1

Bệnh cơ tim phì đại

Bệnh cơ tim phì đại là một bệnh trong đó thành thất trái và vách liên thất trở nên dày bất thường khiến tim khó thực hiện chức năng bơm máu hơn. Bệnh thường được chẩn đoán do người bệnh đi khám và làm siêu âm tim vì lý do khác, hay khi xảy ra biến cố đột tử vì rối loạn nhịp. Tuy nhiên, ở một số ít người bị bệnh phì đại thất trái, cơ tim dày lên có thể gây khó thở, đau ngực khi gắng sức nhưng vẫn chưa được thăm khám và điều trị đúng mức.

1. Bệnh phì đại thất trái là gì?

Bệnh cơ tim phì đại là sự dày lên bất thường của thành thất trái mà không giải thích được do các nguyên nhân gây quá tải tại tim khác. Bệnh thường được phát hiện chủ yếu dựa trên siêu âm tim, chụp cắt lớp vi tính (CT scan) hay chụp cộng hưởng từ (MRI) tại tim khi đo độ dày của vách thất trái từ trên 15 mm.

Ngược lại với các bệnh lý tim mạch khác, bệnh phì đại thất trái hay xảy ra ở người trẻ, ở vận động viên và là một trong những nguyên nhân gây đột tử do tim khi chưa từng phát hiện trước đó.

Việc phân loại bệnh phì đại thất trái có vai trò quyết định trong việc tiên lượng diễn tiến bệnh cũng như định hướng điều trị cho bệnh nhân. Theo đó, bệnh cơ tim phì đại thất trái được phân loại theo nhiều cách như sau:

Theo huyết động: Bệnh cơ tim phì đại thất trái có gây tắc nghẽn khi làm tăng độ chênh áp tối đa qua buồng tống thất trái khi nghỉ từ trên 50 mmHg trước khi máu vào đại tuần hoàn. Ngược lại, bệnh phì đại thất trái không tắc nghẽn nếu áp lục tại vị trí này chỉ dưới 30 mmHg.

 

Bệnh cơ tim phì đại
Bệnh phì đại thất trái có thể gây suy tim

 

Theo vị trí phì đại trên cơ tim:

  • Phì đại vách trước thất trái: chiếm 10%
  • Phì đại thành trước vách và thành sau: chiếm 20%
  • Phì đại toàn bộ thành trước và sau vách thất và thành bên: chiếm 50%
  • Phì đại những vùng khác của thất trái nhiều hơn thành trước và sau của vách: chiếm 18%.

2. Triệu chứng bệnh phì đại thất trái như thế nào?

Biểu hiện đầu tiên của bệnh phì đại thất trái là tình trạng suy tim tâm trương khi người bệnh thấy khó thở khi gắng sức, về đêm khi nằm hay có đau thắt ngực ngay cả khi nghỉ kèm theo. Nếu mắc phải bệnh cơ tim phì đại thất trái có gây tắc nghẽn, thậm chí người bệnh thường xuyên bị choáng váng hay ngất, nhất là khi gắng sức.

Khám những bệnh nhân bệnh phì đại thất trái thấy mỏm tim nảy mạnh, sờ mạch cảnh nảy gọn và sóng mạch có 2 đỉnh trong khi độ chênh huyết áp là bình thường. Nghe tim có tiếng gallop với T4 thường gặp và T3 ít gặp. Đối với bệnh cơ tim phì đại có gây tắc nghẽn sẽ nghe được âm thổi tâm thu dạng phụt ở ổ van động mạch chủ và nếu thực hiện nghiệm pháp Valsalva hoặc ngồi xổm đứng dậy, âm thổi sẽ tăng cường độ hơn.

