Xét nghiệm CKMB trong nhồi máu cơ tim

Creatine Kinase, trước đây là Creatine Phosphokinase, là một loại enzyme nội bào tồn tại với số lượng lớn trong cơ xương, cơ tim và cơ não. Một số ít CK có thể có trong những mô nội tạng khác. Hiện nay, các nhà khoa học đã tìm ra 3 loại isoenzyme chính của CK gồm:

• CK – MM: cơ vân.
• CK – MB: cơ tim
• CK – BB: cơ não.

Creatine Kinase tồn tại trong cơ tim thường có nồng độ CK-MB dao động trên 40% và 60% còn lại là CK – MM. CK trong huyết tương đại đa số là isoenzyme CK-MM.

Thông thường, Creatine Kinase tồn tại ở mức độ bình thường trong máu. Khi có sự phá vỡ màng tế bào do thiếu oxy hoặc do các chấn thương khác, CK sẽ được giải phóng từ dịch bào vào hệ tuần hoàn. Trên cơ sở này, nồng độ CK trong huyết thanh tăng cao.

Xét nghiệm CKMB được thực hiện nhằm đo lường nồng độ CK (Creatine Kinase) có trong máu của bệnh nhân, từ đó có các chẩn đoán sớm liên quan đến nhồi máu cơ tim.

Như đã đề cập phía trên, vị trí chính của CK – MB là cơ tim, trong khi đó, huyết thanh bình thường của người khỏe mạnh chủ yếu chứa CK – MM. Vì vậy, việc sử dụng phương pháp xét nghiệm nhạy cảm có thể phát hiện dấu hiệu của CK – MB và CK – BB có trong huyết thanh.

Sự giải phóng CK – MB từ cơ tim ra huyết thanh có thể đến từ bất kỳ quá trình nào làm phá vỡ các màng túi trong tim, ví dụ như viêm cơ tim, chấn thương tim, phẫu thuật tim... Do đó, nồng độ CK – MB trong huyết thanh tăng cao là dấu hiệu rất đặc trưng của sự tổn thương tế bào ở tim, tuy nhiên không phải là đặc hiệu cho nhồi máu cơ tim cấp.

Vì lý do này, đây là một xét nghiệm loại trừ, không phải là xét nghiệm duy nhất để chẩn đoán nhồi máu cơ tim.

Sau khi các triệu chứng của nhồi máu cơ tim khởi phát, CK và CKMB sẽ tăng trong huyết thanh trong vòng 3 đến 6 giờ, ở một số trường hợp, sự tăng này có thể kéo dài trong 16 đến 30 giờ. CK – MB thường biến mất khỏi huyết thanh với tốc độ nhanh hơn so với CK.

Ví dụ, CK – MB có thể trở lại bình thường sau 24 đến 36 giờ, trong khi đó, mức tăng CK có thể được phát hiện trong tối đa 60 giờ.

Điều này cũng có nghĩa xét nghiệm CKMB cần phải được tiến hành càng sớm càng tốt sau khi xuất hiện triệu chứng và cần xét nghiệm lặp lại nhiều lần trong 48 giờ đầu tiên. Mức CKMB cao nhất được tìm thấy dao động trong khoảng 15% đến 30% tổng mức CK.

Khi xét nghiệm CKMB cho chỉ số dưới 24 U/I, đây là mức bình thường và các bác sĩ có thể loại bỏ nguyên nhân nhồi máu cơ tim ra khỏi danh sách nghi ngờ.

Tuy nhiên, nếu như chỉ số CKMB này tăng trên 24 U/I, dấu hiệu này cũng không mang ý nghĩa bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim mà chỉ có thể nghi ngờ. Bệnh nhân cần phải tiến hành thêm nhiều xét nghiệm khác để đi đến kết luận chính xác nhất.

Chỉ số CKMB có giá trị đặc biệt đối với nhồi máu cơ tim vì những nguyên nhân sau:

• Creatine Kinase toàn phần có độ nhạy lên đến 98% đối với nhồi máu cơ tim ở giai đoạn sớm (một ít trường hợp dương tính giả do các nguyên nhân khác).
• CK cho phép thực hiện chẩn đoán sớm vì nồng độ của CK tăng rất cao trong khoảng 3 đến 6 giờ khởi phát triệu chứng và nó có thể đạt cực đại sau 24 – 36 giờ xảy ra nhồi máu cơ tim.
• So với các enzym huyết tương khác, CK có thể tăng cao gấp 6 đến 12 lần bình thường – một dấu hiệu rất dễ nhận biết.
• Đặc biệt, CKMB có mặt chủ yếu trong cơ tim, nên hầu hết các bệnh lý tim gây ra sự hủy hoại tế bào cơ tim đều khiến CKMB tăng cao, phản ánh mức độ nghiêm trọng của bệnh.
• CKMB thậm chí có thể cho phép chẩn đoán phân biệt giữa ổ nhồi máu hồi phục và ổ nhồi máu tái phát. Chỉ số CKMB là một tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán kể từ lúc khởi phát các triệu chứng trong vòng 24 giờ.

Bên cạnh sự tổn thương tế bào cơ tim do nhồi máu cơ tim, chỉ số CKMB cũng có thể tăng do nhiều nguyên nhân khác như:

• Viêm cơ tim.
• Chấn thương tim.
• Ứ máu suy tim: lúc này CKMB tăng ở mức vừa phải.
• Co thắt mạch vành: CKMB tăng và trở lại bình thường rất nhanh.
• Loạn dưỡng cơ, viêm đa cơ.
• Bỏng.
• Sốt phát ban...

Nhìn chung, xét nghiệm CKMB có nhiều ý nghĩa trong chẩn đoán sớm bệnh nhồi máu cơ tim cấp hơn hẳn so với các enzyme huyết tương khác. Tuy nhiên, đây không phải là xét nghiệm nhồi máu cơ tim cấp duy nhất vì nó vẫn có tỷ lệ dương tính giả nhất định.