Tác động của steroid (corticoid) lên da

Mối quan hệ giữa steroid và mụn trứng cá là điều mà bất cứ ai dùng các loại thuốc steroid trái phép và cả thuốc kê đơn cần phải biết để bảo vệ làn da và sức khỏe cho toàn cơ thể.

Tóm tắt bài viết:

• Lạm dụng steroid có thể gây ra mụn trứng cá bạo phát. Loại mụn này tạo ra các vết loét trong da và tấn công cả cơ bắp và khớp xương.
• Trong nhiều trường hợp, bác sĩ da liễu tiêm steroid trực tiếp vào da để làm mụn nhanh xẹp. Việc này có thể khiến da bị mỏng và mất màu.
• Steroid đôi khi còn được dùng để trị nám da hoặc thâm sau mụn. Tuy nhiên, da thường bị thâm trở lại ngay sau khi ngừng thuốc còn nếu tiếp tục dùng, da sẽ bị yếu đi.
• Việc ngăn ngừa mụn luôn dễ dàng hơn là trị mụn. Trị mụn sớm nhất có thể để ngăn chặn phản ứng của hệ miễn dịch gây mụn trứng cá bạo phát fulminans.

Mụn trứng cá bạo phát fulminans là gì?

Đôi khi mụn đột nhiên trở nên nghiêm trọng, hiện tượng nhiễm khuẩn bình thường vốn chỉ giới hạn ở bề mặt da lại đột ngột lan xuống lớp da bên dưới. Sự nhiễm khuẩn phá hủy các mô cơ, gây đau và tạo áp lực lên thận vì thận phải dọn sạch protein từ các mô bị phá hủy. Điều này có thể gây sốt, sụt cân và tổn thương khớp xương. Những vết loét trên da có thể lan rộng và dính vào nhau, hình thành nên mụn trứng cá bạo phát fulminans và thuốc kháng sinh sẽ không có tác dụng gì đối với loại mụn này.

Đôi khi, mụn trứng cá bạo phát fulminans còn do sự hoạt động quá mức của hệ miễn dịch gây ra và thường được chữa trị bằng steroid. Ngược lại, việc sử dụng steroid quá mức cũng có thể gây mụn trứng cá bạo phát và được chữa trị bằng cách ngừng dùng steroid. Trong cả hai trường hợp, mụn có thể là dấu hiệu của hội chứng SAPHO. Mụn trứng cá bạo phát fulminans thường xảy ra đột ngột, da xuất hiện những nốt mụn loét nghiêm trọng, gây ảnh hưởng đến cơ và khớp và tự hết sau từ 4 – 6 tuần.

Nguyên nhân gây mụn trứng cá bạo phát fulminans

Nguyên nhân chính gây ra mụn trứng cá bạo phát fulminans là do sự phản ứng của cơ thể với vi khuẩn gây mụn Propionibacterium acnes. Hệ miễn dịch bắt đầu tạo ra một lượng lớn các chất gây viêm làm ảnh hưởng lớn đến các cơ quan và mô kể cả ở những vị trí không có vi khuẩn ví dụ như dưới da, cơ và khớp xương.

Trước khi hệ miễn dịchphản ứng thì thường diễn da sự thay đổi của mức độ testosterone. Ở con trai trong độ tuổi mới lớn, lượng testosterone thường tăng lên một cách tự nhiên. Ở nam giới trưởng thành, hiện tượng này thường là do việc tiêm testosterone để tăng cơ bắp. Đôi khi, mụn trứng cá bạo phát fulminans xảy ra sau khi bị sởi và còn có thể là do sự hoạt động quá mức của tuyến thượng thận.

Mụn trứng cá bạo phát fulminans là một loại mụn thường chỉ xảy ra ở nam giới. Cơ thể nữ giới không bao giờ sản sinh đủ lượng testosterone để gây ra những vấn đề nghiêm trọng như ở nam giới tuy nhiên việc bổ sung testosterone để tăng ham muốn ở nữ lại có thể gây ra loại mụn này.

Cách điều trị mụn trứng cá bạo phát fulminans

Phương pháp để điều trị loại mụn do steroid gây ra lại chính là dùng steroid nhưng là những loại steroid như dexamethasone, prednisolone và prednisone. Những loại steroid này chống lại các phản ứng viêm do hệ miễn dịch tạo ra để tiêu diệt vi khuẩn bị mắc trong lỗ chân lông sau khi testosterone làm tăng sự tiết dầu. Tuy nhiên, nếu vẫn tiếp tục tiêm testosterone thì mụn sẽ vẫn sẽ quay trở lại.

Có phải steroid luôn gây hại cho da mụn không?

Loại steroid dùng để trị mụn trứng cá bạo phát fulminans đôi khi còn được bác sĩ sử dụng để trị mụn trong những trường hợp “khẩn cấp”, giúp làm xẹp mụn ngay sau khi tiêm. Phương pháp này có giá khá cao nhưng hiệu quả mà nó mang lại có thể kéo dài đến một tuần sau.

Nhược điểm của phương pháp tiêm steroid này là việc tiêm nhiều lần vào mụn sẽ làm da bị mỏng đi vĩnh viễn và vùng da được tiêm trở nên sáng màu hơn hẳn so với vùng da xung quanh, thậm chí vùng da có mụn còn có thể lộ ra mạch máu bên dưới và có màu xanh. Vùng da này sau đó sẽ nhạy cảm hơn và sẽ phải nhờ đến việc trang điểm để làm cho vùng da này có màu giống với phần da còn lại.

Steroid trong điều trị tăng sắc tố sau mụn

Steroid còn được dùng để điều trị hiện tượng tăng sắc tố trên da sau khi mụn được chữa khỏi. Phương pháp phổ biến nhất để chữa trị nám da và thâm là một công thức kết hợp giữa hydroquinone 2% (một chất làm trắng da), tretinoin 0.025% và mometasone 1% (một loại steroid thường ít gây mỏng da).

Lí do của sự kết hợp này là để tìm ra một loại steroid có tác dụng kéo dài hơn loại được dùng trước đây. Chất hydroquinone có tác dụng làm trắng da, tretinoin kích thích sự phát triển của da và giúp cho hydroquinone đi sâu vào da. Trong khi đó, mometasone được thêm vào với vai trò ngăn ngừa kích ứng da chứ không phải để làm trắng.

Công thức này có thể dùng cho cả nam và nữ. Ưu điểm của công thức này là không gây kích ứng và không làm thâm thêm sậm màu hơn. Tuy nhiên, nhược điểm lại là các vết thâm thường quay trở lại gây sau khi ngừng dùng thuốc và sau đó, nhiều người lại phải tiếp tục dùng để điều trị. Việc dùng những sản phẩm này trong 8 – 10 tuần liên tục sẽ gây ra những phản ứng phụ giống như các loại steroid khác. Ngoài ra, nếu công thức này được dùng cho những người châu Á bị mắc một loại bệnh thiếu hụt enzyme thì hydroquinone sẽ tạo ra những mảng xanh, đen trên da, đặc biệt là ở vùng tai.

Từ đó có thể kết luận được là steroid không phải một phương pháp trị mụn phù hợp. Còn nếu bạn dùng các loại thuốc bổ sung testosterone để lấy lại ham muốn và tăng cường sức khỏe thì bạn cần phải chú ý thực hiện các biện pháp ngăn ngừa mụn để tránh làm hệ miễn dịch thay đổi và gây ra mụn trứng cá bạo phát fulminans.