 

Bệnh cơ tim phì đại
Người bệnh thường xuyên xuất hiện cơn đau ngực

3. Xét nghiệm và chẩn đoán phì đại thất trái bằng cách nào?

Việc xác định bệnh phì đại thất trái thường dựa vào các hình ảnh học của tim. Trong đó, công cụ sử dụng phổ biến nhất là siêu âm tim với các đặc điểm như sau:

  • Dấu hiệu phì đại thất trái: chỉ số khối cơ thất trái trên 110g/m2 ở nữ giới hay trên 134g/m2 ở nam giới
  • Dày các thành thất: bình thường bề dày các thành tim dưới 11mm, trường hợp điển hình vách trên 15 mm; thường là dày thất trái không đối xứng với tỷ lệ bề dày vách/thành sau là từ 1.3 đến 1.5.
  • Tắc nghẽn buồng tống: dựa vào độ chênh áp tối đa qua buồng tống từ trên 30mmHg
  • Dấu hiệu SAM: lá trước van hai lá cử động ra trước trong kỳ tâm thu
  • Đường kính tâm trương thất trái giảm
  • Chú ý trong các trường hợp thành thất trái ít dày hơn như chỉ với 13 hay 14mm đo đạc trên siêu âm thì cần phải kết hợp lâm sàng và các phương tiện hình ảnh học khác trước khi loại trừ chẩn đoán.

Bên cạnh siêu âm tim, chụp MRI tim có chỉ định khi hình ảnh siêu âm không rõ, đặc biệt vùng đáy thành bên và mỏm thất trái hay dấu hiệu SAM. Mặt khác, MRI tim còn có ý nghĩa quan trọng trong thực hành lâm sàng do bề dày thành tối đa nếu trên 30mm sẽ là một yếu tố tiên lượng chính của bệnh liên quan đến đột tử do loạn nhịp tim. Đồng thời, MRI cũng cần làm để chẩn đoán phân biệt với các nguyên nhân gây dầy thất trái như bệnh Fabry và amyloidosis.

Ngoài các xét nghiệm giúp chẩn đoán bệnh, việc xét nghiệm di truyền bệnh cơ tim phì đại cần được xem xét tiến hành trên cá nhân có kiểu hình rõ của bệnh cơ tim phì đại nhằm tạo thuận lợi cho việc tầm soát và xử trí đối với các thành viên khác trong gia đình. Hiện tại đã phát hiện trên 20 gen gây bệnh cơ tim phì đại, tuy nhiên nếu những người thân trong gia đình có xét nghiệm gen âm tính cũng vẫn phải theo dõi tim mạch định kỳ mỗi 6 tháng đến 12 tháng thông qua các triệu chứng cơ năng, đo điện tim và siêu âm tim.

Bệnh cơ tim phì đại
Chụp MRI tim giúp chẩn đoán bệnh phì đại thất trái

4. Làm cách nào để điều trị bệnh cơ tim phì đại thất trái?

Nguyên tắc chung về điều trị bệnh phì đại thất trái cần đạt được là phải cải thiện triệu chứng cơ năng cho người bệnh thông qua loại bỏ tắc nghẽn đường thoát, cải thiện độ chun dãn của thất trái. Bên cạnh đó, điều trị rối loạn nhịp, dự phòng loạn nhịp nguy hiểm có thể gây ra đột tử. Không những thế, điều trị bệnh phì đại thất trái còn là nhằm ngăn ngừa và điều trị các biến chứng chính như viêm nội tâm mạc nhiễm trùng, thuyên tắc mạch do huyết khối, đột tử.

Bệnh phì đại thất trái cũng được điều trị với các thuốc tim mạch thông thường vì cho đến nay vẫn chưa tìm được thuốc đặc hiệu. Các loại thuốc có thể dùng dự phòng là ức chế beta hoặc ức chế kênh Calci nhằm giảm tiến triển bệnh cũng như góp phần cải thiện triệu chứng, giảm sự gia tăng độ chênh áp ở buồng tống thất trái xảy ra khi gắng sức. Ngoài thuốc, điều trị tắc nghẽn buồng tống thất trái còn có thể tiến hành bằng các biện pháp như phẫu thuật cắt bớt vách liên thất hay thủ thuật làm mỏng vách liên thất bằng cồn qua đường thông tim.

Đối với việc dự phòng nguy cơ đột tử do loạn nhịp, bệnh nhân sẽ có chỉ định đặt máy phá rung khi có một trong những yếu tố nguy cơ sau:

  • Đã từng được hồi sinh tim phổi
  • Ngất tái phát
  • Xuất hiện nhịp nhanh thất trên điện tim theo dõi liên tục hay thăm dò điện sinh lý
  • Dày thất trái quan trọng với vách liên thất dày trên 30mm
  • Huyết áp không tăng lên khi gắng sức
  • Tiền sử gia đình có người đột tử.

