1

Bệnh Ghẻ Cóc (Pian, Yaws, Frambesia Tropica)- Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn

Bệnh ghẻ cóc (Yaws, Frambesia tropica, Pian) là tình trạng nhiễm trùng nhiệt đới ở da, xương và khớp gây ra bởi xoắn khuẩn Treponema pallidum pertenue,  có thể gây nội dịch.

Các bệnh do xoắn khuẩn khác gây ra là  Bejel (Treponema endemicum), Pinta (Treponema carateum) và Giang mai (Treponema pallidum).

Bối cảnh

Bệnh ghẻ cóc đã ảnh hưởng đến con người từ thời cổ đại, trên 1,5 triệu năm qua. Bệnh được cho là có nguồn gốc ở vùng nhiệt đới của châu Phi và lây lan sang các khu vực nhiệt đới khác trên thế giới do tình trạng nhập cư và buôn bán nô lệ.

Yaws lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp ngoài da, chủ yếu ảnh hưởng đến trẻ em <15 tuổi, nhiều nhất ở nhóm trẻ 6-10 năm tuổi. Tương tự như giang mai, Yaws là một căn bệnh mãn tính tái phát có thể kéo dài trong nhiều năm.

Nguyên nhân - Sinh lý bệnh

  • Yaws do Treponema pertenue, một xoắn khuẩn nhỏ mà huyết thanh chẩn đoán hiện nay chưa phân biệt được với xoắn khuẩn gây bệnh giang mai T.pallidum.
  • Treponema pertenue có thể tồn tại ở nhiều môi trường khác nhau là đất, nước, các vùng đầm lầy; xuất hiện nhiều vào mùa mưa và đặc biệt hiện diện rất nhiều ở các sang thương ghẻ cóc thời kỳ 1 và 2. Đây là thời kỳ lây lan chính của Yaws.
  • Giống như các xoắn khuẩn không gây bệnh hoa liễu khác, Yaws không xuất hiện ở các trung tâm đô thị, không lây truyền qua đường tình dục và không phải bệnh bẩm sinh.
  • Đường lây nhiễm chính của Treponema pertenue  là từ người sang người qua tiếp xúc trực tiếp, các xoắn khuẩn khu trú chủ yếu ở lớp thượng bì. Trẻ em chứa xoắn khuẩn, lan truyền bệnh Yaws qua tiếp xúc trực tiếp với da và niêm mạc.
  • Trong thời gian ủ bệnh, T. pallidum pertenue xâm nhập vào hệ bạch huyết dưới da và phát tán vào máu. Các tổn thương viêm loét da trong giai đoạn phát triển sớm  của bệnh chứa đầy xoắn khuẩn, có thể lây truyền do tiếp xúc da với da trực tiếp thông qua các vết rách da do chấn thương, do cắn, hoặc trầy sướt.

Cũng như bệnh giang mai, Yaws được phân thành 4 giai đoạn bệnh như sau:

  • Thời kỳ I: tổn thương ban đầu phát triển tại vị trí lây nhiễm.
  • Thời kỳ II: xoắn khuẩn phát tán rộng rãi ở nhiều tổn thương da tương tự như trong tổn thương Yaws ban đầu.
  • Thời kỳ muộn: thường không có triệu chứng nhưng tổn thương da có thể tái phát.
  • Thời kỳ III: tổn thương xương, khớp và biến dạng mô mềm có thể xảy ra

Dịch tễ học

  • Những điều kiện tự nhiên đặc trưng bởi khí hậu nóng, độ ẩm cao và mưa nhiều dọc theo vành đai nhiệt đới cùng với tình trạng đói nghèo, vệ sinh kém và thiếu sự giám sát y tế công cộng là những yếu tố giúp ghẻ cóc có thể gây nội dịch. 
  • Giữa những năm 1952 - 1964, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF) đã tiến hành một chiến dịch lớn trên toàn cầu để thanh toán các bệnh nhiễm xoắn khuẩn bằng cách điều trị cho 300 triệu bệnh nhân ở 46 quốc gia với benzathine benzylpenicillin.
  • Dân số có nguy cơ mắc bịnh Yaws trên toàn thế giới được ước tính khoảng 34 triệu, phân bố đều giữa nam giới và phụ nữ. Trẻ em được xem là ổ chứa chính của xoắn khuẩn Yaws, có thể được truyền từ người sang người qua tiếp xúc trực tiếp.
  • Theo nhóm tuổi, dân số được coi là có nguy cơ cao bao gồm 23 triệu người14 tuổi hoặc trẻ hơn và 11 triệu người trong độ tuổi từ 16 đến 24 tuổi. Khoảng 75% bệnh nhân Yaws là trẻ em <15 tuổi với tỷ lệ mắc cao nhất từ 6 - 10 tuổi.

Tiên lượng

  • Nếu không điều trị, Yaws có thể trở thành một bệnh mạn tính tái phát bệnh sau 5-15 năm với tổn thương da, xương, khớp.
  • Ở hầu hết các bệnh nhân, trong khi Yaws còn giới hạn ngoài da thì tổn thương tiêu hủy sớm xương khớp có thể xảy ra. Mặc dù các tổn thương Yaws có thể biến mất tự nhiên, tình trạng nhiễm khuẩn thứ phát và thành sẹo là những biến chứng thường gặp.
  • Trong 10% các trường hợp Yaws, bệnh tiến triển sang giai đoạn III (muộn) đặc trưng bởi các tổn thương tiêu hủy mô mềm và biến dạng nghiêm trọng xương khớp không hồi phục.
  • Mắt và hệ thần kinh cũng có thể bị tổn thương. Bệnh có thể tái phát trong khoảng thời gian lên đến 5 năm sau khi nhiễm bệnh.

