Xác định kháng nguyên A1 của hệ nhóm máu ABO (kỹ thuật gelcard) - Bộ y tế 2017

I. NGUYÊN LÝ

Kỹ thuật xác định kháng nguyên A1 bằng kỹ thuật gelcard được dựa trên nguyên lý của phản ứng ngưng kết cột gel. Kháng thể đặc hiệu chống lại kháng nguyên A1 có sẵn trong cột gel sẽ cho phản ứng ngưng kết với hồng cầu mang kháng nguyên A1 khi được ly tâm bằng máy ly tâm gelcard chuyên dụng. Những hồng cầu mà ngưng kết với anti-A1 là có nhóm máu A1, những hồng cầu không ngưng kết với anti-A1 là có thể có nhóm máu thuộc dưới nhóm của nhóm máu A.

II. CHỈ ĐỊNH

Xác định kháng nguyên A1 được chỉ định để xác định những trường hợp người bệnh và người hiến máu có nhóm máu thuộc dưới nhóm của nhóm A (A2, Ax, A2B...) [1], [2].

III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

Không có chống chỉ định

IV. CHUẨN BỊ

1. Người thực hiện

Bác sỹ, cử nhân, kỹ thuật viên, điều dưỡng trung học.

2. Phương tiện

2.1. Trang thiết bị, dụng cụ, vật tư tiêu hao

•  Trang thiết bị: Máy ủ, máy ly tâm, máy đọc gelcard chuyên dụng; máy ly tâm ống thẳng có số vòng chính xác; tủ lạnh đựng sinh phẩm...;
•  Dụng cụ: Ống nghiệm thủy tinh (12x75 mm); giá cắm ống nghiệm; khay men hình chữ nhật; pipette nhựa; pipette tự động; đầu côn các loại; hộp đựng đầu côn; giá nhựa để tấm gelcarrd; bút marker...

2.2. Thuốc thử và hoá chất

Tấm gelcard có sẵn trong cột gel anti- A1 Lectin để xác định kháng nguyên A1 và dung dịch đệm thích hợp; Dung dịch để pha hồng cầu 1% làm xét nghiệm (Đệm LISS); nước muối sinh lý 0,9%; nước cất...

2.3. Mẫu máu được xác định kháng nguyên A1 của hệ nhóm máu ABO

Gồm một ống máu tĩnh đã mạch được chống đông bằng EDTA: 2 ml.

3. Thời gian làm xét nghiệm: 60 phút

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

1. Chuẩn bị dụng cụ, hoá chất, sinh phẩm, trang thiết bị đầy đủ trước khi làm xét nghiệm.

2. Nhận mẫu máu và phiếu yêu cầu xác định kháng nguyên A1, kiểm tra và đối chiếu các thông tin trên mẫu máu cần xác định kháng nguyên A1 với phiếu yêu cầu xét nghiệm. Kiểm tra về số lượng và chất lượng mẫu máu. Trước khi làm xét nghiệm mẫu máu phải được ly tâm ở 1500 trong vòng 10 phút để tránh fibrin còn lại trong mẫu máu có thể gây ảnh hưởng tới kết quả.

3. Chuẩn bị mẫu máu làm xét nghiệm: Chuẩn bị dịch treo hồng cầu 1 %

•  Mang dung dịch pha hồng cầu để làm xét nghiệm (Đệm LISS) về nhiệt độ phòng trước khi sử dụng;
•  Phân phối 1ml đệm LISS vào một ống nghiệm sạch;
•  Thêm 10 μl khối hồng cầu cần xác định kháng nguyên A1 vào ống nghiệm trên và trộn đều;
•  Sử dụng dung dịch hồng cầu đã pha ở trên để xác định kháng nguyên A1.

4. Tiến hành xác định kháng nguyên A1 của hệ nhóm máu A O

Tiến hành xác định kháng nguyên A1 của hệ ABO: Được thực hiện theo quy trình hướng dẫn xác định kháng nguyên A1 bằng kỹ thuật gelcard của nhà sản xuất. Các bước tiến hành tương tự như các bước của quy trình xác định kháng của H của hệ nhóm máu H bằng kỹ thuật gelcard.

VI. NHẬN ĐỊNH KẾT QUẢ

•  Phản ứng ngưng kết: có kháng nguyên A1 trên hồng cầu, kết luận người bệnh/ người hiến máu có nhóm máu A1.
•  Phản ứng không ngưng kết: không có kháng nguyên A1 trên hồng cầu, kết luận người bệnh/ người hiến máu có thể có nhóm máu dưới nhóm của nhóm máu A (A2, A3, Ax...).

Những điểm cần chú ý khi làm xét nghiệm

•  Giống như những điểm cần chú ý khi làm xét nghiệm xác định kháng nguyên C của hệ Rh [3], [4].
•  Thực hiện theo đúng hướng dẫn sử dụng anti- A1 của nhà sản xuất [2].