉnh không. Nếu nạn nhân bất tỉnh chú ý cố định cột sống cổ cho nạn nhân bằng cách đặt vật cứng chèn hai bên vai.
• Kiểm tra vùng đầu, nếu có vết thương hãy băng quanh đầu để cầm máu, chú ý bất động cột sống cổ.

Bộc lộ (E Expose): 

• Nới rộng quần áo kiểm tra toàn thân, chú ý các vị trí thấm máu ở quần áo. Kiểm tra các chi xem có điểm gãy xương không.
• Vị trí gãy xương là vị trí nhìn thấy chi biến dạng, sưng nề và nạn nhân đau nhiều.
• Chú ý dùng nẹp cứng để cố định chi bị gãy, cố gắng giữ nguyên tư thế của chi gãy, không tự ý kéo nắn vì xương gãy có thể làm tổn thương thêm mạch máu hoặc các mô mềm xung quanh.

Nguồn: Bệnh viện Đại học Y Hà Nội