Khám thực thể

  • 3 giai đoạn lâm sàng của Yaws: I, II & III. Bệnh không triệu chứng trong giai đoạn tiềm ẩn. Cas Yaws điển hình là bệnh nhân trẻ ở vùng nội dịch và có tiếp xúc với người nhiễm bệnh đang tiến triển.
  • Xét nghiệm huyết thanh chẩn đoán Yaws và giang mai hoàn toàn giống nhau, gồm: Rapid Plasma Reagent (RPR), Venereal Disease Research Laboratory  (VDRL), Fluorescent Treponemal Antibody Absorption (FTA-ABS),T. Pallidum Immobilization (TPI) và T. Pallidum Hemagglutination Assay (TPHA).
  • RPR và VDRL có phản ứng (+) 2-3 tuần sau khi tổn thương ban đầu xuất hiện và  thường (+) trong tất cả các giai đoạn tiến triển của bệnh.
  • Chưa có loại thử nghiệm huyết thanh chuyên biệt có thể xác định các loại nhiễm xoắn khuẩn khác không phải T.pallidum.

Điều trị

Penicillin là thuốc lựa chọn cho điềi trị bệnh Yaws. Sau khi tiêm penicilin liều duy nhất, các tổn thương ban đầu sẽ sạch khuẩn sau 24 giờ và lành trong vòng 1-2 tuần. Tetracycline, erythromycin, doxycycline có thể được dùng cho các bệnh nhân dị ứng với penicillin.

Khuyến cáo điều trị dịch tễ học bệnh Yaws như sau:

  • Nếu >50% trẻ em có huyết thanh dương tính (hyperendemic), điều trị toàn bộ dân số.
  • Nếu 10%-50% trẻ em có huyết thanh dương tính (mesoendemic), điều trị các trường hợp bệnh hoạt tính, người tiếp xúc và tất cả trẻ em ≤15 tuổi
  • Nếu <10% trẻ em có huyết thanh dương tính (hypoendemic), điều trị các trường hợp bệnh hoạt tính, các thành viên trong gia đình và những người tiếp xúc được xác định rõ ràng.

Nguồn: Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn

Tổng số điểm của bài viết là: 10 trong 2 đánh giá

Click để đánh giá bài viết
Blog khác của bác sĩ
Video có thể bạn quan tâm
10 PHÚT HƯỚNG DẪN CHĂM SÓC CÁC BỆNH NGOÀI DA THƯỜNG GẶP Ở TRẺ SƠ SINH VÀ TRẺ NHỎ 10 PHÚT HƯỚNG DẪN CHĂM SÓC CÁC BỆNH NGOÀI DA THƯỜNG GẶP Ở TRẺ SƠ SINH VÀ TRẺ NHỎ 09:23
10 PHÚT HƯỚNG DẪN CHĂM SÓC CÁC BỆNH NGOÀI DA THƯỜNG GẶP Ở TRẺ SƠ SINH VÀ TRẺ NHỎ
Trẻ sơ sinh “đại kỵ” mồ hôi trộm: Hiểu để chăm sóc con hiệu quả!!Với sức đề kháng còn non yếu, làn da sơ sinh mỏng manh dễ bị tác động bởi...
 2 năm trước
 838 Lượt xem
Tin liên quan
Bệnh viêm da dị ứng: Triệu chứng, nguyên nhân và điều trị
Bệnh viêm da dị ứng: Triệu chứng, nguyên nhân và điều trị

Bệnh viêm da dị ứng là tình trạng da bị phát ban ngứa khi tiếp xúc với chất gây dị ứng. Tình trạng này thường xảy ra trong vòng vài giờ sau khi tiếp xúc với chất gây ra phản ứng dị ứng.

Dầu dừa có giúp điều trị bệnh trứng cá đỏ?
Dầu dừa có giúp điều trị bệnh trứng cá đỏ?

Dầu dừa giàu axit lauric – một loại axit béo có thể làm dịu da bị kích ứng. Vì dầu dừa đã được nghiên cứu về công dụng giảm sưng tấy nên có thể loại dầu này cũng có hiệu quả đối với các triệu chứng của bệnh trứng cá đỏ trên mũi, má và bên dưới mắt.

Các biện pháp tự nhiên để điều trị bệnh trứng cá đỏ
Các biện pháp tự nhiên để điều trị bệnh trứng cá đỏ

Có rất nhiều biện pháp đơn giản và tự nhiên để điều trị bệnh trứng cá đỏ. Một số biện pháp còn sử dụng những nguyên liệu sẵn có trong nhà như dầu dừa, trà xanh, nghệ và mật ong. Nếu tình trạng bệnh không nghiêm trọng thì có thể chỉ cần những biện pháp này là đủ để làm giảm các triệu chứng và ngăn ngừa bệnh bùng phát mà không cần phải dùng thuốc.

Các cách điều trị bệnh hắc lào đơn giản tại nhà
Các cách điều trị bệnh hắc lào đơn giản tại nhà

Hắc lào hay nấm da là một bệnh về da do một nhóm nấm ăn keratin có tên là dermatophyte gây ra. Các loại nấm này phát triển trên da, tóc và móng vì đó là những khu vực có nhiều keratin của cơ thể.

Điều trị bệnh vảy nến bằng dầu và tinh dầu
Điều trị bệnh vảy nến bằng dầu và tinh dầu

Các loại dầu và tinh dầu được sử dụng để điều trị nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau, bao gồm cả các bệnh về da như vảy nến.

Dr Duy Thành

 

Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây