Các tình huống bất thường có thể xảy ra với bà mẹ và trẻ trong ngày đầu sau sinh

Thông thường, ngay sau khi sinh tại cơ sở y tế thì sản phụ có thể xuất hiện sau 1 đến 2 ngày đối với sinh thường và 5 - 7 ngày đối với sinh mổ. Khi được về nhà, sản phụ và trẻ vẫn cần được chăm sóc và theo dõi cẩn trọng để kịp thời phát hiện các vấn đề và có hướng xử lý kịp thời.

Đối với sản phụ sinh thường, việc chăm sóc sản phụ sau đẻ 24 giờ rất quan trọng, vì trong quá trình sinh bị mất máu nhiều nên cần được theo dõi, khi trở về nhà thì cần phải được bồi dưỡng bằng những thực phẩm giàu chất dinh dưỡng, không nên quá kiêng khem. Ngoài ra, để có đủ sữa cho em bé thì mẹ cần phải uống đủ nước, ăn thêm hoa quả và tích cực cho bé bú.

Mẹ cũng có nguy cơ bị tắc sữa nên việc cho trẻ bú nhiều sẽ giúp giải quyết vấn đề, tuyệt đối không được vắt, nặn sữa sai cách vì sẽ dễ làm vỡ tuyến và tia sữa. Mẹ cho bé bú sớm cũng sẽ giúp cho quá trình co thắt tử cung, tống đẩy sản dịch ra ngoài và tử cung sớm trở lại bình thường.

Quá trình chăm sóc vệ sinh thân thể cũng rất quan trọng, sản phụ cần phải vệ sinh âm hộ 3 lần/ngày và trường hợp sản dịch ra nhiều thì nên vệ sinh nhiều hơn, tốt nhất hãy dùng nước đun sôi hoặc nước ấm hoặc dùng thêm dung dịch sát khuẩn để rửa, sau khi vệ sinh xong thì dùng khăn thấm khô rồi mới đeo băng vệ sinh.

Ngày xưa đối với phụ nữ trải qua sinh nở thì phải cần kiêng cữ tắm rửa nhưng thực tế chưa có một nghiên cứu khoa học nào chứng minh điều đó, ngược lại, trong quá trình sinh nở, cơ thể tiết ra nhiều mồ hôi nên càng cần phải tắm gội sạch sẽ, đặc biệt là vào mùa hè, càng để lâu thì càng dễ nhiễm khuẩn

Tuy nhiên, ngày đầu tiên sau sinh thì không nên tắm ngay, chỉ nên tắm nhanh sau 2 đến 3 ngày sau sinh, không nên tắm trong bồn hay trong chậu và tuyệt đối không ngâm mình trong nước. Phòng tắm phải đảm bảo kín gió, tắm xong phải lau người thật khô và mặc quần áo ấm ngay.

Trong ngày đầu sau sinh, một số tình huống bất thường có thể xảy ra với bà mẹ và trẻ sơ sinh cần phải được xử trí kịp thời như: Cao quá rốn cần xoa bóp tử cung, tử cung mềm, co thắt tử cung, ẩn đáy lấy máu cục....

Trong trường hợp băng vệ sinh bị ướt đẫm sau 1 giờ thì cần phải tiêm thuốc giúp co hồi tử cung với 10 đơn vị oxytocin và kiểm tra xử lý chảy máu sau sinh.

• Đối với trẻ sơ sinh, trường hợp trẻ chưa thể bú mẹ hoặc gặp khó khăn khi bú thì cần phải hướng dẫn cho mẹ để cho con bú đúng cách.
• Nếu phòng có nhiệt độ thấp thì cần ủ ấm cho trẻ và cho trẻ được da kề da với mẹ, đắp thêm chăn, mặc thêm áo ấm và làm ấm phòng.
• Nếu trẻ bị chảy máu rốn thì cần làm lại rốn, trường hợp vẫn bị chảy máu mà không rõ nguyên nhân thì nên hội chẩn và chuyển lên tuyến trên.
• Trong trường hợp trẻ không có phân su thì cần kiểm tra hậu môn, khi phát hiện trẻ không có hậu môn thì phải mời hội chẩn ngoại khoa, chuyển trẻ lên tuyến trên.
• Trường hợp trẻ không tiểu tiện thì phải xem trẻ có được bú đủ không.

Trường hợp trẻ vàng da thì cần phải điều trị ngay hoặc nếu không đủ điều kiện để điều trị thì chuyển lên tuyến trên.

Tóm lại, chăm sóc và duy trì sức khỏe cho bà mẹ sau sinh cần phải được thực hiện từ ngày đầu tiên sau sinh và trong vòng 6 tuần tiếp theo. Sau khi sức khỏe đã ổn định thì sản phụ có thể tập một số bài tập nhẹ nhàng, ngoài ra, để tránh tình trạng són tiểu sau này thì có thể tập hít thở, có thể dùng gen quấn bụng để hạn chế sổ bụng và giữ được vóc dáng thon thả.