Sau mãn kinh, nguy cơ bị bệnh động mạch vành gia tăng

Bệnh mạch vành hay còn được gọi với nhiều cái tên khác như bệnh tim do mạch vành, bệnh thiếu máu cơ tim cục bộ, suy mạch vành, thiểu năng vành đều để chỉ tình trạng của động mạch vành - động mạch cung cấp máu nuôi dưỡng tim - bị hẹp. Nguyên nhân gây hẹp thường là do các mảng xơ vữa gây tổn thương lớp nội mạc động mạch vành. Các mảng xơ vữa ngày càng phát triển nhiều hơn, khiến cho tim không nhận đủ máu đến nuôi dưỡng gây thiếu máu cơ tim.

Các yếu tố nguy cơ làm gia tăng tỷ lệ mắc bệnh động mạch vành bao gồm:

• Giới tính: nam thường có yếu tố bị bệnh cao hơn nữ, tuy nhiên sau mãn kinh từ 5 - 10 năm nguy cơ bị bệnh của nữ giới cũng tăng lên.
• Yếu tố di truyền: trong gia đình có người mắc bệnh động vành sớm (trước tuổi 55), tăng huyết áp, nồng độ cholesterol và đường trong máu cao.
• Tuổi: trên 65 tuổi.
• Tăng huyết áp: bệnh tăng huyết áp sẽ làm xói mòn và khoét rộng các tổn thương ở lớp nội mạc của động mạch, đồng thời tim còn phải hoạt động nhiều hơn để đáp ứng với áp lực máu luôn cao trong lòng động mạch, dần dần tim sẽ bị suy. Nếu động mạch vành bị hẹp thì sẽ càng nguy hiểm hơn bởi máu nuôi dưỡng tim càng suy yếu.
• Nồng độ mỡ máu cao (Cholesterol) đặc biệt là các loại mỡ xấu như Triglycerid, LDL.
• Bệnh đái tháo đường (bệnh tiểu đường) thường làm tổn thương mạch máu.
• Tình trạng béo phì làm tăng nguy cơ bị bệnh tăng huyết áp, bệnh tiểu đường, nồng độ mỡ máu tăng là tiền để của bệnh mạch vành.
• Thói quen hút thuốc là: khói thuốc gây tổn thương mạch máu.
• Ít hoạt động thể lực.
• Stress.

Khi người phụ nữ bước vào giai đoạn mãn kinh, ngoài các thay đổi về tâm sinh lý, nhan sắc thì họ còn có nguy cơ mắc nhiều bệnh lý, điển hình là bệnh mạch vành. Ở độ tuổi 50, phụ nữ sẽ phải đối mặt với sự gia tăng 45% nguy cơ bị bệnh mạch vành, 31% nguy cơ tử vong do căn bệnh này. Còn đến tuổi 75 thì nguy cơ bị bệnh của nữ bằng với nam giới.

Nguyên nhân của tình trạng này đó là:

• Phụ nữ ở độ tuổi sinh đẻ, hệ thống tim mạch sẽ được bảo vệ bởi hormon sinh dục nữ - estrogen. Hormon sinh dục này có tác dụng làm giảm hàm lượng cholesterol của cơ thể, bảo vệ thành mạch và tim. Qua tuổi 40 (giai đoạn tiền mãn kinh), lượng hormon estrogen bị suy giảm một cách đáng kể và bắt đầu giai đoạn tiến triển các bệnh tim mạch như tăng huyết áp, bệnh mạch vành,...
• Các thay đổi trong thành động mạch tạo điều kiện thuận lợi cho các mảng bám tính tụ và hình thành cục máu đông.
• Cac thay đổi về lượng chất béo trong máu: LDL là Cholesterol xấu tăng trong khi đó HDL là cholesterol tốt lại giảm.
• Tăng nồng độ fibrinogen - một yếu tố quan trọng trong quá trình đông máu - có liên quan đến bệnh tim và đột quỵ, bởi fibrinogen làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, chèn ép động mạch vành làm giảm lưu lượng máu nuôi dưỡng cơ tim.
• Ngoài các thay đổi trên, nguyên nhân khiến nữ giới ở độ tuổi mãn kinh mắc bệnh tim mạch nhiều hơn là do:
• Tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường type 2 cao hơn.
• Dễ bị các rối loạn tuyến giáp hơn.
• Có nhiều áp lực trong gia đình và công việc hơn so với nam giới.
• Hệ thống tim mạch của nữ giới cũng dễ bị tổn thương hơn khi có tác động từ các tác nhân độc hại.

