Béo phì – Bệnh lý của tương lai - Bệnh viện Việt Đức
Béo phì là gì?
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) định nghĩa béo phì là tình trạng tích lũy mỡ quá mức và không bình thường tại một vùng cơ thể hay toàn thân, được nhận định bằng chỉ số khối cơ thể – BMI.
Chỉ số khối cơ thể (BMI) được tính theo công thức: BMI
Phân loại béo phì:
BMI:
Phân loại
- Dưới 18,5: Thể trọng gầy
- 18,5 – 24,9: Thể trọng bình thường
- 25 – 29,9: Thừa cân
- 30 – 34,9: Béo phì độ 1
- 35 – 39,9: Béo phì độ 2
- Trên 40: Béo phì độ 3
Theo số liệu của Viện dinh dưỡng Quốc gia, tỷ lệ béo phì ở người trưởng thành tại Việt Nam là 6,6%, trong đó khu vực Đông Nam Bộ có tỷ lệ cao nhất 16%, khu vực Đông Bắc Bộ thấp nhất 6,4%. Tỷ lệ béo phì cao nhất ở lứa tuổi 45 đến 54 chiếm 8,95%, ở nữ (8%) cao hơn ở nam (5,28%).
Nguyên nhân gây béo phì:
- Yếu tố di truyền.
- Yếu tố môi trường: Ngày nay, khi xã hội phát triển, sự dư thừa thức ăn kèm theo những áp lực xã hội làm mất cân bằng sự kiểm soát mức độ thèm ăn của cơ thể. Các đồ ăn nhanh, thực phẩm giàu chất béo và năng lượng kết hợp với ít hoạt động thể lực là một trong những nguyên nhân khiến tỷ lệ béo phì ngày càng tăng.
- Chế độ ăn: Chế độ ăn giàu chất béo và đồ uống có đường trở nên phổ biến. Chế độ ăn giàu chất béo ít tạo được cảm giác no hơn so với thực phẩm chứa nhiều carbonhydrate. Các loại thức ăn nhanh dần thay thế thức ăn được chế biến tại nhà.
- Hoạt động thể lực: Các thống kê cho thấy có sự sụt giảm rõ rệt về hoạt động thể chất trong 50 năm qua.
- Các yếu tố môi trường khác: Thiếu ngủ là một thay đổi lối sống dẫn tới hậu quả trao đổi chất tiêu cực. Nguyên nhân là do thiếu ngủ gây tăng sự đói và thèm ăn. Ngừng hút thuốc: Thường được kết hợp với tăng cân trung bình 4-5kg và do đó điều quan trọng là phải cung cấp chế độ ăn ườuống thích hợp và tư vấn tập thể dục cho những người đang có kế hoạch bỏ thuốc lá.
Hậu quả của béo phì:
- Đái tháo đng: Theo WHO, 87% bệnh nhân đái tháo đường bị thừa cân và béo phì.
- Ung thư: Theo hiệp hội ung thư quốc tế IARC, có những bằng chứng xác thực cho thấy béo phì làm tăng nguy cơ các bệnh ung thư đại – trực tràng, ung thư vú và ung thư thực quản.
- Tim mạch: Béo phì là một yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng bị suy tim, rung nhĩ, bệnh cao huyết áp, trẻ hóa độ tuổi mắc nhồi máu cơ tim, làm tăng khả năng đột quỵ ở cả 2 giới.
- Thoái hóa khớp: Béo phì cũng làm tăng tỷ lệ thoái hóa khớp háng, khớp gối, phải phẫu thuật thay khớp.
- Vô sinh: Béo phì làm tăng nguy cơ vô sinh do làm thay đổi chức năng của trục dưới đồi – tuyến yên – buồng trứng; làm tăng tỷ lệ rối loạn kinh nguyệt. Phụ nữ béo phì thụ tinh trong ống nghiệm cũng có khả năng thụ thai thành công thấp hơn so với phụ nữ có cân nặng bình thường.
- Hội chứng buồng trứng đa nang: Béo phì làm tăng insulin máu do đó có liên quan mật thiết với cơ chế bệnh sinh của buồng trứng đa nang.
- Đối với nam giới: Béo phì làm giảm nồng độ testosterone trong máu, qua đó làm tăng tỷ lệ rối loạn cương dương và vô sinh ở nam, gây giảm số lượng cũng như chất lượng của tinh trùng.
- Thai sản: Béo phì làm ảnh hưởng sức khỏe của phụ nữ mang thai thông qua việc làm tăng tỷ lệ tăng huyết áp, đái tháo đường, tăng mỡ máu, huyết khối tĩnh mạch trong thời kỳ mang thai. Béo phì làm nguy cơ tăng huyết áp thai nghén cao gấp 3 lần so với phụ nữ không bị béo phì.
- Mổ đẻ: Những phụ nữ béo phì cũng có nhiều nguy cơ về gây mê và các biến chứng trong thời kỳ hậu phẫu hơn so với các phụ nữ không thừa cân.
- Sinh sản: Tỷ lệ sinh con non tháng và tỷ lệ tử vong trẻ sơ sinh ở những phụ nữ béo phì cũng cao hơn những phụ nữ có cân nặng bình thường.
- Tỷ lệ tử vong: Béo phì và thừa cân cũng làm tăng nguy cơ tử vong hơn so với những bệnh nhân có cân nặng bình thường.
Nghiên cứu gộp dựa trên 239 nghiên cứu khác tại châu Á, châu Âu, châu Mỹ và châu Úc cho thấy tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân béo phì cao hơn so với những người cân nặng bình thường, với béo phì độ 1 tỷ lệ này là 1,45, với béo phì độ 2 là 1,94, với béo phì độ 3 là 2,76.
Nguồn: Bệnh viện Việt Đức.
