Tìm hiểu về bệnh hắc võng mạc trung tâm

Bệnh hắc võng mạc trung tâm là một bệnh lý được biết đến từ lâu với nhiều tên gọi khác nhau như: viêm võng mạc trung tâm, viêm võng mạc trung tâm tái phát, viêm hắc võng mạc trung tâm thanh dịch, bong võng mạc dẹt nguyên phát vùng hoàng điểm. Do bệnh gây ảnh hưởng cả hắc mạc và võng mạc nên thuật ngữ bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch được sử dụng phổ biến hơn.

Bệnh hắc võng mạc trung tâm đặc trưng khi võng mạc bị tích tụ một bọng thanh dịch ngay vùng trung tâm ngay dưới lớp võng mạc, gây ảnh hưởng tới chức năng nhìn của người bệnh. Bệnh hắc võng mạc trung tâm thường xảy ra ở một mắt, có tính chất tái phát cao.

Người ta chia bệnh hắc võng mạc trung tâm thành 4 thể chủ yếu dựa vào hình ảnh chụp mạch huỳnh quang võng mạc:

• Bệnh hắc võng mạc trung tâm điển hình
• Bệnh hắc võng mạc trung tâm không điển hình
• Thể bong biểu mô sắc tố đơn thuần
• Bệnh biểu mô sắc tố võng mạc lan tỏa

Bệnh hắc võng mạc trung tâm có thể gặp ở khắp nơi trên thế giới nhưng thường thấy nhiều ở các nước Đông nam Á như Nhật Bản, Trung Quốc, Việt Nam...với những bệnh nhân từ 20-50 tuổi, đặc biệt là nam giới. Bệnh cũng hay xảy ra ở những người hay hút thuốc lá, viêm xoang, đái tháo đường, tăng huyết áp...

Khi mắc bệnh, bệnh nhân thường bị mờ một mắt trong khoảng từ 4-6 tháng sau đó tự khỏi. Chính vì thế, bệnh này được đánh giá là không quá nguy hiểm. Tuy nhiên, ở một số trường hợp bệnh diễn biến kéo dài và có những hình thái nặng, trở thành mạn tính gây biến đổi lên võng mạc như gây teo và làm mất chức năng của võng mạc...Ngoài ra bệnh cũng có khả năng tái phát cao lên đến 30%.

Khi bị bệnh, bệnh nhân sẽ thấy thị lực suy giảm tùy mức độ (nặng hoặc nhẹ), đôi khi thấy đám mờ hoặc tối (ám điểm) trước mắt làm khuyết hình ảnh nhìn thấy. Ngoài ra còn một số triệu chứng khác như:

• Rối loạn màu sắc: Nhìn màu sắc thấy thay đổi, đặc biệt là các màu nhạt, màu sáng và vàng. Là triệu chứng sớm nhất của bệnh và tồn tại lâu, ngay cả khi bệnh đã ổn định, người bệnh vẫn có thể bị rối loạn sắc màu sắc trong khoảng 2 - 3 tháng.
• Nhìn cạnh, tường, cửa sổ.... thấy biến dạng méo mó, cong.

Khi khám, bác sĩ hỏi bệnh nhân về các yếu tố nguy cơ vì đây là dấu hiệu quan trọng để nhận biết bệnh hắc võng mạc trung tâm. Thường những người hay stress, căng thẳng, mất ngủ, nghiện rượu, thuốc lá, có nồng độ cortisol cao, điều trị viêm da dị ứng, viêm xoang...đều có nguy cơ mắc bệnh cao hơn thông thường.

Để xác định chẩn đoán, bác sĩ sẽ thực hiện đồng thời một số chẩn đoán hình ảnh như:

• Đánh giá độ lóa hoàng điểm: Dùng máy soi đáy mắt chiếu sáng vùng hoàng điểm trong 30 giây. Đo thị lực trước và sau khi kiểm tra. Thường sau 30-50 giây thị lực sẽ hồi phục bằng trước khi làm test. Trong các bệnh hoàng điểm, thị lực hồi phục chậm hơn người bình thường từ 4-5 lần.
• Quan sát và đánh giá ánh sáng trung tâm của hoàng điểm bị sẫm màu, giảm hay mất đi. Soi kỹ thấy võng mạc ở phía trung tâm vùng hoàng điểm bị gồ lên có khi cả vòng tròn, có khi chỉ là một phần của vòng tròn.
• Thực hiện chụp cắt lớp quang học võng mạc. Nếu cần phân biệt với các bệnh khác có thế chụp thêm chụp mạch huỳnh quang.

Điều trị của bệnh hắc võng mạc trung tâm: Do chưa biết được tại sao gây rối loạn vận mạch, mao mạch, hắc mạc và biểu mô sắc tố do đó hướng điều trị là hỗ trợ và theo dõi tình trạng bệnh.

• Kết hợp điều trị bởi thuốc giãn mạch, giảm tình trạng phù nề, tăng cường dinh dưỡng. Tiên lượng của bệnh hắc võng mạc trung tâm nhìn chung là lành tính.
• Ở trường hợp bệnh kéo dài và tái phát nhiều lần, bác sĩ có thể đề nghị chụp mạch huỳnh quang để tìm điểm rò, sau đó dùng laser quang đông võng mạc đốt điểm rò rỉ giúp rút dịch trong võng mạc, từ đó cải thiện thị lực. Phương pháp này chỉ hữu hiệu nếu điểm rò nằm ngoài vùng vô mạch hoàng điểm.
• Ngoài ra có một phương pháp mới là laser vi sung có thể áp dụng khi bệnh nhân mới mắc bệnh, không cần chờ từ 3-6 tháng. Tuy nhiên phương pháp này vẫn chưa được phổ biến tại nhiều nơi.
• Bệnh nhân mắc bệnh hắc võng mạc trung tâm cần chú ý nghỉ ngơi, tránh những yếu tố nguy cơ như: rượu, thuốc lá, tránh căng thẳng thần kinh, mất ngủ để giảm tình trạng bệnh...Bệnh nhân không nên quá lo lắng khi mắc bệnh này, bởi bệnh lành tính và hầu như chỉ cần dùng thuốc đã khỏi.