Điểm cần lưu ý đó là các triệu chứng bệnh mạch vành cấp ở phụ nữ thường mơ hồ làm cho việc chẩn đoán gặp khó khăn, gần 40% không có triệu chứng đau ngực, và thường có thể có các biểu hiện của những cơn đau khác như đau ở vùng cổ, vai, vùng dạ dày, nhịp thở gấp, đổ mồ hôi, hoa mắt, chóng mặt, nôn mửa hoặc mệt mỏi dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Khoảng 2/3 bệnh mạch vành ở phụ nữ thường tử vong đột ngột không có dấu hiệu báo trước.

Ngoài ra có một đặc điểm mang tính cách truyền thống ở người phụ nữ Á đông đó là luôn chịu đựng, chịu thương, chịu khó, luôn hết mình lo cho chồng, con, gia đình hơn là lo chính bản thân mình, vì vậy khi phát hiện bệnh thường đã nặng. Đa phần phụ nữ khi phát hiện các bệnh lý nguy cơ tim mạch thường không điều trị sớm, thậm chí có những bệnh nhân ngay cả khi lên cơn đau vẫn có xu hướng lưỡng lự, chần chừ không đi khám.

Đứng trước nguy cơ gia tăng mắc bệnh mạch vành nói riêng và bệnh tim mạch nói chung, phụ nữ sau mãn kinh cần làm một số việc sau đây để chủ động phòng bệnh:

• Nếu có thói quen hút thuốc là cần loại bỏ thói quen này.
• Duy trì trọng lượng cơ thể ở mức lý tưởng.
• Tập thể dụng đều đặn khoảng 30 phút mỗi ngày, ít nhất là 3 ngày/tuần.
• Thực hiện chế độ ăn ít chất béo, ăn nhiều chất xơ, các loại đậu, ngũ cốc, rau, trái cây và cá,...
• Điều trị và kiểm soát tốt bệnh đái tháo đường, tăng huyết áp, cholesterol cao (nếu bị bệnh).

Sử dụng liệu pháp hormone thay thế: cách này có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch ở nữ giới. Các nghiên cứu trước đây đã cho thấy liệu pháp hormone thay thế có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh mạch vành ở nữ giới bằng cách thay thế hormone estrogen bị mất trong thời kỳ mãn kinh. Tuy nhiên, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sỹ trước khi sử dụng liệu pháp này.

Nguy cơ mắc bệnh mạch vành ở phụ nữ tăng cao sau tuổi mãn kinh. Trong khi đó bệnh mạch vành lại là một trong 10 căn bệnh có tỷ lệ tử vong cao nhất trên thế giới. Tuy nhiên đây lại là căn bệnh có thể phòng ngừa bằng các thói quen sinh hoạt hàng ngày. Chính vì vậy phụ nữ cần chú ý các biện pháp phòng bệnh chủ động để giảm thiểu nguy cơ bị bệnh, có một cuộc sống khỏe mạnh và an vui.

Bài viết tham khảo nguồn: Hội Tim mạch học Việt Nam

XEM THÊM:

• Thế nào là mãn kinh muộn?
• Nồng độ Fibrinogen huyết tương có ý nghĩa gì?
• Chỉ số HDL - Cholesterol trong máu cao có ý nghĩa gì?