Ngoài ra, ngay từ khi phát hiện một bệnh nhân bị bệnh phì đại thất trái, cần tiến hành sớm việc siêu âm tim cho tất cả cha mẹ, anh chị em ruột của họ. Nếu các đối tượng này là trẻ em và thiếu niên thì cần làm siêu âm mỗi 3 năm, sau đó mỗi 5 năm khi đến tuổi trưởng thành.

Tóm lại, bệnh phì đại thất trái là một bệnh lý cơ tim hiếm gặp và là nguyên nhân gây đột tử không được phát hiện trước khi có biến chứng rối loạn dẫn truyền. Theo đó, những thông tin trên đây sẽ giúp góp phần phát hiện bệnh sớm, tích cực điều trị cũng như lên phương án tầm soát cho các thành viên khác trong gia đình, phòng tránh các biến cố đáng tiếc có thể xảy ra.

Bệnh cơ tim phì đại
Định kỳ kiểm tra sức khỏe tổng quát giúp bạn phát hiện sớm bệnh lý

Tổng số điểm của bài viết là: 10 trong 2 đánh giá

Click để đánh giá bài viết
Blog khác của bác sĩ
Người bị cao huyết áp có nên tập gym?
Người bị cao huyết áp có nên tập gym?

Tập thể dục là “liều thuốc tốt” để kiểm soát huyết áp, nếu tập thể dục thường xuyên huyết áp sẽ dần trở về bình thường và giúp cơ thể khỏe mạnh. Tập gym là hình thức tập thể dục, vậy người bị cao huyết áp có nên tập gym?

Bít tiểu nhĩ: điều trị dự phòng đột quỵ ở bệnh nhân rung nhĩ
Bít tiểu nhĩ: điều trị dự phòng đột quỵ ở bệnh nhân rung nhĩ

Rung nhĩ là rối loạn nhịp tim thường gặp nhất hiện nay và có tỷ lệ mắc tăng dần theo tuổi. Khoảng 4% trường hợp rung nhĩ xảy ra ở các bệnh nhân tuổi 8% bệnh nhân độ tuổi 80 trở lên có rung nhĩ.

Đặt stent trong nhồi máu cơ tim
Đặt stent trong nhồi máu cơ tim

Đặt stent trong nhồi máu cơ tim là thủ thuật ngoại khoa được áp dụng trong điều trị tim mạch. Đặt stent được chỉ định với trường hợp nhồi máu cơ tim cấp, mạch vành bị tắc hẹp nặng không đáp ứng tốt với điều trị của thuốc.

Phân biệt 5 type nhồi máu cơ tim
Phân biệt 5 type nhồi máu cơ tim

Nhồi máu cơ tim hay bệnh động mạch vành cấp tính là một bệnh lý nguy hiểm thường gặp ở người cao tuổi. Tỷ lệ tử vong do các bệnh lý tim mạch vẫn còn cao dù đã có xu hướng giảm so với trước đây. Hiện nay có 5 type nhồi máu cơ tim khác nhau và hay gặp nhất là nhồi máu cơ tim type 1.

Các mặt cắt cơ bản trong siêu âm tim
Các mặt cắt cơ bản trong siêu âm tim

Siêu âm tim là phương pháp chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn, an toàn và được sử dụng rất phổ biến trong xác định những bất thường của tim.

Tin liên quan
Hạ cholesterol giúp giảm nguy cơ bị bệnh tim mạch

Khi bạn có quá nhiều cholesterol, nó sẽ tích tụ trong các động mạch của bạn. Sự tích tụ này làm cho động mạch xơ cứng lại - một quá trình được gọi là xơ vữa động mạch.

Dấu hiệu và triệu chứng bệnh tim mạch ở nam giới
Dấu hiệu và triệu chứng bệnh tim mạch ở nam giới

Bệnh tim mạch ở nam giới có những triệu chứng và dấu hiệu gì khác so với nữ giới?

Dr Duy Thành

 

Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây